Lương Văn Can - người thầy của giới doanh thương Việt

• Trường Trung học phổ thông Lương Văn Can: Nơi ươm mầm cho những tài năng phát triển

Những nghiên cứu khoa học từ 24 tham luận của các chuyên gia hàng đầu thuộc nhiều trường đại học là những vấn đề được đào sâu mới nhất về thân thế, sự nghiệp và tư tưởng, đạo đức kinh doanh của Lương Văn Can. Qua đó, không chỉ đưa ra những góc nhìn đa dạng về giá trị của tư tưởng Lương Văn Can trong kinh doanh, mà còn góp phần định hướng cho giới doanh nhân Việt Nam ngày nay phát triển doanh nghiệp và đội ngũ, hướng đến mục tiêu mang giá trị cộng đồng, tạo ra của cải cho xã hội và góp phần phát triển nền kinh tế quốc gia. Hội thảo là một hoạt động nhằm góp phần hỗ trợ tinh thần cho doanh nhân, doanh nghiệp Việt Nam và các bạn trẻ đang khởi nghiệp trong thời kỳ bình thường mới sau dịch Covid-19.

Chí sĩ Lương Văn Can (1854 - 1927)

“Đạo kinh doanh” vượt thời gian

TS. Lê Hoàng Dũng - Phó Hiệu trưởng Đại học Khoa học xã hội & nhân văn TP.HCM (Đại học quốc gia TP.HCM) khẳng định, cụ Lương Văn Can không chỉ là “người thầy đầu tiên của giới doanh thương Việt Nam”, “người đầu tiên xây dựng đạo kinh doanh cho người Việt” mà còn là “người có tư tưởng kinh doanh vượt thời gian”.

Ông Lê Hoàng Dũng nêu tại hội thảo: “Trong thực tế, cả cuộc đời Lương Văn Can luôn làm theo đúng “đạo kinh doanh” mà ông đã xây dựng. Đó là kinh doanh chính là phụng sự xã hội, kinh doanh phải minh bạch và chính đáng, cần kiệm là cái đạo lớn của người kinh doanh, sử dụng đồng tiền để phục vụ lại xã hội. Với tư tưởng xây dựng đội ngũ nhà buôn có “thương đức”, “thương tài” để cạnh tranh với giới tư bản các nước, Lương Văn Can chính là một trong những người đại diện thế hệ mở đường cho kinh tế mới Việt Nam thời hiện đại - kinh tế thương mại; đóng vai trò rất quan trọng trong định hình triết lý kinh doanh, kiến tạo “văn hóa kinh doanh” cho đội ngũ doanh nhân Việt trong giai đoạn bước đầu hội nhập với thị trường quốc tế”.

Giá trị đạo đức và tư duy tân tiến

Ông Trần Hoàng - Tổng Biên tập Tạp chí Doanh nhân Sài Gòn (đơn vị phối hợp tổ chức hội thảo cùng Đại học Khoa học xã hội & nhân văn TP.HCM) nêu ý kiến: “Là một trí thức yêu nước, lập thân trong buổi giao thời khi đất nước Việt Nam chuyển đổi từ chế độ phong kiến sang chế độ thuộc địa bán phong kiến, Lương Văn Can đã dành trọn đời mình cho sự nghiệp Duy Tân về văn hóa và đặc biệt là về kinh doanh, thương mại. Cuộc đời, sự nghiệp và tư tưởng của ông đã chứng minh rằng, kinh doanh, thương mại là những nguồn lực trọng yếu của xã hội, có ảnh hưởng đến sự thịnh suy của quốc gia”.

Ông Trần Hoàng đúc kết: “Đóng góp của Lương Văn Can đối với phong trào Đông Kinh Nghĩa Thục và những trước tác của ông về kinh doanh, thương mại đã đưa ông vào hàng ngũ doanh nhân tiêu biểu trong lịch sử Việt Nam. Tư tưởng kinh doanh của Lương Văn Can vừa tận dụng những giá trị đạo đức truyền thống được sàng lọc lại, vừa hướng tới tương lai với việc cung cấp cho hậu thế những tư duy kinh doanh và tri thức kinh doanh tân tiến mà cụ tích lũy được trong suốt cuộc đời mình. Những tư tưởng ấy cho đến ngày nay vẫn còn nguyên giá trị, và cần được phát huy để làm kim chỉ nam cho doanh nhân Việt Nam”.

Nhìn chung, các tác giả đều thừa nhận Lương Văn Can “có một tầm nhìn vượt thời gian, với những tư tưởng kinh doanh vẫn còn nguyên vẹn giá trị trong thời đại hiện nay. Giá trị truyền thống hàm chứa trong tư tưởng ấy là tinh thần dân tộc, mà cho đến ngày nay vẫn luôn soi rọi con đường kinh doanh của giới thương nhân”.

Thục trưởng Lương Văn Can (mặc áo dài trắng đứng giữa) cùng các giáo viên trường Đông Kinh Nghĩa Thục

Kinh doanh để phụng sự xã hội

Một điểm thú vị nữa là các ý kiến từ hội thảo cũng khẳng định thêm giá trị hệ thống, bài bản trong 2 tác phẩm lúc sinh thời của Lương Văn Can là “Thương học phương châm” (Dạy cách buôn bán) và “Kim cổ cách ngôn” (Viết về đạo đức kinh doanh). Đây được xem là các cuốn “sách giáo khoa đầu tiên về nghề kinh doanh và khoa học thương mại ở Việt Nam”, bản in gốc vào năm 1927 hiện còn lưu trữ tại Thư viện quốc gia Pháp, được các học giả đánh giá rất cao.

Lúc sinh thời, Lương Văn Can đã nhận thức được vị trí, vai trò của kinh doanh trong phát triển kinh tế và mong muốn mọi người phải học cách làm giàu. Giá trị thời đại trong tư tưởng của người chí sĩ gốc Hà Nội còn là quan điểm “trọng thương” vẫn còn nguyên ý nghĩa trong xã hội hôm nay (vì kinh thương là nguồn lực của quốc gia). Các nhà khoa học cho rằng “người kinh doanh cần nhận thức rằng, kinh doanh chính là phụng sự xã hội, doanh nhân cần có “thực đức, thực tâm, thực tài”, và các doanh nghiệp cần có trách nhiệm xã hội, tạo ra lợi nhuận nhưng không đi ngược với lợi ích cộng đồng”. Đó là cống hiến to lớn về triết lý kinh doanh của Lương Văn Can cho các doanh nhân Việt Nam ngày nay trong bối cảnh đất nước đang bước vào công cuộc hồi phục kinh tế sau nhiều đợt dịch Covid-19.

“Những người nghiên cứu về Lương Văn Can hôm nay cũng gợi mở những phương hướng vận dụng hệ tư tưởng của cụ để “huy động nhiều sức mạnh trí tuệ, sức mạnh tinh thần trong quá trình đất nước hội nhập và phát triển văn hóa, kinh tế, khoa học và công nghệ mạnh mẽ, vượt qua những trở ngại như đại dịch Covid-19 kéo dài suốt 2 năm qua” - TS. Lê Hoàng Dũng chia sẻ.

Sách mới in năm 2021 về 2 tác phẩm của Lương Văn Can “Thương học phương châm” và “Kim cổ cách ngôn”