Xây dựng hai nhà máy “chui”: “Con voi chui lọt lỗ kim”

ANTĐ - Dù không được cấp phép nhưng một nhà máy sản xuất tinh bột Wolfram (viết tắt là ATP) xuất khẩu và một nhà máy sản xuất đồng vẫn được xây dựng trên diện tích gần 5ha (tại thôn 2, xã Quảng Nghĩa, TP Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh) trong gần 1 năm nhưng chính quyền không hay biết. Chỉ đến khi người dân kêu cứu vì ô nhiễm, cơ quan chức năng vào cuộc thì sự việc mới vỡ lở, đây là nhà máy “chui”! 

Nhà máy sản xuất tinh bột ATP xuất khẩu của Công ty Hoàng Thái được xây dựng hoành tráng

nhưng chính quyền địa phương không hay biết?

Quản lý lỏng lẻo

Hai nhà máy này do Công ty Cổ phần Hoàng Thái (Công ty Hoàng Thái), có trụ sở tại khu 3, phường Hải Hà, TP Móng Cái, xây dựng “chui” (từ tháng 6-2011 đến cuối tháng 4-2012) trên diện tích gần 5ha tại thôn 2, xã Quảng Nghĩa. Chỉ tính riêng nhà máy sản xuất tinh bột ATP đã có tổng mức đầu tư lên tới 10 triệu USD.

Theo ông Hoàng Trung Thông - Chủ tịch HĐQT, kiêm Giám đốc Công ty Hoàng Thái: “Do trước đó, năm 2008 UBND tỉnh Quảng Ninh cũng đã cấp phép một dự án sản xuất tinh bột ATP cho một công ty khác trên địa bàn xã Quảng Nghĩa. Tuy nhiên, do khủng hoảng kinh tế, doanh nghiệp này không triển khai nữa.

Thấy việc sản xuất tinh bột ATP có “tương lai”, Công ty Hoàng Thái đã liên doanh với một nhà đầu tư cá nhân là ông Trần người Trung Quốc, lập dự án xây dựng nhà máy sản xuất tinh bột ATP với công suất 3.000 tấn/năm. Nhưng thấy những thủ tục liên doanh với nước ngoài phức tạp nên đã chuyển thành 100% vốn trong nước. Đối tác nước ngoài “đứng sau” hỗ trợ một phần kỹ thuật, máy móc thiết bị và tìm nguồn nguyên liệu cũng như lo đầu ra. Để triển khai dự án, doanh nghiệp đã mời lãnh đạo TP Móng Cái đi tham quan khảo sát hai nhà máy sản xuất tinh bột ATP tại Trung Quốc 5 ngày. Sau đó về, chúng tôi cứ tưởng, Thành ủy Móng Cái đã đồng ý về mặt chủ trương nên các sở, ban, ngành ở Quảng Ninh cũng đồng ý. Trong khi chờ xin giấy phép, chúng tôi xây dựng nhà máy (bắt đầu từ tháng 6-2011-PV), đến ngày 8-11-2011, UBND xã Quảng Nghĩa kiểm tra, phát hiện lập biên bản yêu cầu dừng thi công. Đến tháng 3-2012, tỉnh yêu cầu dừng dự án, tôi đành phải chấp thuận, số tiền đầu tư vào đó bây giờ đã lên tới gần 100 tỷ đồng”. 

Trả lời phóng viên ngoài nhà máy sản xuất tinh bột ATP ra, bên cạnh còn có một nhà máy khác đang được xây dựng là của ai, thì ông Thông thừa nhận, để tận dụng những nguyên liệu thừa trong quá trình sản xuất tinh bột ATP, Công ty Hoàng Thái “bắt tay” với một đối tác khác cũng người Trung Quốc tên là Bình xây dựng nhà máy luyện đồng.

Có thể thấy, việc một cá nhân có thể bỏ số tiền hàng trăm tỷ đồng ra để đầu tư một dự án chưa được cơ quan chức năng phê duyệt là điều hết sức vô lý. Và càng vô lý hơn là sự quản lý lỏng lẻo của chính quyền khi cho rằng không biết. Thực tế chính quyền biết rất rõ dự án này còn có cả nhà đầu tư Trung Quốc đứng sau Công ty Hoàng Thái. Đơn cử, trong Văn bản số 104-BC/TU ngày 27-4-2012 của Thành ủy Móng Cái do ông Nguyễn Quang Điệp - Bí thư Thành ủy Móng Cái, báo cáo lãnh đạo Tỉnh ủy Quảng Ninh, thể hiện: “Dự án sản xuất Wolfram xuất khẩu tại thôn 2 xã Quảng Nghĩa, TP Móng Cái - hình thức đầu tư: Liên doanh giữa Công ty CP Hoàng Thái và 02 nhà đầu tư cá nhân người Trung Quốc… Khi Công ty CP Hoàng Thái báo cáo thành phố xin ý kiến về dự án đầu tư, để có cơ sở xem xét, đề xuất tỉnh, thành phố đã lập tổ công tác do đồng chí Vũ Văn Kinh - Phó Bí thư Thành ủy, Phó Chủ tịch UBND TP làm Trưởng đoàn, cùng các ngành chức năng của thành phố tham quan học tập 2 nhà máy sản xuất tinh bột Wolfram tại tỉnh Tứ Xuyên, Trung Quốc…”. 

Bí thư Thành ủy Móng Cái nhận lỗi

Chiều 28-6, trao đổi với phóng viên ANTĐ, ông Nguyễn Quang Điệp - Bí thư TP Móng Cái khẳng định: “Chỉ có nhà máy ATP là xây dựng “chui”, khi nhận được thông tin, chúng tôi cho kiểm tra và cơ quan chức năng đã lập biên bản xử lý. Còn việc nhà máy sản xuất đồng không phải như vậy... Về việc này, nếu bảo việc xây dựng một nhà máy lớn như thế mà không biết thì không đúng, còn nếu biết mà không xử lý cũng không được. Tôi cũng đã nhận lỗi trước nhân dân và sẽ xử lý theo chỉ đạo của tỉnh!”. 

Mặc dù ông Điệp khẳng định sự việc sẽ được xử lý nhưng từ khi phát hiện sai phạm (ngày 8-11-2011) cho đến nay đã nhiều tháng trôi qua, việc khắc phục vi phạm của Công ty Hoàng Thái vẫn chưa đâu vào đâu. Trước đó, ngày 25-6, khi phóng viên có mặt tại nhà máy sản xuất tinh bột ATP (ở thôn 2 xã Quảng Nghĩa) thấy nhiều nữ công nhân vẫn đang làm việc, vận chuyển quặng ATP, để ở ngoài trời vào trong xưởng. Trong khi đó, theo Công văn số 2413/UBND-QH2 ngày 31-5-2012, của UBND tỉnh Quảng Ninh chỉ đạo về việc giải quyết sai phạm của dự án sản xuất ATP trái phép tại TP Móng Cái, thì Công ty Hoàng Thái phải “vận chuyển toàn bộ số quặng ra khỏi địa bàn; tháo dỡ các công trình máy móc thiết bị đã xây dựng và lắp đặt trái phép; Sở Xây dựng, Sở TN&MT... phối hợp với UBND TP Móng Cái tiến hành làm rõ, hoàn thiện hồ sơ để xử lý vi phạm...”.

Theo tìm hiểu của phóng viên, nguyên nhân khiến cho Công ty Hoàng Thái chậm trễ cũng có một phần lỗi của cơ quan có thẩm quyền khi gieo hy vọng cho Công ty Hoàng Thái cơ hội có thể thực hiện dự án xây dựng nhà máy sản xuất tinh bột ATP. Trong hai ngày 22 và 23-5-2012, Ban thường vụ Thành ủy Móng Cái họp, bàn kiểm điểm tiến độ thực hiện xử lý các sai phạm của Công ty Hoàng Thái, Bí thư Thành ủy Nguyễn Quang Điệp tiếp tục chỉ đạo: “Đề xuất với tỉnh phương án có thể tận dụng sân bê tông, nhà để phục vụ công nhân, văn phòng làm việc của công ty; đề xuất địa điểm xây dựng nhà máy sản xuất Wolfram tại thôn 2 xã Quảng Nghĩa (sau khi có kết quả họp nhân dân xã Quảng Nghĩa)… Nếu được tỉnh đồng ý, chỉ đạo các cơ quan chức năng hướng dẫn Công ty Hoàng Thái về thủ tục, trình tự gửi về bộ phận Xúc tiến đầu tư (IPA của tỉnh) để thực hiện đầy đủ thủ tục đầu tư theo quy định”.