Theo đó, Pháp lệnh số 16/2011/UBTVQH12 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội khóa 12 gồm 6 chương, 38 điều, quy định về quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ; trách nhiệm quản lý nhà nước đối với vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ nhằm bảo vệ an ninh quốc gia và an toàn xã hội.
Phát biểu tại buổi họp báo công bố Pháp lệnh của Chủ tịch nước, Trung tướng Phạm Quý Ngọ - Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Công an cho hay, hiện đã có nhiều văn bản pháp luật quy định, hướng dẫn thi hành về vấn đề này. Tuy nhiên, tình hình kinh tế xã hội của đất nước đã có nhiều thay đổi, việc quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ rất phức tạp, liên quan đến an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội và đặc biệt liên quan trực tiếp đến việc bảo vệ sức khỏe, tính mạng, quyền và lợi ích hợp pháp của nhân dân.
Trong khi đó, các văn bản pháp luật như nghị định, thông tư chưa đủ mạnh, tính pháp lý chưa cao. Pháp lệnh lần này quy định chặt chẽ quản lý nhà nước về vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ; quy định các trường hợp được nổ súng; các trường hợp được sử dụng công cụ hỗ trợ; quy định nghiêm cấm cá nhân sở hữu vũ khí; tiếp nhận xử lý vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ.
Tại Điều 22 của Pháp lệnh này cũng quy định rõ các trường hợp được phép và không được phép nổ súng. Nổ súng là quy định đặc biệt quan trọng, liên quan trực tiếp đến bảo vệ an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự an toàn xã hội, bảo vệ người được trang bị vũ khí khi đang thi hành công vụ, quyền sống, quyền bất khả xâm phạm thân thể công dân.
Cụ thể tại Khoản 1, Điều 22 quy định: Khi làm nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia, việc nổ súng của Quân đội nhân dân, Dân quân tự vệ thực hiện theo quy định của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng; việc nổ súng của Công an nhân dân thực hiện theo quy định của Bộ trưởng Bộ Công an. Còn tại Khoản 2 điều này cũng quy định: Khi thi hành nhiệm vụ đảm bảo an ninh, trật tự có tổ chức, việc nổ súng tuân theo mệnh lệnh của người có thẩm quyền. Khi thi hành nhiệm vụ độc lập, việc nổ súng phải tuân theo các nguyên tắc như: Phải căn cứ vào tình huống, tính chất, mức độ hành vi nguy hiểm của đối tượng để quyết định nổ súng. Chỉ nổ súng khi không còn biện pháp nào khác để ngăn chặn hành vi của đối tượng và sau khi đã cảnh báo mà đối tượng không tuân theo. Nếu việc nổ súng không kịp thời sẽ đe dọa trực tiếp đến tính mạng, sức khỏe của bản thân hoặc người khác, hoặc có thể gây ra những hậu quả đặc biệt nghiêm trọng khác thì được nổ súng ngay…
Pháp lệnh có hiệu lực thi hành từ ngày 1-1-2012.
Không được nổ súng vào đối tượng khi biết rõ người đó là phụ nữ, người tàn tật, trẻ em, trừ trường hợp những người này sử dụng vũ khí, vật liệu nổ tấn công hoặc chống trả, đe dọa tính mạng, sức khỏe của người thi hành công vụ hoặc người khác. Trong mọi trường hợp nổ súng, người sử dụng súng cần hạn chế thiệt hại do việc nổ súng gây ra…
