Thị trường ô tô “cài số lùi”

ANTĐ - Sức mua liên tục sụt giảm trong những năm gần đây khiến doanh số bán hàng của ngành ô tô Việt Nam bị “cài số lùi” về 5 năm trước. Sự xuống dốc nghiêm trọng này không chỉ làm doanh nghiệp lao đao mà còn khiến Nhà nước thất thu hàng nghìn tỷ đồng tiền thuế.

Các doanh nghiệp buôn bán ô tô vẫn vắng khách dù có nhiều ưu đãi

(Ảnh minh họa)


Liên tục tục dốc

Con số thống kê doanh số bán ra trong tháng 4-2012 của các doanh nghiệp thuộc Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) tiếp tục là tin buồn với ngành công nghiệp ô tô trong nước. Cụ thể, sản lượng bán hàng của các thành viên chỉ đạt 6.982 xe, giảm 24% so với tháng 3 và giảm 46% so với cùng kỳ năm 2011. Trong đó, ô tô con giảm tới 49% và xe tải giảm 36%. Tuy vậy, đó chưa phải là tất cả bởi trước đó, doanh số bán hàng của VAMA trong những tháng đầu năm đều rất thấp. Có tháng chỉ đạt 4.277 chiếc, giảm 60% so với cùng kỳ! Theo phân tích của VAMA, người tiêu dùng “chê” xe 4 bánh bởi nhiều nguyên nhân.

Trong đó, lý do chủ yếu bởi việc tăng lệ phí trước bạ lên mức quá cao (15 - 20% ở TP Hồ Chí Minh và Hà Nội), cộng thêm “dự lệnh” phí hạn chế phương tiện giao thông cá nhân “sẽ được ban hành”. Khảo sát của các phương tiện thông tin đại chúng gần đây cho thấy, có tới 52% người được hỏi đã “nói không” với ô tô vì lo ngại các loại phí giao thông. Hầu hết số còn lại tỏ ra đắn đo, cân nhắc với việc mua xe và chỉ có rất ít người nói “không bị ảnh hưởng gì”. Thêm vào đó, tình hình kinh tế khó khăn, lãi suất cho vay luôn ở mức rất cao, dao động từ 18-20% và điều kiện cho vay mua ô tô ngặt nghèo tại các ngân hàng cũng là nguyên nhân khiến thị trường ô tô phải tự động “cài số lùi”.

Từ tình cảnh bi đát hiện nay, VAMA  cho rằng, thị trường ô tô đã ở mức báo động. VAMA dự báo triển vọng thị trường tiêu thụ ô tô cả năm 2012 (tính toán theo hệ số điều chỉnh theo mùa) giảm xuống chỉ còn 81.000 chiếc thay vì con số 130.000 - 140.000 đưa ra từ đầu năm. Nhiều doanh nghiệp hiện đã phải giảm một nửa công suất nhà máy lắp ráp. Có doanh nghiệp phải tạm ngừng sản xuất có thời hạn, công nhân làm việc chỉ 14 ngày/tháng, còn lại là nghỉ không lương... vì lượng hàng tồn kho không ngừng tăng lên. Tổng cục Thống kê cũng đưa ra những con số phản ánh sức mua yếu ớt của thị trường. Tính đến hết quý I-2012, sản lượng ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước chỉ đạt 15.200 chiếc, trong đó có 11.800 xe chở khách và 3.400 xe tải, giảm lần lượt 16,5% và 26,2% so với cùng kỳ năm ngoái.

“Chết mòn“ vì phí

Dù không phát đi thông điệp “kêu cứu” hay đưa ra những kiến nghị cụ thể nào, tuy nhiên, VAMA lại đưa ra một biểu đồ so sánh sản lượng bán hàng của các doanh nghiệp thành viên nếu “có hoặc không có các loại phí mới do Chính phủ đề xuất”. Theo đó, sức mua sẽ đi lên với tốc độ của loài rùa và các mốc tăng trưởng chỉ đạt hơn 50% so với mức dự tính của ngành. 

Đại diện cho quyền lợi của các doanh nghiệp ô tô, VAMA còn cho rằng, ô tô ế ẩm không chỉ ảnh hưởng đến doanh thu của doanh nghiệp, của người lao động mà còn tác động trực tiếp đến nguồn thu ngân sách. Hiệp hội này ước tính, sản lượng xe tiêu thụ trong 4 tháng đầu năm giảm 21.331 chiếc so với cùng kỳ năm trước. Với giá bán trung bình 500 triệu đồng/chiếc, Nhà nước đã bị thiệt hại khoảng 6.000 tỷ đồng tiền thuế chỉ trong 4 tháng đầu năm 2012!

Đương nhiên, đây mới chỉ là “bài” tính toán một phía của các nhà sản xuất. Tuy nhiên, con số này cũng có cơ sở khi chúng ta xem xét thông tin liên quan từ Tổng cục Hải quan. Cụ thể, do nhập khẩu ô tô đã giảm mạnh trong 4 tháng đầu năm 2012 (chỉ đạt 8.155 chiếc các loại với kim ngạch hơn 151 triệu USD) nên tính riêng trong quý I-2012, giá trị ô tô nguyên chiếc nhập khẩu đã giảm 51% và có tác động làm giảm thu ngân sách khoảng 4.360 tỷ đồng. Cứ với tình cảnh phải “đương đầu” với nhiều loại phí như hiện nay, theo dự báo của VAMA, tới năm 2020, doanh số toàn ngành ô tô Việt Nam chỉ đạt mốc 179 nghìn chiếc/năm, không cao hơn là bao so với thời điểm năm 2009!

Chỉ số tồn kho của 2 mặt hàng (ô tô và xe máy), trong quý I-2012 lên tới 38,7% trong khi chỉ số tiêu thụ chỉ tăng chưa đến 5%. Con số này đã phản ánh đúng thực tế thị trường ô tô, xe máy hiện nay.