El Nino tác động, bão lũ sẽ diễn biến khó lường hơn
Trong thời gian qua, những đợt nắng nóng đến sớm ở cả 3 miền Bắc - Trung - Nam và đạt kỷ lục. Trong đó, đợt nắng nóng cuối tháng 3 ở một số nơi ghi nhận được nhiệt độ đã vượt giá trị lịch sử cùng kỳ như Con Cuông, Kỳ Anh, Hương Sơn và Hương Khê (Hà Tĩnh)... Đây là đợt nắng nóng đầu tiên trong năm 2014 và xuất hiện sớm so với trung bình nhiều năm.
Từ các số liệu quan trắc và so sánh của chúng tôi thì từ tháng 3-2014, nền nhiệt độ trên cả nước phổ biến ở mức xấp xỉ trung bình nhiều năm (TBNN), một số nơi ở Tây Bắc và Tây Nguyên cao hơn so với TBNN.
- PV: Cùng với nắng nóng là tình trạng khô hạn diện rộng ở nhiều nơi. Vậy tình trạng này có kéo dài không, thưa ông?
- Ông Lê Thanh Hải: Qua theo dõi và ghi chép của chúng tôi, tại khu vực từ Trung bộ trở vào Nam bộ rất ít mưa và tình trạng thiếu hụt nước đã xảy ra. Nhiều nơi thuộc Nam Trung bộ, Tây Nguyên và Nam bộ không có mưa từ tháng 1 đến hết tháng 3-2014. Đến đầu 4-2014 tại Tây Nguyên và Nam bộ xuất hiện đợt mưa trái mùa, diện mưa và lượng mưa xảy ra không đồng đều. Hiện tại, tình hình khô hạn ở Nam Trung bộ vẫn đang căng thẳng.
Do mưa giảm nên hậu quả là các dòng sông và hồ thủy lợi, thủy điện ở khu vực Trung bộ và Tây Nguyên đều hụt nhiều so với TBNN từ 10-40%, có nơi thiếu hụt 40-60%, đặc biệt trên sông Cái (Quảng Nam) nguồn nước chỉ đạt 6%. Phần lớn các hồ chứa thủy lợi ở các tỉnh Bắc Trung bộ và Trung Trung bộ chỉ đạt trung bình 73-76% dung tích thiết kế.
- Diễn biến mưa bão năm nay sẽ như thế nào?
- Nhìn lại mùa mưa bão năm 2013 và bắt đầu mùa mưa bão năm 2014 cho thấy, bão và áp thấp nhiệt đới (ATNĐ) xuất hiện ngày càng muộn và dị thường. Theo dự báo, năm 2014 sẽ xuất hiện những cơn bão bất thường và có sức tàn phá mạnh. Cụ thể, trong mùa mưa bão 2014, số lượng bão, ATNĐ hoạt động trên Biển Đông có khả năng ở mức xấp xỉ so với TBNN (khoảng 10-12 cơn). Trong đó, số lượng bão, ATNĐ ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền nước ta khoảng 4-5 cơn. Tuy nhiên, hoạt động của bão, ATNĐ trong năm 2014 tiềm ẩn yếu tố bất thường. Cần đề phòng những cơn bão mạnh, có hướng di chuyển phức tạp và không theo quy luật khí hậu hoặc bão.
- Các chuyên gia khí tượng cũng đã cảnh bảo về hiện tượng El Nino xuất hiện vào cuối năm 2014. Vậy, thời tiết sẽ có gì bất lợi?
- El Nino là khái niệm để chỉ hiện tượng nóng lên không bình thường (với ngưỡng chuẩn sai 0,5 độ C). Trong đợt này, nhiều khả năng El Nino sẽ xuất hiện vào nửa cuối năm 2014 và kéo dài sang mùa xuân 2015.
Theo thống kê, trong những năm xuất hiện El Nino thì chiếm khoảng 40% số năm có số lượng bão và ATNĐ ảnh hưởng trực tiếp đến Việt Nam ít hơn TBNN, 53% ở mức xấp xỉ TBNN và chỉ có 5% số năm cao hơn TBNN. Như vậy, nhận định chung là vào năm El Nino xuất hiện, hoạt động của bão và ATNĐ ít hơn về số lượng, song lại xuất hiện nhiều cơn bão có sức tàn phá mạnh. Điển hình như năm El Nino 1997, 2006, 2009 đã ghi nhận các cơn bão mạnh và hiếm gặp như bão Linda (1997), Xangsane (2006) và Ketsana (2009) gây thiệt hại kỷ lục về người và tài sản.
