Tiêu chuẩn đánh sao sẽ tăng thêm thủ tục, chi phí cho doanh nghiệp vận tải. Ảnh: Nguyên Vũ
Chưa rõ tiêu chí xếp loại, gắn sao
Đề án đổi mới công tác quản lý vận tải theo hướng hiện đại hóa được Tổng cục ĐBVN tập trung nghiên cứu, xây dựng các tiêu chí đánh giá và phân hạng chất lượng dịch vụ đối với từng loại hình kinh doanh gồm: chất lượng phương tiện; lái xe và nhân viên phục vụ; hành trình; tổ chức, quản lý của đơn vị; quyền lợi của hành khách. Tuy nhiên, trên thực tế, ông Nguyễn Văn Quyền, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục ĐBVN cho rằng, các đơn vị vận tải đã tự gắn sao cho mình. “Các doanh nghiệp vận tải đưa ra nhiều hình thức thương hiệu hãng xe như xe VIP, chất lượng cao, hàng không mặt đất, giường nằm… để gây ấn tượng đối với hành khách. Song tất cả thương hiệu của các nhà xe mới chỉ là tự phát, không ai biết chất lượng thực hư ra sao”, ông Quyền nhận định.
Bởi vậy, để chấn chỉnh lại hoạt động vận tải cũng như nâng cao chất lượng loại hình dịch vụ này, ông Quyền cho biết, Tổng cục sẽ tham chiếu theo bộ tiêu chí để gắn sao, chấm điểm. Thang điểm để phân loại sẽ do cơ quan có thẩm quyền chấm trên cơ sở hồ sơ đăng ký của doanh nghiệp, sau đó công bố công khai bằng văn bản đồng thời giá cước cũng phải theo mặt bằng chất lượng này.
Đề cập đến quy chuẩn của tiêu chí này, ông Hồ Quang Tùng, Giám đốc Công ty vận tải Hải Vân (Đà Nẵng) tỏ ra băn khoăn về tiêu chí để đánh giá, xếp loại thứ hạng sao của đơn vị vận tải. Ông Tùng lấy ví dụ, xe khách do Trung Quốc, Hàn Quốc sản xuất với những thiết kế, năm sản xuất khác nhau, có xe giường nằm, xe ngồi. Hơn nữa, nếu xe cũ hạng C mà lái xe hạng A thì sẽ gắn mấy sao?
Ông Bùi Danh Liên, Chủ tịch Hiệp hội vận tải Hà Nội cho rằng, kinh doanh vận tải không như bất động sản. Khách sạn có thể gắn 4, 5 sao vì cơ sở hạ tầng tại chỗ và có thể nhìn thấy. Xe ôtô liên tục chạy trên đường nên chất lượng xuống cấp, đội ngũ lái phụ xe ứng xử với hành khách như thế nào liệu các tiêu chí có cập nhật, phân định rõ ràng.
Khó quản lý, hậu kiểm
Vận tải nước ta còn nhỏ lẻ, chủ xe có thể tham gia với tư cách cá thể, thành viên của một doanh nghiệp nên có thể “núp bóng” thương hiệu để gắn sao. “Đề án gắn sao rất có thể sẽ rơi vào tình trạng giống như cấp thương hiệu xe chất lượng cao, cấp chứng chỉ cho lái phụ xe mà Tổng cục Đường bộ đã làm trước đây nhưng không thực hiện được,” ông Liên dự báo.
Gắn sao cho các loại xe theo chất lượng dịch vụ và sau đó ai sẽ là người hậu kiểm, quản lý việc này cũng cần câu trả lời thỏa đáng. Nhiều chủ doanh nghiệp vận tải cho rằng, doanh nghiệp vận tải hoạt động vì mục tiêu lợi nhuận, do đó, bản thân các doanh nghiệp cũng đã phải tự nâng cao chất lượng để cạnh tranh. Đặc biệt, đối với các doanh nghiệp lớn như Văn Minh, Tập đoàn Mai Linh, Phương Trang… Điều này cũng chứng minh thực tế vì dù không được cơ quan chức năng gắn sao nhưng các hãng xe này luôn đông khách, kể cả vào ngày thường.
Theo các chuyên gia, Tổng cục Đường bộ chỉ giao quyền quản lý, giám sát cũng như tự đăng ký chất lượng dịch vụ để xếp sao cho doanh nghiệp vận tải mà chưa có cơ quan độc lập kiểm tra, quản lý, theo dõi hậu kiểm chất lượng dịch vụ, tiến hành xử phạt vi phạm, thậm chí là hạ sao… Như vậy, chẳng khác nào thêm thủ tục, thêm chi phí đổ lên đầu doanh nghiệp nhưng không giải quyết được tận gốc vấn đề.
Ông Nguyễn Mạnh Hùng, Chủ tịch Hiệp hội vận tải Ôtô Việt Nam cho rằng, nếu tiến hành phân loại sẽ dễ nảy sinh tiêu cực khi chưa có cơ quan, hội đồng độc lập đánh giá, hậu kiểm. “Một khi doanh nghiệp được cấp sao sẽ dễ nảy sinh “chạy chọt” để nâng, hạ sao. Như vậy, cấp sao, phù hiệu thì không khác gì tự phong cho đơn vị vận tải,” ông Hùng nhìn nhận.
Để nâng cao chất lượng vận tải, theo các chuyên gia, cơ quan quản lý không cần phải “đẻ” thêm ra nhiều văn bản, quy định, chỉ cần thực hiện tốt các quy định hiện hành cũng đã cải thiện tốt chất lượng vận tải. Bên cạnh đó, cần thực hiện tái cơ cấu lại ngành vận tải. Nghiên cứu “gom” doanh nghiệp nhỏ lại để có mô hình quản lý tập trung hơn. Các nhà xe nhỏ, lẻ thực hiện liên doanh với nhau để nâng cao chất lượng dịch vụ. “Khi doanh nghiệp vận tải phát triển, đảm bảo sự cạnh tranh lành mạnh thì tự các đơn vị này sẽ loại bỏ những doanh nghiệp yếu kém” ông Liên khẳng định.
