Hỗ trợ người thu nhập thấp vay mua nhà cần nhìn bằng cái nhìn của người thu nhập thấp
Chưa hợp lý
Nhiều ý kiến cho rằng, Luật Nhà ở và Nghị định 71 của Chính phủ có quy định về các loại hình nhà ở xã hội bao gồm cả nhà ở để thuê, thuê mua và nhà để bán. Như vậy, dự thảo của NHNN về cho vay có hỗ trợ đã bỏ sót đối tượng là người vay để mua nhà ở xã hội.
Anh Trần Mạnh Hùng (27 tuổi, hiện là nhân viên một công ty thuộc Bộ NN&PTNT) thắc mắc: “Chính sách được đưa ra nhằm hỗ trợ người thu nhập thấp, nhưng lại quy định chỉ cho vay mua nhà đối với người mua tại các dự án nhà ở thương mại, còn người mua nhà ở xã hội lại không thuộc diện được vay, như vậy là bất hợp lý. Quy định như vậy chẳng khác nào làm khó cho những người thu nhập thấp có nhu cầu mua nhà ở xã hội. Tôi cho rằng chính sách này cần được nhìn bằng con mắt của người có thu nhập thấp mới tháo gỡ được những vướng mắc”.
Cũng liên quan tới việc hỗ trợ cho người thu nhập thấp mua nhà, Bộ Xây dựng đã đề xuất trong số 30.000 tỷ đồng dự kiến dành cho vay hỗ trợ thì nên chia làm hai phần, trong đó 65% là dành để cho người thu nhập thấp vay mua nhà, 35% còn lại cho các chủ đầu tư vay để triển khai dự án. Tuy nhiên, đề xuất này không được đưa vào trong dự thảo của NHNN, với lý do là các ngân hàng thương mại rất khó kiểm soát tỷ lệ cho vay này và không có chế tài thực hiện.
Một trong những vấn đề cũng nhận được nhiều thắc mắc là quy định tại dự thảo nêu rõ, “ngoài việc phải đáp ứng các điều kiện tại dự thảo, người vay phải đáp ứng đầy đủ các điều kiện vay vốn thông thường thì mới được vay hỗ trợ”. Điều này cũng không gắn với thực tế bởi người thu nhập thấp thì thường không có tài sản thế chấp hoặc tài sản thường không đủ giá trị thế chấp khi vay vốn.
Ngoài ra, các chuyên gia cũng cho rằng cần phải xác định rõ nguyên tắc biến động lãi suất sau khi thời hạn hỗ trợ lãi suất 6% trong vòng 3 năm kết thúc. Bởi dự thảo quy định lãi suất 6%/năm, áp dụng trong 3 năm, từ 15-4-2013 đến 15-4-2016, nhưng sau thời điểm đó mới công bố mức lãi suất vay hỗ trợ và không quy định nguyên tắc biến động lãi suất.
Sẽ bổ sung khi quy định cho phép
Xung quanh các ý kiến trên, Vụ Tín dụng - NHNN cho biết, Thông tư của NHNN sắp ban hành để hướng dẫn Nghị quyết số 02 của Chính phủ, vì vậy phải đảm bảo hướng dẫn đúng nội dung của Nghị quyết. Tại điểm a mục 3 phần I của Nghị quyết 02 có quy định “NHNN chỉ đạo các ngân hàng thương mại nhà nước dành một lượng vốn hợp lý (tối thiểu khoảng 3% tổng dư nợ của các ngân hàng thương mại nhà nước) để cho các đối tượng thu nhập thấp, cán bộ công chức, viên chức, lực lượng vũ trang vay để thuê, thuê mua nhà ở xã hội và thuê, mua nhà ở thương mại có diện tích nhỏ hơn 70m2, giá bán dưới 15 triệu đồng/m2 với lãi suất thấp, kỳ hạn trả nợ phù hợp với khả năng trả nợ của khách hàng và cho vay đối với các doanh nghiệp xây dựng nhà ở xã hội, doanh nghiệp chuyển đổi công năng của dự án đầu tư sang dự án nhà ở xã hội với lãi suất hợp lý và kỳ hạn trả nợ phù hợp với kỳ hạn của nguồn vốn và khả năng trả nợ của khách hàng”. Vì vậy, NHNN không thể tự “bổ sung” thêm hình thức “mua nhà ở xã hội” vào trong dự thảo Thông tư.
Mặt khác, Luật Nhà ở năm 2005, trong mục 4, chương III (từ điều 45 đến điều 57) về phát triển nhà ở xã hội cũng chỉ quy định 2 hình thức đối với nhà ở xã hội là thuê và thuê mua cho cả đối tượng nhà ở xã hội đầu tư từ ngân sách nhà nước và các tổ chức, cá nhân phát triển nhà ở xã hội. Như vậy, việc không đưa hình thức cho vay để mua nhà ở xã hội vào dự thảo Thông tư là để bảo đảm thực hiện đúng Nghị quyết số 02 của Chính phủ và Luật Nhà ở năm 2005. Do đó, cho đến thời điểm này, chưa có đủ cơ sở pháp lý để mua bán nhà ở xã hội, nên việc cho vay cũng chưa đủ cơ sở để quy định tại dự thảo Thông tư.
NHNN cho biết, quan điểm của NHNN là hoàn toàn ủng hộ các đối tượng thu nhập thấp, cán bộ công chức, viên chức, lực lượng vũ trang được vay vốn mua nhà ở xã hội theo chương trình này. Bộ Xây dựng đã có Công văn số 402/BXD-QLN ngày 15-3-2013 báo cáo Thủ tướng Chính phủ về vấn đề này. NHNN khẳng định: “Bất cứ khi nào các quy định của pháp luật cho phép, NHNN sẽ bổ sung ngay hình thức mua nhà ở xã hội vào Thông tư quy định về cho vay hỗ trợ nhà ở theo Nghị quyết số 02 của Chính phủ”.
