Bồi thường cho người bị kết án oan sai: Tiền tỉ lấy từ đâu?

0:00 / 0:00
0:00
  • Nam miền Bắc
  • Nữ miền Bắc
  • Nữ miền Nam
  • Nam miền Nam
ANTD.VN - Thời gian qua, một số cá nhân bị kết án oan sai sau khi được minh oan đã yêu cầu bồi thường nhiều tỉ đồng và được cơ quan có thẩm quyền chấp thuận. Qua những vụ việc này, điều được dư luận quan tâm là nguồn tiền để bồi thường được lấy từ đâu, ai chi trả?

Những vụ bồi thường nhiều tỉ đồng

Mới đây, TAND tỉnh Điện Biên đã đồng ý bồi thường 5,7 tỉ đồng cho 3 người trong gia đình cụ Đặng Thị Nga, sau gần 28 năm kết tội oan.

Trước đó, TAND tỉnh Lai Châu cũ (nay là Điện Biên) xử sơ thẩm, phạt cụ Nga 36 tháng tù treo về tội che giấu tội phạm. Hai con trai của cụ Nga là Trịnh Công Hiến và Trịnh Huy Dương bị buộc tội giết cha, tuyên án lần lượt 18 năm tù và 12 năm tù.

Tháng 10/2017, cơ quan tố tụng liên ngành tỉnh Điện Biên quyết định đình chỉ bị can, tuyên bố cụ Nga và hai con trai không phạm tội. Ông Hiến đã qua đời trước khi được minh oan.

Cụ Đặng Thị Nga cùng các con trong buổi xin lỗi công khai
Cụ Đặng Thị Nga cùng các con trong buổi xin lỗi công khai

Tương tự, một trong những vụ việc đang được dư luận quan tâm là ông Trần Ngọc Chinh (79 tuổi), Trần Trung Thám (SN 1942, đã mất, em trai ông Chinh) và Khổng Văn Đệ được giải oan về tội Giết người năm 1982, nhưng đến cuối năm 2019 chính quyền mới tổ chức xin lỗi oan sai công khai.

Do vậy, các ông này và người nhà có đơn đề nghị bồi thường oan sai. Cụ thể, ông Trần Ngọc Chinh yêu cầu bồi thường gần 13 tỉ đồng, vợ ông Trần Trung Thám yêu cầu khoảng 25 tỉ đồng, gia đình ông Khổng Văn Đệ yêu cầu bồi thường 10 tỉ đồng.

Trước đó, ông Nguyễn Thanh Chấn ở Bắc Giang được bồi thường 7,2 tỉ đồng vì 10 năm ngồi tù oan sai về tội Giết người. Ông Huỳnh Văn Nén ở Bình Thuận được bồi thường hơn 10 tỉ đồng cũng với bản án oan về tội này. Còn ông Trần Văn Thêm ở Bắc Ninh cũng được chi trả 6,7 tỉ đồng tiền bồi thường oan sai.

Tiền bồi thường lấy từ đâu?

Về việc bồi thường các vụ án oan sai, theo Luật sư Lê Hồng Vân – Đoàn Luật sư Hà Nội, Điều 60 Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước 2017 quy định, nhà nước có trách nhiệm bố trí một khoản kinh phí trong ngân sách nhà nước để thực hiện trách nhiệm bồi thường của Nhà nước. Kinh phí bồi thường bao gồm: Tiền chi trả cho người bị thiệt hại; Chi phí cho việc định giá tài sản, giám định thiệt hại.

Thiệt hại sẽ được tính tương đương giá trị thời điểm tiến hành bồi thường. Để có cơ sở bồi thường thiệt hại, người bị thiệt hại có nghĩa vụ cung cấp các tài liệu, chứng cứ liên quan đến yêu cầu bồi thường và chứng minh những thiệt hại thực tế...

Trường hợp cơ quan giải quyết bồi thường được bảo đảm kinh phí hoạt động từ ngân sách trung ương thì kinh phí bồi thường được bảo đảm từ ngân sách trung ương.

Nếu cơ quan giải quyết bồi thường được bảo đảm kinh phí hoạt động từ ngân sách địa phương thì kinh phí bồi thường được bảo đảm từ ngân sách cấp tỉnh. Bộ Tài chính, Sở Tài chính có trách nhiệm cấp phát kịp thời và đầy đủ kinh phí bồi thường.

Như vậy, khi có yêu cầu bồi thường đúng pháp luật, Nhà nước phải bố trí kinh phí để bồi thường cho người có yêu cầu. Tuy nhiên, khi Nhà nước bồi thường xong thì người thi hành công vụ có lỗi gây thiệt hại phải có nghĩa vụ hoàn trả ngân sách một phần hoặc toàn bộ số tiền nhà nước đã bỏ ra bồi thường cho người dân theo Điều 64 Luật trên.

Cũng theo Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước 2017, trường hợp người thi hành công vụ gây thiệt hại đã nghỉ việc nhưng không hưởng lương hưu hoặc không làm việc tại cơ quan, tổ chức nào khác thì cơ quan trực tiếp quản lý người thi hành công vụ gây thiệt hại tại thời điểm người đó gây ra thiệt hại có trách nhiệm.

Nếu người thi hành công vụ có lỗi cố ý gây thiệt hại mà có bản án đã có hiệu lực pháp luật tuyên người đó phạm tội thì phải hoàn trả toàn bộ số tiền mà nhà nước đã bồi thường cho người bị thiệt hại; người thi hành công vụ có lỗi cố ý gây thiệt hại nhưng chưa đến mức bị truy cứu trách nhiệm hình sự thì mức hoàn trả từ 30-50 tháng lương của người đó tại thời điểm có quyết định hoàn trả nhưng tối đa là 50% số tiền mà nhà nước đã bồi thường... – Luật sư Hồng Vân thông tin thêm.