- Loạt ngân hàng phát hành hàng nghìn tỷ đồng trái phiếu trong tháng 9
- Các doanh nghiệp còn phải thanh toán 155,9 nghìn tỷ trái phiếu trong 5 tháng cuối năm 2025
- Novaland công bố báo cáo tài chính và giải trình về kết quả kinh doanh
Thanh tra Chính phủ vừa công khai kết luận việc chấp hành chính sách pháp luật về phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ và sử dụng nguồn tiền từ trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ, giai đoạn 1/1/2015 đến 30/6/2023.
Theo kết luận, 67 tổ chức phát hành trái phiếu đã được thanh tra gồm 5 ngân hàng thương mại cổ phần, 37 công ty cổ phần, 25 công ty TNHH.
Từ 1/1/2015 đến 30/6/2023, 67 tổ chức đã phát hành tổng cộng 827 mã trái phiếu doanh nghiệp tổng trị giá hơn 462.824 tỷ đồng. Trong đó giá trị trái phiếu doanh nghiệp phát hành không có tài sản bảo đảm là 270.635 tỷ đồng, tương đương 58,4% tổng giá trị phát hành.
Kết luận thanh tra cho thấy, đối với các tổ chức tín dụng, có 4/5 tổ chức thực hiện chưa đúng quy định tại nội dung bản công bố thông tin trước phát hành; không nêu cụ thể loại cho vay (ngắn hạn/trung hạn/dài hạn), loại khách hàng vay (tổ chức/cá nhân) tại các phương án phát hành trái phiếu doanh nghiệp dẫn đến khó khăn trong việc đối chiếu, đánh giá báo cáo kết quả sử dụng tiền từ phát hành trái phiếu doanh nghiệp của ngân hàng.
Về sử dụng và quản lý nguồn tiền từ phát hành trái phiếu doanh nghiệp, theo tài liệu các tổ chức tín dụng sử dụng nguồn tiền thu được từ trái phiếu doanh nghiệp chủ yếu phục vụ mục đích cho vay. Tuy nhiên, qua thanh tra cho thấy, một số tổ chức tín dụng sử dụng tiền trái phiếu doanh nghiệp chưa đúng mục đích đã nêu tại phương án phát hành sử dụng tiền thu từ phát hành một số mã trái phiếu doanh nghiệp để cho vay ngắn hạn trong khi phương án phát hành là để cho vay trung và dài hạn...
Có 5/5 tổ chức tín dụng không theo dõi riêng nguồn tiền trái phiếu doanh nghiệp mà hòa vào nguồn vốn kinh doanh chung của tổ chức tín dụng (gồm cả nguồn huy động tiết kiệm từ các tổ chức, cá nhân, nguồn khác) sau đó giải ngân cho cá nhân, tổ chức vay vốn nên hầu hết nguồn tiền trái phiếu doanh nghiệp không được quản lý, theo dõi về mục đích sử dụng bảo đảm cụ thể, minh bạch và chính xác theo quy định (cho vay khách hàng nào, thời hạn bao nhiêu từ nguồn tiền trái phiếu doanh nghiệp); chưa thực hiện chưa đúng các quy định về nghĩa vụ công bố thông tin...
Đáng chú ý, trong kết luận, Thanh tra Chính phủ đã chuyển 2 vụ việc vi phạm về phát hành trái phiếu doanh nghiệp tại Công ty CP Tập đoàn Đầu tư Địa ốc No Va (Tập đoàn Novaland) và 3 công ty thành viên, 4 công ty liên quan sang Bộ Công an để xem xét, xử lý.
 |
Hai vụ việc dấu hiệu vi phạm trong phát hành trái phiếu doanh nghiệp tại Novaland và các doanh nghiệp liên quan đã được chuyển sang Bộ Công an |
Chuyển tiền lòng vòng để sử dụng tiền phát hành trái phiếu sai mục đích
Cụ thể, với 18 tổ chức phát hành thuộc nhóm Tập đoàn Novaland và các công ty con, thanh tra xác định đã phát hành thành công 131 mã trái phiếu doanh nghiệp. Các mã có kỳ hạn 1-5 năm, với tổng giá trị là 67.100 tỷ đồng.
Ngoại trừ 22 mã trái phiếu doanh nghiệp với tổng giá trị 13.500 tỷ đồng đã tất toán, còn lại 109 mã trị giá 53.500 tỷ đồng có mục đích phát hành để tăng vốn vào doanh nghiệp khác; mua phần vốn góp; thanh toán các hợp đồng góp vốn; nhận chuyển nhượng dự án bất động sản; cơ cấu lại khoản nợ.
Đến thời điểm 30/6/2023, tại 18 tổ chức phát hành còn 59 mã trái phiếu doanh nghiệp đang lưu hành với tổng giá trị 34.835 tỷ đồng. Trong đó có 2 tổ chức phát hành nợ quá hạn với cả gốc và lãi trái phiếu, 4 tổ chức nợ quá hạn lãi. Tổng số tiền nợ gốc, lãi quá hạn là 5.528 tỷ đồng.
Kiểm tra 64 mã trái phiếu (với tổng giá trị phát hành 31.660,7 tỷ đồng) trong tổng số 131 mã trái phiếu phát hành của 18 doanh nghiệp nêu trên Thanh tra Chính phủ cho biết có 1 doanh nghiệp thực hiện chưa đúng quy định về điều kiện phát hành, 07/18 doanh nghiệp thực hiện chưa đúng quy định về hồ sơ phát hành.
Về sử dụng nguồn tiền phát hành trái phiếu, có 5 tổ chức phát hành (gồm Tập đoàn Novaland, Công ty CP Dịch vụ Đầu tư Lucky House, Công ty TNHH Thành phố Aqua, Công ty TNHH Đầu tư bất động sản Unity, Công ty TNHH Bất động sản Gia Đức) vi phạm hoặc có dấu hiệu vi.
Trong đó, tại Tập đoàn Novaland, cơ quan thanh tra xác định đơn vị này đã phát hành và sử dụng 1.500 tỷ đồng từ nguồn trái phiếu doanh nghiệp với mục đích tăng vốn vào công ty con là Công ty TNHH Bất động sản Khải Hưng. Sau đó Công ty Khải Hưng sử dụng để nhận chuyển nhượng 99,9% vốn (khoảng 1.843 tỷ đồng) vốn điều lệ thuộc sở hữu của bà Võ Thị Kim Khoa tại Công ty TNHH Bất động sản Thế Kỷ Hoàng Kim.
Tuy nhiên, qua kiểm tra dòng tiền tại một số ngân hàng, ngay trong cùng ngày nhận được số tiền hơn 1.500 tỷ đồng nêu trên, Công ty Thế Kỷ Hoàng Kim đã lập tức chuyển cho các cá nhân và trung gian khác nhau để chuyển cho Công ty CP Kinh doanh Nhà Nova. Qua đó, cơ quan thanh tra kết luận phần vốn góp của bà Khoa tại Công ty Thế kỷ Hoàng Kim không tồn tại trong thực tế do đã được chuyển đi trong cùng ngày.
Tương tự, tại các doanh nghiệp khác thuộc Novaland (Công ty Unity, Aqua, Lucky House) việc sử dụng tiền phát hành trái phiếu cũng diễn ra tương tự. Số tiền phát hành trái phiếu đều được chuyển đi mua cổ phần của các doanh nghiệp liên quan, nhưng ngay lập tức được chuyển lòng vòng để chuyển toàn bộ (7.084 tỷ đồng) về cho Công ty CP Kinh doanh nhà Nova.
Dù không xác minh bản chất tất cả các giao dịch trung gian nhưng Thanh tra Chính phủ cho rằng phương thức của Tập đoàn Novaland và 3 công ty thành viên trong việc sử dụng tiền trái phiếu có tính chất giống nhau. Các công ty này có dấu hiệu phối hợp với các cá nhân và các pháp nhân để hình thành vốn điều lệ của các cá nhân tại pháp nhân.
Nhóm này cũng sử dụng tiền trái phiếu để nhận chuyển nhượng vốn điều lệ, chuyển tiền trái phiếu cho các cá nhân sau đó chuyển cho Công ty cổ phần Kinh doanh Nhà Nova sử dụng.
Ngoài ra, đối với 3 lô trái phiếu tổng giá trị phát hành 2.050 tỷ đồng mục đích để góp vốn, hợp tác đầu tư, Thanh tra Chính phủ cũng kết luận có dấu hiệu vi phạm trong sử dụng vốn trái phiếu.
“Do phạm vi cuộc thanh tra, tính chất, mức độ phức tạp của các hành vi, thủ đoạn vi phạm trong các giao dịch có thể gây hậu quả, rủi ro cho nhiều trái chủ và cho xã hội; công ty cổ phần Kinh doanh Nhà Nova không thuộc đối tượng thanh tra nên Thanh tra Chính phủ không kiểm tra, xác minh mục đích, bản chất các giao dịch.
Thanh tra Chính phủ chuyển thông tin vụ việc tại Tập đoàn No Va và 4 công ty thành viên (Công ty TNHH Bất động sản Khải Hưng, Công ty cổ phần Lucky House, Công ty TNHH Thành phố Aqua và Công ty Unity); vụ việc vi phạm trong sử dụng tiền trái phiếu doanh nghiệp có dấu hiệu sai mục đích tại Tập đoàn No Va và 4 tổ chức phát hành sang Bộ Công an để được xem xét, xử lý” - Kết luận thanh tra nêu.
4 công ty liên quan Novaland nợ 4.555 tỷ đồng tiền trái phiếu
Với 20 tổ chức phát hành thuộc nhóm các công ty có liên quan đến Tập đoàn Novaland, giai đoạn từ 1/1/2015 đến 30/6/2023 đã phát hành 45 mã trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ, tổng giá trị 27.350 tỷ đồng. Tính đến 30/6/2023 còn 23 mã đang lưu hành với tổng giá trị 16.898 tỷ đồng, trong đó 4 tổ chức có nợ quá hạn cả gốc và lãi, 2 tổ chức nợ lãi. Tổng số tiền nợ là 4.555 tỷ đồng.
Thanh tra kết luận, 4 công ty liên quan đến Tập đoàn Novaland có vi phạm là Công ty GreenWich, BNP Global, Phát triển bất động sản Cát Liên Hoa, Đầu tư và phát triển Residence.
Cụ thể, Công ty GreenWich đã phát hành trái phiếu và sử dụng 2.000 tỷ đồng từ nguồn trái phiếu doanh nghiệp để hợp tác với Công ty An Khang. Đến hết tháng 6/2023, trái phiếu đã quá hạn gốc là hơn 1.571 tỷ đồng, quá hạn lãi hơn 241 tỷ đồng song GreenWich vẫn chưa thanh toán cho trái chủ. Thời điểm thanh tra còn có nguy cơ không trả được nợ gốc, lãi trái phiếu, tiềm ẩn rủi ro, gây thiệt hại cho các trái chủ.
Công ty BNP Global đã phát hành trái phiếu trị giá 2.100 tỷ đồng và dùng tiền để thanh toán một phần giá trị hợp đồng hợp tác kinh doanh dự án Mũi Yến. Đến hết tháng 6/2023, công ty nợ gốc trái phiếu quá hạn hơn 2.000 tỷ đồng, nợ lãi quá hạn hơn 64 tỷ đồng. BNP Global đã đàm phán với người sở hữu trái phiếu để gia hạn nợ, song không được chấp thuận.
Sau đó, đến 12/4/2024 công ty đã thanh toán toàn bộ lãi quá hạn và một phần gốc là 833 tỷ đồng. Dư nợ gốc trái phiếu còn lại chưa thanh toán và tiếp tục quá hạn là 1.216 tỷ đồng.
Thanh tra Chính phủ cho rằng, như vậy công ty đã vi phạm về trách nhiệm thanh toán đầy đủ, đúng hạn tiền gốc và lãi trái phiếu cho nhà đầu tư. Trước mắt, công ty BNP Global không thể khắc phục, thu xếp nguồn tiền để trả nợ cho các trái chủ.
Công ty Cát Liên Hoa, đã phát hành 986 tỷ đồng trái phiếu doanh nghiệp, song chậm thanh toán lãi, gốc.
Công ty Residence đã phát hành 3.000 tỷ đồng trái phiếu doanh nghiệp để thanh toán tiền cọc mua biệt thự nghỉ dưỡng cho Công ty kinh doanh Nhà Nova tại dự án Nova World Phan Thiết. Tuy nhiên, thanh tra cho rằng, đây chỉ là "thỏa thuận đặt cọc" để Công ty kinh doanh Nhà Nova sử dụng tiền trái phiếu với giá trị lớn trong thời gian dài.
Novaland lên tiếng về kết luận thanh tra
Phản hồi về việc này, đại diện Novaland cho biết đây là các gói trái phiếu phát hành từ ngày 1/2/2015 đến ngày 30/6/2023, tổng dư nợ tại thời điểm cuối tháng 6/2023 là 34.878 tỷ đồng. Sau quá trình tái cấu trúc 2024-2025, Novaland đã thực hiện tất toán dư nợ gốc và lãi của nhiều gói trái phiếu. Tính đến cuối tháng 9/2025, tổng dư nợ còn 19.559 tỷ đồng - tức doanh nghiệp đã trả được 15.319 tỷ đồng, chiếm gần 44% tổng dư nợ cũ.
"Tập đoàn đã và đang tiếp tục thực hiện nhiều giải pháp nhằm sớm thanh toán phần dư nợ còn lại cho các trái chủ", đại diện doanh nghiệp cho biết thêm.
Đối với 24 gói trái phiếu Thanh tra Chính phủ kiến nghị chuyển thông tin đến Bộ Công an, Novaland cho rằng đã thanh toán và tất toán 15 gói trái phiếu với tổng giá trị ban đầu 7.000 tỷ đồng (chiếm tỷ lệ 57,7%).
Ngoài ra, doanh nghiệp khẳng định đã cơ bản hoàn tất cơ cấu và gia hạn được một gói trái phiếu với tổng trị giá ban đầu 250 tỷ đồng, duy trì thanh toán đúng hạn 7 gói trái phiếu khác. Đối với một gói trái phiếu quá hạn còn lại (chiếm tỷ lệ 8,2% tổng dư nợ ban đầu), Novaland cũng đã tiến hành thanh toán gốc và lãi cho các trái chủ để giảm dư nợ từ 1.000 tỷ xuống 833 tỷ đồng và đang tiếp tục xử lý bằng nhiều giải pháp khác…
Novaland cho rằng đã chủ động gửi các văn bản giải trình đến Thanh tra Chính phủ, để cơ quan chức năng có cơ sở xem xét lại kết luận thanh tra. Doanh nghiệp cũng cập nhật thông tin về dư nợ và phương án thanh toán cụ thể đối với các gói trái phiếu còn tồn đọng, cũng như những nỗ lực thực hiện nghĩa vụ trái phiếu trong suốt thời gian qua.
