- Ngân hàng Nhà nước: Đang nghiên cứu hạn mức chuyển khoản phải xác thực sinh trắc học
- Nghi ngờ tài khoản gian lận, lừa đảo, ngân hàng có thể từ chối thực hiện giao dịch
Mới đây, Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam (VNBA) đã có buổi làm việc với đại diện các tổ chức tín dụng (TCTD) về cơ chế phối hợp trong xử lý giao dịch lừa đảo, gian lận.
Dòng tiền lừa đảo qua nhiều trung gian nhưng thiếu sự phối hợp
Theo ông Nguyễn Ngọc Quý, Trưởng Tiểu ban Quản lý rủi ro, Chi hội Thẻ (thuộc VNBA), hiện giao dịch gian lận, lừa đảo (qua dịch vụ thẻ, tài khoản...) diễn ra hàng ngày, hàng giờ, đặc biệt trong 3 tháng vừa qua gia tăng rất nhanh, với số tiền rất lớn. Theo thống kê, các hình thức lừa đảo, gian lận qua trung gian thanh toán phần lớn là thanh toán trực tuyến qua các ví điện tử….
Cho rằng cần xây dựng quy chế phối hợp để xử lý gian lận, lừa đảo hiện nay, ông Quý cho hay, thời gian qua, Tiểu ban đã tổ chức họp giữa Thường trực Tiểu ban - Công ty Cổ phần Thanh toán Quốc gia Việt Nam (NAPAS) và các ngân hàng, nêu ra các tình huống, phối kết hợp đồng bộ giữa các ngân hàng để cùng tìm ra giải pháp chung, bảo vệ kịp thời quyền lợi của khách hàng.
Đại diện Chi hội Thẻ đề nghị NAPAS cần xây dựng ngưỡng và hệ thống cảnh báo ngăn chặn hoặc giảm thiểu rủi ro; có các tiêu chuẩn về mặt kỹ thuật để nhận diện các tài khoản có tỷ lệ gian lận lừa đảo cao; bổ sung quy định phạt không tuân thủ các tiêu chuẩn kỹ thuật trong việc cung cấp các thông tin gồm IP, tên sub merchant, loại hình giao dịch... để công tác phòng ngừa, ngăn chặn nhanh và tốt hơn.
Đại diện các ngân hàng cũng đưa ra kiến nghị cần xây dựng một khung quy trình phối hợp trong trường hợp khách hàng bị lừa đảo mất tiền để cùng đưa ra các bước thực hiện, các chế tài để ngăn chặn sớm nhất phát sinh, các giao dịch lừa đảo.
Đồng thời, cần nâng cao hơn nữa vai trò của trung gian thanh toán trong phối hợp với các ngân hàng, trong đó NAPAS là đầu mối đại diện để các ngân hàng cùng nắm bắt tin tức nhanh chóng, kịp thời nhất.
 |
Tình trạng gian lận, lừa đảo trong hoạt động thanh toán ngày càng gia tăng |
Đồng thuận cho rằng cần có cơ chế phối hợp trong xử lý giao dịch lừa đảo, gian lận, song Phó Tổng Giám đốc NAPAS Nguyễn Hoàng Long thì cho rằng để việc phối hợp có hiệu quả cao cần cái nhìn tổng thể.
Ông ví von, luồng tiền giao dịch lừa đảo qua mạng như dòng suối chảy từ đỉnh núi xuống, nguồn là từ ngân hàng phát hành; đi qua nhiều ngân hàng trung gian; và chân núi là đầu ngân hàng nhận. Từ cách nhìn này sẽ phải xây dựng quy trình và có biện pháp ngăn chặn phù hợp từ đầu nguồn; tới xây đập ngăn chặn trên đường đi và phản ứng nhanh để có quy trình ngân hàng thông tin cho nhau; và cuối cùng chặn những điểm nóng là đầu ngân hàng có nhiều giao dịch lừa đảo.
"Với các ngân hàng giao dịch qua NAPAS, NAPAS sẽ xây dựng quy chế, quy trình xử lý; còn đối với những giao dịch không qua NAPAS thì cần có đơn vị chịu trách nhiệm”, ông Nguyễn Hoàng Long nói.
Bản thân TCTD cũng thừa nhận, bên cạnh những ngân hàng đã rất tích cực trong việc phối hợp xử lý như tạm giữ giao dịch trước khi chấp nhận thanh toán khi ngân hàng đầu nguồn liên hệ hỗ trợ, thì vẫn còn tình trạng khâu phối hợp giữa một số ngân hàng còn chậm do những quy định quy trình nội bộ khác nhau.
Các đối tượng lừa đảo rất tinh vi, áp dụng công nghệ rất nhanh, chúng thậm chí là tự động hóa việc chuyển tiền đi nên ngành Ngân hàng cũng cần khẩn trương tự động hóa việc xử lý thông tin gian lận, đầu tư lớn hơn về hệ thống của ngân hàng; xây dựng “danh sách đen” những tài khoản có giao dịch đáng ngờ để toàn ngành cảnh báo, cảnh giác sớm...
Sẽ sớm xây dựng quy trình xử lý thống nhất
Về phía cơ quan quản lý, đại diện Vụ Thanh toán Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cho biết, chưa khi nào NHNN lại có nhiều văn bản chỉ đạo và nhiều hướng dẫn cụ thể, chi tiết, đầy đủ như trong 2 năm gần đây về phòng ngừa rủi ro của các hoạt động thanh toán.
Tuy nhiên, việc đồng lòng của các TCTD đóng vai trò quan trọng. “Các TCTD cần xem khách hàng là chung của toàn ngành Ngân hàng chứ không phải là khách hàng của riêng TCTD nào cả, từ đó, những nội dung thỏa thuận với khách hàng có ở ngân hàng A thì cũng phải có ở ngân hàng B” – đại diện NHNN nói.
Do đó, cần xây dựng diễn đàn chung, có sự phối hợp chặt chẽ, ngôn ngữ thống nhất trên toàn ngành. Đồng thời thúc đẩy truyền thông đối với khách hàng để khách hàng có ý thức, quyết liệt trao đổi với các cơ quan công an để cơ quan công an có sự phối hợp giải quyết.
Cũng chỉ ra thực trạng số lượng giao dịch và người dân bị lừa đảo cần hỗ trợ giữa các ngân hàng ngày càng tăng, trong khi vẫn xuất hiện những bất cập trong quy trình xử lý của các TCTD khi có sự cố diễn ra do những quy định chưa đồng bộ, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Nguyễn Quốc Hùng đã đưa ra nhiều giải pháp.
Trong đó, ông đề nghị các ngân hàng cần cung cấp ngay đường dây nóng để thông báo, triển khai tập trung các vấn đề liên quan đến giao dịch lừa đảo, gian lận, NAPAS là đơn vị tiếp nhận và xử lý thông tin.
Cùng với đó, bên cạnh việc tự xây dựng và triển khai hệ thống quy định riêng, các ngân hàng cần xác định phối kết hợp chặt chẽ với nhau. Cần quán triệt khách hàng của một ngân hàng là khách hàng của toàn hệ thống.
Các TCTD cần tổ chức thực hiện, nghiên cứu, hạn chế lỗ hổng trong sản phẩm dịch vụ của đơn vị. Cần rà soát lại và tổ chức triển khai, đảm bảo lợi ích của cả khách hàng và chính TCTD.
Cuối cùng, ông Hùng cũng cho biết, để thống nhất trong nội bộ hệ thống các TCTD, Hiệp hội Ngân hàng sẽ thành lập tổ soạn thảo, xây dựng quy trình, phối hợp xử lý nội bộ giữa các TCTD hội viên nhằm hỗ trợ và bảo vệ khách hàng khi bị kẻ gian lừa đảo để trục lợi… phấn đấu cuối quý I/2024 có thể ban hành.
