Các thành viên UNSMIS trong một lần triển khai giám sát tại ngoại ở Thủ đô Damascus
Phái bộ giám sát của LHQ tại Syria (UNSMIS) quyết định tạm ngừng các hoạt động giám sát tại nước này từ ngày 16-6 với lý do bạo lực đã bùng phát mạnh trong phạm vi cả nước. Ngay trong ngày UNSMIS ngừng hoạt động, trên cả nước Syria đã có tới gần 80 người chết vì bạo lực, trong đó có 44 người chết trong cuộc “lục soát” tại vùng ngoại ô Damascus của quân đội chính phủ.
Cho dù Trưởng UNSMIS, Thiếu tướng Robert Mood, tuyên bố phái bộ này sẽ xem xét nối lại hoạt động nếu tình hình Syria ổn định trở lại, song điều này trở nên quá khó nếu nhìn vào cuộc xung đột tại quốc gia này thời gian dài vừa qua. Việc UNSMIS ngừng hoạt động không chỉ khiến bạo lực ở Syria leo thang mà đáng lo hơn là đặt dấu chấm hết cho nỗ lực giải quyết cuộc xung đột này bằng con đường đàm phán hòa bình.
UNSMIS được cử tới Syria từ ngày 12-4 để thực hiện sứ mệnh giám sát việc thực thi lệnh ngừng bắn được đề ra trong kế hoạch hòa bình 6 điểm của Đặc phái viên chung của LHQ Kofi Annan và Liên đoàn Arập (AL). Vì thế, việc phái bộ ngừng hoạt động là một cú giáng nặng nề vào kế hoạch hòa bình được cho là lối thoát duy nhất cho cuộc xung đột vốn đã khiến hơn 10 nghìn người thiệt mạng tại Syria từ tháng
3-2011.
Cuộc xung đột Syria sẽ ra sao nếu kế hoạch hòa bình 6 điểm đổ vỡ? Không khó để trả lời câu hỏi này khi trước lúc UNSMIS ngừng hoạt động 4 ngày, Phó Tổng Thư ký LHQ phụ trách các hoạt động gìn giữ hòa bình Herve Ladsous khẳng định cuộc xung đột kéo dài hơn 15 tháng qua tại Syria đã “phát triển thành một cuộc nội chiến toàn diện”. Trước đó 1 tuần, Tổng Thư ký LHQ Ban Ki-moon cũng cho rằng “nội chiến sắp xảy ra”.
Mối lo về xung đột vượt tầm kiểm soát càng thêm sâu sắc khi Mỹ và một số quốc gia phương Tây đang tính tới việc cung cấp vũ khí cho lực lượng đối lập tại Syria để chống lại chính quyền của Tổng thống Bashar al-Assad. Trong một tuyên bố ngày 16-6, Người phát ngôn Nhà Trắng cho biết, Mỹ đang tham vấn các đối tác quốc tế về “những bước tiếp theo” sau khi UNSMIS ngừng các hoạt động ở Syria.
Các nguồn tin Trung Đông ngày 16-6 cho biết, một phái đoàn của lực lượng nổi dậy Quân đội Tự do Syria đã đến Washington để bàn về việc họ nhờ chính quyền Mỹ cung cấp vũ khí hạng nặng. Tại cuộc gặp Đại sứ Mỹ tại Syria Robert Ford và chuyên gia về Syria của Bộ Ngoại giao Mỹ Fred Hof, các thủ lĩnh nổi dậy Syria đã đưa ra 2 danh mục cần thông qua. Đó là các loại vũ khí hạng nặng có thể đương đầu với quân đội chính phủ và những mục tiêu tấn công được lựa chọn để gây bất ổn cho chính quyền Tổng thống al-Assad.
Trong khi đó, các nguồn tin từ Washington cũng cho biết, chính quyền Mỹ đang rất gần với quyết định về dạng vũ khí và thời điểm giao hàng cho phe chống đối ở Syria. Nhà Trắng cũng gần đi đến quyết định về quy mô chiến dịch quân sự tại Syria theo như kịch bản đã diễn ra ở Libya là thiết lập vùng cấm bay không kích. Một số quan chức Mỹ nhận định: “Sự can thiệp (vào Syria) sẽ xảy ra. Vấn đề là vào thời điểm nào”.
