- 'Chuyển đổi số phải thực chất, hiệu quả và mang lại lợi ích lớn nhất cho nhân dân'
- Nhiều hỗ trợ, ưu đãi với doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp về khoa học công nghệ
- Việt Nam đã có hơn 100 triệu “công dân số”
Chính quyền đô thị là “xương sống” của chuyển đổi số
Phát biểu khai mạc Diễn đàn, PGS.TS Nguyễn Thành Lợi - Tổng Biên tập Báo Kinh tế & Đô thị nhấn mạnh, kinh tế số không chỉ là việc áp dụng công nghệ vào các mô hình kinh doanh truyền thống, mà là quá trình chuyển đổi toàn diện từ thương mại điện tử, thanh toán số, logistics thông minh, dịch vụ số, đến nền tảng dữ liệu, điện toán đám mây và trí tuệ nhân tạo. Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để trở thành một trong những nền kinh tế số năng động của khu vực.
Là trung tâm chính trị – kinh tế – văn hóa của cả nước, Thủ đô Hà Nội đã có bước tiến đáng ghi nhận. Tỷ trọng kinh tế số trong GRDP của Hà Nội tăng từ 15,37% năm 2020 lên 16,26% năm 2024, khẳng định hướng đi đúng khi xác định khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo và kinh tế số là một trong ba đột phá chiến lược. Thành phố đặt mục tiêu kinh tế số chiếm 30% GRDP vào năm 2030 và 40% vào năm 2045. Đây là định hướng để xây dựng một nền kinh tế hiện đại, xanh, bền vững và dựa trên công nghệ cao.
 |
PGS.TS Nguyễn Thành Lợi - Tổng Biên tập Báo Kinh tế & Đô thị phát biểu tại Diễn đàn |
TS Nguyễn Đức Kiên, Nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Quốc hội cho rằng, việc xây dựng thành phố thông minh, hạ tầng dữ liệu mở, chính sách khuyến khích doanh nghiệp số là nền tảng để Hà Nội đạt mục tiêu 30% GRDP từ kinh tế số vào năm 2030.
Hà Nội đang sở hữu hạ tầng công nghệ tương đối hoàn thiện, nguồn nhân lực chất lượng cao và tốc độ đô thị hóa nhanh, kéo theo nhu cầu ứng dụng công nghệ mạnh mẽ trong đời sống. Tuy nhiên, để kinh tế số thực sự tạo ra giá trị gia tăng và tăng trưởng bền vững, chính quyền đô thị phải giữ vai trò tiên phong trong chuyển đổi, từ thể chế, tổ chức bộ máy đến chất lượng dịch vụ công.
“Chính quyền đô thị phải là “xương sống” của toàn bộ nỗ lực chuyển đổi số. Điều này thể hiện ở việc đưa dịch vụ công lên môi trường điện tử, xây dựng mô hình quản trị dựa trên dữ liệu, tăng tính minh bạch và giảm tối đa thủ tục hành chính. Một đô thị thông minh chỉ có thể hình thành khi bộ máy quản lý thay đổi thực chất, vận hành linh hoạt và tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp đổi mới sáng tạo. Kinh tế số không thể phát triển trong môi trường thiếu nhất quán, thiếu minh bạch và chậm thay đổi.
Kinh tế số chỉ phát triển khi môi trường số đủ thông thoáng, minh bạch và thân thiện. Môi trường ấy phải xuất phát từ chính quyền đô thị, từ cách quản trị đến cách tiếp cận với người dân và doanh nghiệp” – TS Nguyễn Đức Kiên nhấn mạnh.
Thể chế phải đi trước
 |
Quang cảnh diễn đàn |
Về phía doanh nghiệp, TS. Mạc Quốc Anh - Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Hà Nội cho rằng doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) đang gặp nhiều thách thức trong chuyển đổi số: từ thiếu hạ tầng số, hạn chế về năng lực quản trị, đến khó khăn trong tiếp cận vốn và thị trường số.
Theo khảo sát của HANOISME năm 2024, có tới 54% DNNVV Hà Nội chưa có bộ phận IT chuyên trách, 62% cho biết “không đủ ngân sách” để triển khai chuyển đổi số bài bản. Điều này tạo ra khoảng cách lớn giữa nhu cầu thị trường và năng lực DN.
Tiếp đến là thiếu dữ liệu chuẩn hóa, chịu áp lực lớn từ chi phí tuân thủ, đặc biệt khi nền kinh tế bước vào giai đoạn chuẩn hóa theo các quy định mới: hóa đơn điện tử, hồ sơ hải quan điện tử, chuẩn an ninh mạng, tiêu chuẩn ESG, CBAM, quản trị rủi ro tiền tệ… Ngoài ra, thiếu khả năng liên kết yếu, chưa hình thành chuỗi giá trị liên vùng, liên ngành.
"Những rào cản này cho thấy DNNVV Hà Nội cần một mô hình hỗ trợ đa tầng – bao gồm chính sách, công nghệ, tài chính, đào tạo – để vượt qua thách thức, bắt kịp xu hướng toàn cầu và tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị số" - TS Mạc Quốc Anh nói.
Để kinh tế số thực sự trở thành động lực tăng trưởng của Thủ đô, TS Mạc Quốc Anh cho rằng, việc hoàn thiện thể chế và gỡ bỏ rào cản cho DNNVV là nhiệm vụ trung tâm. Thể chế giữ vai trò “khung kiến tạo phát triển”, đảm bảo nguồn lực được phân bổ hiệu quả, đổi mới sáng tạo được bảo vệ và các quan hệ kinh tế vận hành thông suốt. Kinh nghiệm của Singapore, Hàn Quốc hay Estonia cho thấy: khi thể chế đi trước một bước, DN sẽ đi nhanh hơn cả chặng đường dài phía sau.
Cùng quan điểm, Phó Vụ trưởng Vụ Kinh tế – Xã hội số (Bộ KH&CN) Nguyễn Phú Tiến cho rằng để phát triển kinh tế số, thể chế phải đi trước một bước, hoàn thiện hành lang pháp lý minh bạch, tạo động lực cho đổi mới sáng tạo; phát triển hạ tầng số nhanh, đồng bộ, hiện đại, an toàn, bao gồm phổ cập kết nối số toàn dân, xây dựng hạ tầng số công cộng như định danh số, thanh toán số, chữ ký số; thông minh hóa hạ tầng truyền thống trong giao thông, đô thị, năng lượng.
Cùng với đó, phát triển nền tảng số do Việt Nam làm chủ, giải quyết bài toán liên ngành, liên vùng, thúc đẩy quản trị số toàn bộ hệ thống chính quyền. Dữ liệu được xác định là yếu tố sản xuất chiến lược, Nhà nước tạo lập dữ liệu quốc gia, chuyên ngành, phát triển thị trường dữ liệu, hoàn thiện chính sách về tài sản dữ liệu, quyền sở hữu và phân phối giá trị dữ liệu, thí điểm sàn giao dịch dữ liệu, phát triển dữ liệu mở.
An toàn, an ninh mạng là điều kiện tiên quyết để tạo dựng niềm tin trong kinh tế số và xã hội số. Phổ cập công cụ bảo vệ người dân, DN, thúc đẩy chữ ký số và dịch vụ tin cậy. Nhân lực số gồm nhân lực công nghệ và người có kỹ năng sử dụng nền tảng số, được đào tạo chuyên sâu, kết hợp học thực tế. Công dân số và văn hóa số là nền tảng xây dựng xã hội số công bằng, an toàn, với khung kỹ năng số quốc gia, chương trình “Bình dân học vụ số” và đào tạo trực tuyến đại trà.
DN công nghệ số chủ lực được phát triển, làm chủ công nghệ chiến lược như AI, Big Data, Cloud, Blockchain, IoT, bán dẫn.
Kinh tế số và xã hội số được phát triển toàn diện trong các ngành trọng điểm: nông nghiệp, môi trường, du lịch, văn hóa, thương mại, công nghiệp chế biến, năng lượng, logistics, y tế và giáo dục…
