- Thúc đẩy hợp tác theo hướng đổi mới sáng tạo là nền tảng, động lực của quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ
- Tuyên bố chung về quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện Việt Nam-Hoa Kỳ
Quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ phát triển mạnh mẽ, sâu sắc, thực chất, hiệu quả
Quan hệ giữa Việt Nam và Hoa Kỳ ngày nay từng được đặt nền móng từ rất sớm. Không lâu sau khi nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (nay là Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam) ra đời ngày 2-9-1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư cho Tổng thống Hoa Kỳ Harry Truman vào ngày 16-2-1946. Trong thư, Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định mục tiêu của Việt Nam là “độc lập hoàn toàn và hợp tác đầy đủ” với Hoa Kỳ.
 |
Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng hội đàm với Tổng thống Joe Biden nâng quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ lên tầm cao mới Đối tác Chiến lược Toàn diện |
Tuy nhiên, quan hệ hai nước Việt Nam và Hoa Kỳ sau đó đã trải qua không ít thăng trầm, đặc biệt là cuộc chiến tranh dài ngày, khốc liệt nhất trong Thế kỷ 20 sau Chiến tranh Thế giới thứ hai. Kể từ khi hai nước bình thường hóa quan hệ vào năm 1995, đặc biệt là sau khi xác lập quan hệ Đối tác toàn diện vào năm 2013, quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ đã có bước phát triển mạnh mẽ, sâu sắc, thực chất, hiệu quả.
Với tinh thần “khép lại quá khứ, hướng tới tương lai”, sau hơn 28 năm thiết lập quan hệ ngoại giao chính thức, 10 năm triển khai quan hệ Đối tác Toàn diện, quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ đã có những bước tiến dài, phát triển sâu rộng, thực chất và toàn diện trên tất cả các lĩnh vực, ở cả ba cấp độ song phương, khu vực và quốc tế. Để có được những bước tiến dài đó, rất cần đến một nền tảng chính trị vững chắc với sự hiểu biết, xây dựng lòng tin và tôn trọng lẫn nhau giữa các cấp lãnh đạo và người dân hai nước.
Kể từ năm 2000 đến nay, các chuyến thăm cấp cao và các cấp đã diễn ra thường xuyên giữa hai nước, qua đó tăng cường hiểu biết và làm sâu sắc hơn quan hệ song phương. Trong đó, Thủ tướng Phan Văn Khải thăm chính thức năm 2005; Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết thăm chính thức năm 2007; Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng thăm chính thức năm 2008; Chủ tịch nước Trương Tấn Sang thăm chính thức năm 2013 và xác lập quan hệ Đối tác Toàn diện với Hoa Kỳ; Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc thăm chính thức năm 2017 và gần đây là chuyến thăm của Thủ tướng Phạm Minh Chính vào tháng 5-2022. Đặc biệt, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng thăm chính thức năm 2015 và trong chuyến thăm Mỹ đầu tiên của một Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam này, hai nước ra Tuyên bố về Tầm nhìn chung Việt Nam - Hoa Kỳ.
Về phía Hoa Kỳ, từ năm 2000 tới nay, các nhiệm kỳ Tổng thống Hoa Kỳ đều thăm chính thức Việt Nam. Chuyến thăm Việt Nam lần này của Tổng thống Joe Biden đánh dấu một thập kỷ hai nước xác lập và triển khai quan hệ Đối tác Toàn diện, là sự tiếp nối của các chuyến thăm Việt Nam của những người đứng đầu Nhà Trắng, Tổng thống Bill Clinton (năm 2000), Tổng thống George Bush (năm 2006), Tổng thống Barack Obama (năm 2016) và Tổng thống Donald Trump (năm 2017). Chuyến thăm cấp Nhà nước đến Việt Nam của Tổng thống Joe Biden cũng là chuyến thăm đầu tiên của một Tổng thống Hoa Kỳ theo lời mời của Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam.
Trên nền tảng mối quan hệ chính trị vững chắc đó, hợp tác toàn diện Việt Nam - Hoa Kỳ những năm qua phát triển nhanh chóng, mạnh mẽ, sâu sắc, thực chất, hiệu quả. Nổi bật là quan hệ thương mại giữa hai nước với những bước phát triển ngoạn mục. Năm 1995, thương mại hai chiều mới đạt 450 triệu USD, đến năm 2022 đã đạt hơn 123 tỷ USD. Việt Nam đã trở thành đối tác thương mại lớn thứ 7 của Hoa Kỳ và trở thành đối tác thương mại lớn nhất của Hoa Kỳ trong ASEAN. Cũng từ năm 2022, Hoa Kỳ đã trở thành thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam với dấu mốc 100 tỷ USD.
Về đầu tư, Hoa Kỳ luôn là một trong những nhà đầu tư hàng đầu tại Việt Nam. Tính đến năm 2022, đã có hơn 11 tỷ USD đầu tư trực tiếp từ Hoa Kỳ vào Việt Nam. Điểm mới so với trước đây là một số doanh nghiệp Việt Nam đã đầu tư sang Hoa Kỳ với số vốn lên đến hàng tỷ USD.
Hai nước đã hợp tác tích cực trong việc giải quyết hậu quả chiến tranh, nâng cao năng lực thực thi pháp luật trên biển, tham gia các hoạt động gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc. Hai bên phối hợp ngày càng hiệu quả tại các diễn đàn đa phương như ASEAN, Liên hợp quốc, Diễn đàn APEC, Tiểu vùng sông Mekong, trong việc giải quyết các vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm, như phát triển bền vững, ứng phó với biến đổi khí hậu…
Đưa quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ lên tầm cao mới
Dấu ấn nổi bật trong sự phát triển mạnh mẽ, sâu sắc, thực chất, hiệu quả của quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ và là thành công lớn nhất trong chuyến thăm cấp Nhà nước đến Việt Nam của Tổng thống Joe Biden theo lời mời của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng là việc lãnh đạo hai nước đã ra Tuyên bố chung về nâng cấp quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ lên Đối tác Chiến lược Toàn diện vì hòa bình, hợp tác và phát triển bền vững. Trong khuôn khổ quan hệ mới này, hai nhà lãnh đạo nhấn mạnh các nguyên tắc nền tảng định hướng quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ, bao gồm tôn trọng Hiến chương Liên hợp quốc, luật pháp quốc tế và tôn trọng thể chế chính trị, độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của nhau. Việt Nam - Hoa Kỳ tiếp tục làm sâu sắc hơn nữa hợp tác trên các lĩnh vực sau đây nhằm bảo đảm lợi ích của nhân dân hai nước, đóng góp cho hòa bình, ổn định, hợp tác và thịnh vượng ở khu vực và trên thế giới.
Việt Nam - Hoa Kỳ tiếp tục làm sâu sắc hơn nữa quan hệ chính trị - ngoại giao và sẽ thúc đẩy trao đổi đoàn, tiếp xúc thường xuyên ở tất cả các cấp nhằm tăng cường hiểu biết lẫn nhau, xây dựng và củng cố lòng tin chính trị. Hai bên nâng cao hiệu quả các cơ chế đối thoại hiện có và dự định thiết lập cơ chế Đối thoại thường niên giữa Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam và Ngoại trưởng Hoa Kỳ.
Việt Nam - Hoa Kỳ tái khẳng định hợp tác kinh tế - thương mại - đầu tư và tăng trưởng kinh tế bao trùm dựa trên đổi mới sáng tạo đóng vai trò nền tảng cốt lõi và động lực quan trọng của quan hệ song phương. Hai bên nhất trí tạo điều kiện thuận lợi và mở cửa thị trường hơn nữa cho hàng hóa, dịch vụ của mỗi nước, hỗ trợ chính sách thương mại, kinh tế và các biện pháp theo quy định để đạt được mục tiêu trên; cùng nhau giải quyết các vấn đề như rào cản tiếp cận thị trường thông qua Hiệp định Khung về Thương mại và Đầu tư. Hoa Kỳ ủng hộ Việt Nam trong quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế thị trường và tiến tới công nhận quy chế kinh tế thị trường của Việt Nam theo luật của Hoa Kỳ.
Việt Nam - Hoa Kỳ sẽ đẩy mạnh hợp tác về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực số, coi đây là đột phá mới của quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện. Hoa Kỳ khẳng định cam kết tăng cường hỗ trợ Việt Nam đào tạo và phát triển lực lượng lao động công nghệ cao. Ghi nhận tiềm năng to lớn của Việt Nam trở thành quốc gia chủ chốt trong ngành công nghiệp bán dẫn, hai bên thúc đẩy phát triển nhanh chóng của hệ sinh thái bán dẫn tại Việt Nam và tích cực phối hợp nhằm nâng cao vị trí của Việt Nam trong chuỗi cung bán dẫn toàn cầu.
Việt Nam và Hoa Kỳ tiếp tục hợp tác chặt chẽ trong khắc phục hậu quả chiến tranh, coi đây là ưu tiên trong quan hệ hai nước, giúp xây dựng lòng tin, tăng cường hiểu biết lẫn nhau. Việt Nam khẳng định tiếp tục hợp tác toàn diện với Hoa Kỳ tìm kiếm hài cốt quân nhân Hoa Kỳ mất tích trong chiến tranh; phía Hoa Kỳ tiếp tục hỗ trợ Việt Nam tìm kiếm bộ đội Việt Nam mất tin, mất tích trong chiến tranh…
Hai bên cam kết thúc đẩy hợp tác trong các lĩnh vực an nin - quốc phòng; giáo dục - đào tạo; Khí hậu, năng lượng, môi trường và y tế; văn hóa, giao lưu nhân dân, thể thao, du lịch; thúc đẩy và bảo vệ quyền con người…
Về khu vực và toàn cầu, Việt Nam và Hoa Kỳ dự định tăng cường phối hợp trong các vấn đề mà hai bên cùng có lợi ích và quan tâm, đóng góp vào các nỗ lực chung nhằm duy trì hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển trong khu vực và trên thế giới. Hai bên nhất trí tăng cường phối hợp tại các diễn đàn khu vực và quốc tế như Liên hợp quốc, APEC, Cấp cao Đông Á (EAS), Diễn đàn Khu vực ASEAN (ARF), Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng (ADMM+)… Hai bên ủng hộ thúc đẩy chủ nghĩa đa phương, tôn trọng luật pháp quốc tế, bao gồm Hiến chương Liên hợp quốc và thúc đẩy một cấu trúc khu vực mở, bao trùm với vai trò trung tâm của ASEAN.
Có thể khẳng định một chương đang mới mở ra, đưa quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ lên tầm cao mới. Với tầm cao mới Đối tác Chiến lược Toàn diện, hai nước sẽ hiện thực hóa nguyện vọng của người dân về một tương lai tươi sáng và năng động, góp phần duy trì hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển ở khu vực quan trọng này cũng như trên toàn thế giới.
