Quảng Ngãi:
“Vàng tặc” tàn phá thượng nguồn
(ANTĐ) - Thượng nguồn các con sông ở huyện Tây Trà và Sơn Tây đang từng ngày bị “vàng tặc” cùng các loại phương tiện, máy móc đổ xô đào bới. Chưa bao giờ những con sông, con suối ở vùng thượng nguồn đã bị đào xới, ô nhiễm nặng nề như bây giờ. Chính người dân địa phương cũng lần lượt bỏ nương rẫy, chuyển sang đãi vàng trên con sông “ruột thịt” của mình để được đổi đời
 |
| Người dân đổ xô đãi vàng dưới sông |
Bức tử sông Tang
Từ trung tâm huyện Tây Trà, chúng tôi đến bãi vàng ở sông Tang (thuộc thôn Trà Veo, xã Trà Xinh) phải mất trên 3 giờ đồng hồ, tiếp đó, mất 3 giờ từ trung tâm xã lội rừng vào sông Tang thôn Trà Veo, chúng tôi mới gặp nhiều nhóm người, với số lượng từ 5-15 người/nhóm cặm cụi ngồi đãi vàng bằng phương pháp thủ công.
Với mong muốn đổi đời, thời gian gần đây, người dân xã Trà Xinh đang cuốn theo cơn lốc tìm vàng. Và hậu quả để lại cho môi trường là những bãi công trường ngổn ngang đất cát, đồi núi tan hoang và nước sông ô nhiễm.
Ông Hồ Văn Lơi, một người dân địa phương tham gia đào đãi vàng cho biết: “Không có việc gì làm nên ra đây kiếm vàng. Vàng “lớn” người dưới xuôi lên lấy hết rồi, chỉ còn vàng vụn thôi. Mỗi ngày cũng đãi được khoảng 100.000 đồng/người”.
Trước đây, khi nạn đào vàng trái phép diễn ra, một số đầu nậu từ đồng bằng đã lên mua lại nương, rẫy… của người dân ở ven sông. Thấy trả giá cao nên bà con đã bán. Sau khi tiêu hết tiền, không còn đất sản xuất nữa nên họ đi theo làm công cho các đầu nậu.
Ngày nào cũng vậy, cứ mờ sáng người dân kéo nhau đi đãi vàng. Cảnh tượng như một đại công trường. Con sông Tang vốn hiền hòa, trong vắt ngày nào giờ bị quấy đảo đục ngầu, ngổn ngang đá cát. Dòng sông này một thời là nơi mưu sinh của hàng chục hộ dân làm nghề chài lưới thì nay không có một sinh vật nào sống được.
Hai bên bờ sông bị khoét sâu thảm hại gây nên những chỗ lở nguy hiểm. Chỉ tay về phía sông Tang, ông Hồ Văn Hải - ở xã Trà Xinh chua xót nói với chúng tôi: "Trước đây con sông này cá nhiều lắm, nay do bùn lắng đọng nên cá chết hết. Đào đãi vàng hoành hành kiểu này nếu không ngăn chặn kịp thì dòng sông Bua sẽ tan nát mất. Sông không cho cá, không cho nước uống, thì cuộc sống người dân sẽ đói khổ mãi thôi".
|
| Xe đào, máy lọc đang hoạt động rầm rộ ngày đêm |
Men sâu vào thượng nguồn là hiện trường tang hoang bởi các loại máy móc thi nhau đào xới dòng sông để lại những vực sâu hoắm. Những khối đá trơ trọi được móc lên chất thành núi cao. Dòng nước bị ô nhiễm đục quánh do axít, thủy ngân dùng để lọc vàng thải xuống sông. Theo người dân địa phương cho biết, từ đầu năm 2011, có nhiều máy đào của đầu nậu tập trung lên sông Tang khai thác vàng. Hàng loạt các dàn lọc, máy điện phát nổ rầm rầm vang cả núi rừng.
Hiện nay không riêng gì Trà Xinh, mà tại một số xã khác của Tây Trà, như: Trà Thanh, Trà Thọ… nạn khai thác vàng trái phép trên sông Tang vẫn tồn tại. Mặc dù lực lượng chức năng của huyện Tây Trà đã nhiều lần tổ chức truy quét, tiêu huỷ các phương tiện của một số tổ chức và cá nhân đào đãi vàng trái phép trên sông Tang, tuy nhiên, chỉ một thời gian ngắn sau, tình trạng trên lại xuất hiện rầm rộ hơn.
“Vàng tặc” phá nát đầu nguồn sông Bua
Men theo cung đường Trường Sơn Đông uốn mình bên sông Bua (thuộc thôn Nước Tang, xã Sơn Bua, huyện Sơn Tây) chúng tôi phát hiện nhiều điểm đào đãi vàng trái phép. Cả đoạn sông dài chục kilômét đổi màu đỏ ngầu, đặc quánh. Lòng sông Bua đoạn bị đào xới tung hoành, đắp đá ngăn dòng.
Tại đoạn sông Bua chúng tôi đã tiếp cận điểm tập kết khai thác vàng có quy mô lớn nhất trong các điểm khai thác vàng dọc sông Bua. Máy móc, phương tiện đào đãi vàng được sử dụng tối đa. Một số người dân ở gần khu vực đào đãi vàng cho biết: Những ngày sau tết, máy móc phương tiện hoạt động cả ngày lẫn đêm, nhưng tần suất vào ban đêm cao hơn.
Dọc theo tuyến đường Trường Sơn Đông dài gần 20 km (giáp ranh địa phận xã Trà Vân của tỉnh Quảng Nam) tiếng máy đào đãi vàng dưới sông Bua vang cả núi rừng. Cả con sông nước đục ngầu, sền sệt, cuồn cuộn chảy một cách nặng nhọc.
Cách không xa máy đào là hàng chục người dân địa phương cặm cụi ngâm dưới nước đãi vàng. Theo họ cho biết, nếu may mắn trong một ngày chỉ cần đãi được mảnh vàng (bằng hạt gạo) bán cũng được 200 nghìn. Chỉ cần đãi được vàng, đầu nậu “tận tình” đến tận nhà mua. Ngoài ra đầu nậu còn bán dụng cụ đãi vàng, hướng dẫn cách đào, đãi vàng cho người dân địa phương.
|
| Xe đào, máy lọc đang hoạt động rầm rộ ngày đêm |
Nạn đào đãi vàng trái phép không những gây ảnh hưởng đến đời sống của người dân vùng thượng nguồn sông Bua mà còn đe dọa và gây ô nhiễm nguồn nước sinh hoạt của hạ nguồn con sông này. Người dân ở đây cho biết, do dòng sông Bua bị đào bới để tìm vàng nên dân đã mất nguồn nước sinh hoạt; gia súc không còn nơi để uống nước như mọi khi. Bùn thải từ đào đãi vàng khiến cá không còn nơi sinh sống.
Chúng tôi đến UBND xã Sơn Bua trong giờ hành chính hỏi về tình trạng khai thác vàng thì cả buổi chiều hôm ấy, cả xã không có cán bộ nào làm việc. Gọi điện liên lạc với ông Đinh Văn Tôn - Chủ tịch UBND xã Sơn Bua, thì được ông Tôn khẳng định: "Hiện nay làm gì có "vàng tặc" ở sông Bua!".
Được biết, Công an huyện Sơn Tây đã nhiều lần đẩy đuổi, ngăn chặn "vàng tặc" nhưng đâu vẫn còn đấy. Nguyên nhân, do địa bàn khai thác vàng trái phép giáp ranh với tỉnh Quảng Nam, khi tổ chức đẩy đuổi, đoàn người này rút về địa phận của tỉnh bạn. Đợi khi nào tình hình lắng xuống, lại trở về nơi cũ khai thác.
Thái Thụy
