Thông báo đăng trên website chính của al Qaeda ngày 16/6, cho thấy Ayman al-Zawahri, đã trở thành thủ lĩnh mới của mạng lưới khủng bố al Qaeda.
Al-Zawahiri được coi là nhân vật số 2, chỉ sau bin Laden, trong danh sách 22 tên khủng bố bị truy nã gắt gao nhất được chính phủ Mỹ công bố năm 2001. FBI treo thưởng 25 triệu USD cho cái đầu của al-Zawahri. Zawahri được coi là “bộ não” của al-Qaeda về các kỹ năng tổ chức và chiến thuật, là người đầu tiên cổ vũ cho việc sử dụng đánh bom tự sát và những tổ chức khủng bố độc lập. Sứ mạng jihad hay còn gọi là thánh chiến của ông ta đơn giản và rõ ràng – giết càng nhiều người càng tốt đặc biệt là nhắm vào người Mỹ và các đồng minh.Xuất thân danh giá Al-Zawahri sinh năm 1951 tại khu ngoại ô Maadi của Cairo, nơi có những ngôi biệt thự đầy đủ tiện nghi mà những người phương Tây xa xứ rất ưa thích. Ông nội của ông ta, Rabia al-Zawahri, là Đại Tư tế của đền al-Azhar, một trong những ngôi đền quan trọng nhất trong thế giới Hồi giáo và là trung tâm học thuật của người Hồi giáo Sunni ở Trung Đông. Chú của al-Zawahri là Tổng thư ký đầu tiên của Liên đoàn Ảrập. Zawahri bắt đầu dính líu đến chính trị Hồi giáo khi còn đi học và từng bị bắt giữ ở tuổi 15 vì gia nhập hội Huynh đệ Hồi giáo, tổ chức Hồi giáo lâu đời và rộng lớn nhất ở Ai Cập. Tuy thế, các hoạt động chính trị của al-Zawahri không ngăn cản ông ta theo học tại khoa Y thuộc Đại học Cairo, nơi Al-Zawahri tốt nghiệp năm 1974 và lấy bằng tiến sĩ về phẫu thuật 4 năm sau đó. Cha của ông ta, Mohammed, người qua đời vào năm 1995, là giáo sư dược tại khoa này. Thuở ban đầu, al-Zawahri tiếp bước truyền thống gia đình bằng cách thành lập một trung tâm y tế tại ngoại ô Cairo. Tuy nhiên, không lâu sau đó, al- Zawahri bị hấp dẫn bởi các nhóm Hồi giáo cực đoan theo đuổi mục tiêu lật đổ chính phủ Ai Cập. Ông ta là một bác sỹ giải phẫu nhưng đã lựa chọn để trở thành một người cổ xúy cho chủ nghĩa Hồi giáo cực đoan.Con đường thánh chiến Zawahri đến Pakistan lần đầu tiên vào năm 1980, làm việc với Hội Lưỡi Liềm Đỏ tại thành phố Peshawar để chữa trị cho những người Afghanistan bị thương khi chiến đấu chống lại quân đội Liên Xô trong cuộc chiến với Afghanistan. Sau đó, ông ta là một trong hàng trăm người bị xét xử vì có liên hệ đến việc ám sát Tổng thống Ai Cập Anwar Sadat vào năm 1981 nhưng Zawahri chỉ bị giam 3 năm với tội danh sở hữu vũ khí bất hợp pháp. Sau khi được trả tự do vào năm 1984, Zawahri trở lại Peshawa để ủng hộ cuộc nổi dậy của Afghanistan chống lại quân đội Liên Xô và thiết lập mối quan hệ với bin Laden, phục vụ với tư cách bác sĩ riêng của bin Laden.
Al Zawahri "kế vị" bin Laden trên con đường "thánh chiến".
Vào năm 1998, Zawahri thành lập một liên minh với bin Laden và trở thành phụ tá của thủ lĩnh al Qaeda. Mỹ cáo buộc Zawahri giúp tổ chức những cuộc đánh bom Đại sứ quán Mỹ tại Kenya và Tanzania khiến hơn 200 người thiệt mạng.
Zawahri cũng bị nghi đóng vai trò chính trong vụ tấn công khủng bố vào nước Mỹ ngày 11/9/2001 mà al Qaeda nhận trách nhiệm từ căn cứ tại Afghanistan. Zawahri rút lui vào nơi trú ẩn cùng với bin Laden khi lực lượng Mỹ tấn công và lật đổ Taliban ở Afghanistan vài tuần sau đó.
Ông ta thù ghét Mỹ cũng vì lý do cá nhân. Một cuộc không kích của Mỹ đã giết chết vợ và ít nhất hai người con tại tỉnh Kandahar thuộc miền nam Afghanistan vào tháng 12 năm 2001.
Zawahri tiến hành việc xây dựng lại al Qaeda tại vùng bộ tộc vô luật pháp nằm tại khu vực biên giới Afghanistan-Pakistan và trở thành khuôn mặt mới của mạng lưới khủng bố, công bố những video và băng ghi âm đả kích Mỹ trong khi hình ảnh của bin Laden mờ nhạt dần.
Trong một số băng video, Zawahri với bộ râu dài, giơ ngón tay chỉ trỏ với cặp mắt trừng trừng sau cặp kính có vành dày cộm. Đã nhiều lần Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ suýt hạ sát hoặc bắt sống được Zawahri tại khu vực bộ tộc ở Pakistan nhưng ông ta nhanh chóng đào thoát.
Hiện nay Zawahri được biết là sống tại vùng núi gần biên giới Afghanistan-Pakistan. Trong những video được công bố thường xuyên, ông ta lên án Mỹ, nói rằng cuộc chiến đấu của al Qaeda sẽ không chấm dứt trừ phi các cường quốc phương Tây rời khỏi “đất đai của những người Hồi giáo.”
Mỹ thề sẽ tiêu diệt Zawahri như đã từng tiêu diệt bin Laden
Ngày 16/6, sau khi biết tin al Zawahri lên nắm quyền lãnh đạo Tổ chức khủng bố al Qaeda, chính quyền Mỹ khẳng định tân thủ lĩnh al Qaeda Ayman al Zawahri chỉ là phiên bản mờ nhạt của Osama bin Laden.
Chủ tịch hội đồng tham mưu liên quân Mỹ, đô đốc Mike Mullen cảnh báo Zawahri sẽ chịu chung số phận với bin Laden, người đã bị biệt kích Mỹ tiêu diệt trong một cuộc vây ráp ngày 2/5 vừa qua ở Pakistan.
“Giống như chúng ta đã tìm thấy và tiêu diệt Bin Laden, chúng tôi chắc chắn sẽ làm điều tương tự với Zawahri”, ông Mullen nói.
Tuy nhiên, Bộ trưởng quốc phòng Robert Gates, trong bài phát biểu từ biệt ở Bộ quốc phòng trước khi rời nhiệm sở, thì thận trọng cho rằng tuyên bố mới của Zawahri là lời nhắc nhở cho mối đe dọa của al Qaeda với nước Mỹ.
“Trước hết tôi nghĩ rằng chúng ta phải để tâm đến tuyên bố của al Qaeda, nó nhắc chúng ta rằng bất chấp những tổn thất lớn, al Qaeda đang chấn chỉnh đội ngũ, thay thế những người bị giết và vẫn tiếp tục con đường mà bin Laden đã vạch ra cho họ,” ông Gates nói.
