 |
Thưởng sen
Sen vốn đẹp, người ta cho rằng, những người yêu và thích ngắm sen luôn có tâm hồn tao nhã và lắng dịu. Thế nên, để thưởng sen và hít hà mùi hương dịu dàng của nó cũng đủ năng lượng cho cả ngày dài. Nhưng “thưởng” sen đâu chỉ là ngắm, “thưởng” sen đâu chỉ là tranh thủ hít hà hương thơm. Có rất nhiều cách “thưởng” sen khiến bất cứ ai từng trải nghiệm đều không khỏi ngỡ ngàng.
Có thể nói, trong số các loại cây, loại hoa, thì sen là một trong những loài có sự độc đáo, hấp dẫn đến kỳ lạ. Tất cả các bộ phận của cây sen như củ, ngó, lá, cuống, hoa đều có một vai trò độc đáo. Người ta hay lấy sen để ướp trà. Những bông sen chớm nở buổi sớm mai sẽ được người ta khéo léo tách từng cách hoa rồi nhẹ nhàng thả từng nắm trà vào, sau đó bọc lại bằng lá sen tươi ủ cho trọn hương thơm rồi mới đem đi pha trà thưởng thức. Có những người cầu kỳ hơn, họ lựa lúc tinh mơ, khi những chiếc lá sen còn đọng sương đêm, rồi chèo thuyền ra để ướp trà trực tiếp trên những bông hoa đang dần hé nở. Họ cho rằng cách ướp kiểu này mới thấm đẫm hương sen, khiến cho vị trà đặc biệt hơn nhờ tích tụ khí trời, hương đất. Có người lại tách hoa gỡ lấy phần nhụy vàng mà người ta vẫn gọi là “gạo sen” rồi đem ướp với trà.
 |
Hay như đợi khi đài sen già, hạt sen xuất hiện, người ta sẽ lấy phần tâm sen màu xanh ở giữa hạt sen đem phơi khô để làm trà uống. Tâm sen vị đắng nhưng lại có tác dụng rất tốt cho giấc ngủ. Nhấp từng ngụm trà nhỏ, cảm nhận vị chan chát, đăng đắng nơi đầu lưỡi, hít hà hương thơm dịu dàng phảng phất chung quanh, cứ như thể đang ở giữa đầm sen vậy.
Thưởng sen là cách sử dụng sen gián tiếp bằng thị giác và cảm nhận, thế nên lá sen cũng có những điều khiến người thưởng sen cảm thấy yêu thương đến lạ. Sáng chớm thu, nắm cốm đầu mùa mà không được gói trong lá sen thì cốm chẳng còn gì thi vị nữa. Những nắm xôi cốm hay hạt cốm dẹt ở làng Vòng cứ phải đi kèm với lá sen mới đủ. Hương đồng nội của cốm được bao bọc bởi mùi sen giống như một cặp đôi không thể tách rời.
 |
Lá sen lại có phổ mùi trải dài theo trạng thái phát triển từ lá non đến lá già. Lá non và lá bánh tẻ có hương thơm nhẹ, người ta hay dùng để bọc các món nướng hoặc hấp. Nhờ nhiệt độ cao, hương sen sẽ thấm vào món ăn khiến nó trở nên thơm ngon hơn. Lá sen trưởng thành có thể phơi khô để nấu lấy nước, có người đem uống vì cho rằng nhiều tác dụng đối với sức khỏe, người thì đem tắm rồi thả thêm vài cánh hoa sen cho cơ thể thơm tho.
 |
Thẩm sen
Thật thú vị khi mọi bộ phận của cây sen đều có thể dùng trong ẩm thực. Được ưa chuộng hàng đầu phải kể đến hạt sen. Dù là hạt sen khô hay tươi thì chúng đều có thể chế biến thành rất nhiều món.
Mùa sen tới, người Hà Nội chẳng thể nào quên món chè hạt sen, chè sen long nhãn. Hạt sen được đem hầm sao cho nhừ nhưng không được nát, đường để nấu chè phải là đường phèn. Lý do là đường phèn có vị ngọt thanh và dịu, rất hợp với vị béo, bùi, ngậy của hạt sen và không làm mất đi mùi hương của hạt. Chè hạt sen khi được bọc trong long nhãn cũng khá ngon, nó đem đến vị thanh mát tự nhiên.
 |
Hạt sen nếu đem nấu cháo, hầm thịt gà, hầm chim bồ câu thuốc bắc, sẽ là món ăn cực kỳ bổ dưỡng. Trong Đông y, người ta coi hạt sen như một loại dược liệu quý, bổ dưỡng, tốt cho hệ thần kinh và chứng suy nhược. Chính vì thế mà trong thời phong kiến, hạt sen được sử dụng trong những món ăn dâng vua. Hạt sen còn có trong các món xôi truyền thống, làm nhân bánh. Đặc biệt, mứt sen là một món quà không thể thiếu trong những loại quà tặng ngày lễ Tết.
 |
Củ sen và ngó sen chúng ta rất hay thấy trong các món gỏi, món nộm trong những ngày hè nóng nực như thế này. Một tô canh củ sen hầm, một đĩa gỏi ngó sen tai heo hay món dạ dày hầm hạt sen thì còn gì bằng. Củ sen ngoài làm gỏi, nấu canh, thì người ta còn chiên giòn. Món snack củ sen, mứt củ sen nếu ai đã từng thưởng thức sẽ thấy rất thơm ngon.
Hoa và lá sen có thể kết hợp tạo nên nhiều món ăn đẹp cả phần sắc và ngon phần vị. Lá sen non bọc thịt mọc đem hấp, lá sen non cuộn thịt rồi xiên que tre làm chả lá sen, lá sen non luộc qua cho bớt chát rồi đem xào với rau củ và dạ dày, thịt bò cũng rất tuyệt. Hay như sự kết hợp cả lá sen, hoa sen và hạt sen vào các món hấp như cá quả hấp lá sen, vịt hấp lá sen, gà bọc lá sen đắp đất… khiến cho những món ăn trở nên hấp dẫn hơn. Những cánh hoa sen cứ ngỡ tàn thì sẽ bỏ, thế mà có các món như cánh sen bọc thịt nướng, cánh sen trộn gỏi, cơm hạt sen và cánh hoa sen, cánh sen cuộn… rất được thực khách ưa chuộng. Trong sách “Tử siêu y thoại”, sen là một loại cây cho nhiều vị thuốc nhất và mỗi một bộ phận của cây lại đem đến một vị thuốc, một tác dụng khác nhau.
 |
Mùa sen khởi đầu từ tháng 6, không quá dài và cũng chẳng ngắn. Trong những ngày hè oi ả này, tranh thủ “thưởng” sen và “thẩm” sen để tinh thần sảng khoái, có thêm một thú vui thanh bình thì chẳng việc gì phải từ chối cả.
Mùa sen khởi đầu từ tháng 6, không quá dài và cũng chẳng ngắn. Trong những ngày hè oi ả này, tranh thủ “thưởng” sen và “thẩm” sen để tinh thần sảng khoái, có thêm một thú vui thanh bình thì chẳng việc gì phải từ chối cả.
