Phân chia tài sản thừa kế
Hỏi: Cha mẹ tôi sinh được 7 người con, nhiều người đã trưởng thành, một người đã chết trước lúc cha mẹ tôi qua đời. Cha mẹ tôi có một căn nhà trên khuôn viên đất 200m2 đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và quyền sở hữu nhà ở. Năm 2002 cha mẹ tôi di chúc: Khi bán nhà, đất sẽ chia 1/2 giá trị căn nhà cho các con theo tỷ lệ 1-2 (con gái được 1 phần, con trai được 2 phần) còn 1/2 giá trị căn nhà cha mẹ tôi để lại dưỡng già. Nay cha mẹ tôi đã lần lượt qua đời mà căn nhà vẫn chưa bán. Các anh, em trai tôi yêu cầu bán nhà và chia thừa kế theo tỷ lệ 1-2. Vậy họ yêu cầu chia thừa kế như vậy có đúng không và nhờ Quý báo hướng dẫn cách chia?
Phạm Thị Quỳnh Anh
(Nguyễn Lương Bằng, Đống Đa, Hà Nội)
Trả lời: Vì chúng tôi không biết di chúc mà cha mẹ chị để lại có đúng theo qui định của pháp luật dân sự không, nên sẽ xảy ra 3 trường hợp sau:
1. Nếu di chúc mà cha mẹ chị để lại không hợp pháp, thì di sản của người chết để lại sẽ được chia theo pháp luật. Trước tiên, di sản sẽ được chia theo nguyên tắc: Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.
Trong trường hợp cha mẹ chị có một người con đã chết trước lúc cha mẹ chị qua đời thì cháu được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của cháu được hưởng nếu còn sống; nếu cháu cũng chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì chắt được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của chắt được hưởng nếu còn sống (thừa kế thế vị).
Hàng thừa kế thứ nhất trong gia đình chị hiện nay sẽ gồm: cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của cha mẹ chị.
2. Cũng có thể xảy ra trường hợp di chúc chỉ hợp pháp 1 phần và phần hợp pháp này có hiệu lực pháp luật sẽ được chia theo như đúng ý nguyện của người để lại di sản. Phần còn lại không hợp pháp sẽ được chia theo pháp luật như đã nêu ở mục 1.
3. Trường hợp còn lại là khi di chúc mà cha mẹ chị để lại là hợp pháp thì sẽ được chia theo như đúng tâm nguyện của người để lại di chúc.
Việc các anh, em trai của chị muốn được chia theo tỷ lệ 1-2 như chị đã trình bày là không đúng. Bởi cha mẹ chị chỉ xác định chia cho các con 1/2 giá trị ngôi nhà và theo tỷ lệ con gái được 1 phần còn con trai được 2 phần. Còn 1/2 giá trị ngôi nhà cha mẹ chị định để dưỡng già nên phần này chưa được di chúc lại và sẽ được chia theo pháp luật, mỗi người ở hàng thừa kế thứ nhất trong đó có các anh, em trai của chị cũng chỉ được hưởng một kỷ phần tương đương với kỷ phần của chị.
LS. Bạch Tuyết Hoa (Văn phòng LS Phúc Thọ - 23 Hồ Đắc Di, Nam Đồng, Đống Đa, Hà Nội).
