Việc sát nhập Crimea vào Nga đã làm sâu sắc cuộc khủng hoảng trong quan hệ Đông-Tây kể từ khi “Chiến tranh lạnh”, dẫn đến việc phương Tây áp đặt các biện pháp trừng phạt, đồng thời dấy lên lo ngại là ngoài bán đảo Crimea, Tổng thống Vladimir Putin có thể mở rộng lãnh thổ tại các khu vực khác, có đông người Nga sinh sống.
Bộ trưởng ngoại giao của 28 nước do Mỹ đứng đầu đã gặp nhau trong tuần này để thỏa luận về việc các nước sẽ phản ứng thế nào sau khi Nga sát nhập Crimea vào vùng lãnh thổ của mình.
Nội dung cuộc họp bao gồm cả việc gửi binh sĩ và trang thiết bị của NATO tới các nước đồng minh ở Đông Âu, tổ chức nhiều cuộc diễn tập hơn, đảm bảo lực lượng phản ứng nhanh của khối có khả năng phản ứng nhanh hơn, đồng thời xem xét lại các kế hoạch đã hoạch định.
Mới đây, NATO đã ra lệnh cho các nhà hoạch định quân sự soạn thảo các biện pháp để trấn an các nước Đông Âu hiện đang lo lắng. Song song với động thái đó, Mỹ và NATO cũng liên tiếp điều thêm quân đến khu vực này để “tham gia vào các hoạt động chung của khối, không liên quan gì đến tình hình căng thẳng ở Ukraine”.
Máy bay chiến đấu F-15 Mỹ triển khai tại Baltic
Một ông lớn của châu Âu là Đức đã đưa ra tuyên bố là nước này sẵn sàng cung cấp viện trợ quân sự cho 3 nước cộng hòa vùng Baltic thuộc Liên Xô cũ là Estonia, Latvia và Litva, một phần trong nỗ lực của NATO nhằm giải tỏa những quan ngại sau khi Nga nhanh chóng sáp nhập Crimea.
Theo tuần báo Der Spiegel của Đức, trước mắt, bộ quốc phòng nước này có thể triển khai 6 chiếc máy bay chiến đấu để tiến hành các hoạt động tuần tra không phận và cũng sẵn sàng cung cấp một tàu hải quân để tham gia các hoạt động chung trên biển với các quốc gia Baltic.
3 nước cộng hòa thuộc Liên Xô cũ này đều gia nhập NATO năm 2004, hôm 29-3 vừa qua, họ đã kỷ niệm 10 ngày gia nhập liên minh quân sự trong tình trạng lo lắng bởi những “tham vọng” của Moscow tại Crimea, sau khi tổng thống thân Nga Viktor Yanukovych bị lật đổ hồi tháng trước.
Hiện nay, Mỹ cũng đã triển khai thêm 6 chiếc máy bay chiến đấu F-15 nhằm tăng cường các hoạt động tuần tra của NATO trên bầu trời các nước cộng hòa thuộc Baltic, nằm phía tây-tây bắc nước Nga, còn Anh, Pháp và Đan Mạch cũng đã đề xuất triển khai máy bay chiến đấu tham gia sứ mệnh này.
Đồng thời Mỹ đã đề nghị Romania cho phép tăng quân đóng tại căn cứ không quân Mihail Kogalniceanu ở Constanta lên 1.500 binh lính so với 1.000 quân hiện tại. Đề nghị này chỉ còn chờ cái gật đầu thông qua của Tổng thống Traian Basescu là Mỹ sẽ điều động thêm quân đến một tiền đồn của NATO bên bờ biển Đen.
Mỹ đã điều động thêm quân đến các quốc gia thuộc Liên Xô cũ
Đáp lại các động thái mang tính “châm ngòi xung đột” của Mỹ và NATO, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov tuyên bố, bất kỳ sự gia tăng hiện diện quân đội nào khối “Hiệp ước quân sự Bắc Đại Tây Dương” ở Đông Âu sẽ vi phạm Hiệp ước năm 1997 về hợp tác NATO - Nga.
“Sau khi gửi câu hỏi đến NATO, chúng tôi không chỉ mong đợi câu trả lời, mà muốn có câu trả lời chính xác nhất dựa trên sự tôn trọng các quy tắc đã thống nhất” - ông Lavrov nói với các phóng viên tại một cuộc họp báo.
Lãnh đạo NATO phản pháo, lực lượng Nga ở biên giới với Ukraine ước tính vào khoảng 40.000 binh sĩ, đây có thể là dấu hiệu cho thấy Nga có kế hoạch vượt biên Crimea tiến vào phía đông và phía nam Ukraine, nơi mà phần lớn dân số cũng nói tiếng Nga.
Để trả lời cho việc Nga triển khai lực lượng dọc biên giới Ukraine, ông Lavrov đã trả lời rằng Moscow có quyền di chuyển quân trên lãnh thổ của mình và lực lượng này sẽ trở về căn cứ sau khi hoàn thành các cuộc diễn tập quân sự.
Hiện tại, Ngoại trưởng Nga không đưa ra thời gian cụ thể là khi nào các hoạt động diễn tập theo kế hoạch của quân đội Nga sẽ kết thúc nhưng ông cho rằng mối quan tâm của NATO đã bị thổi phồng, thậm chí là bóp méo.
Cả 2 bên đều điều động thêm quân đến xung quanh biên giới nước Nga và Ukraine nhưng đều chối bay là tập trung binh lực để dè chừng lẫn nhau. Không bên nào chịu nhận kém nhưng cũng không bên nào dám gây hấn. Không biết đến bao giờ, trò “đánh trận giả” Nga-NATO sẽ kết thúc?
