Lựa chọn khó khăn
(ANTĐ) - Tiếng là Tổng thống Barack Obama mời Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tới Washington để hội đàm song trước mắt lãnh đạo hai quốc gia đồng minh thân cận này lại là những trở ngại cam go ít thấy trong quan hệ song phương.
 |
| Người dân Palestine biểu tình chống đối việc xây dựng các khu định cư Do thái |
Chương trình nghị sự đặt ra cho hai ông Obama và Netanyahu trong cuộc đàm phán chính thức đầu tiên kể từ ngày nhậm chức tất nhiên gồm nhiều vấn đề hệ trọng trong quan hệ song phương và quốc tế liên quan. Song chắc chắn việc xây dựng các khu định cư Do thái sẽ là vấn đề khó khăn nhất.
Quan hệ giữa Mỹ và Israel đã đi xuống không ít từ ngày ông Obama, người luôn chủ trương buộc Tel Aviv phải ngừng các khu định cư Do thái để mở đường cho tiến trình hòa bình Trung Đông, vào Nhà trắng. Mối quan hệ đó càng trở lên xấu hơn khi chính quyền Thủ tướng Netanyahu liên tục có những việc làm và thái độ xem nhẹ đồng minh.
Hành động khiến Washington mất mặt nhất là việc chính quyền Israel bất ngờ công bố kế hoạch xây dựng hàng nghìn căn nhà định cư cho người Do thái ở Đông Jerusalem đúng vào lúc Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden đang làm thượng khách ở Tel Aviv hồi giữa tháng. Việc làm này khiến Ngoại trưởng Hillary Clinton phải "tím mặt" thốt lên: Israel đang làm ảnh hưởng tiêu cực tới quan hệ với Mỹ.
Thế nhưng, cho dù các quan chức cấp cao của Mỹ, kể cả Phó Tổng thống Biden có lên án và gây sức ép thế nào cũng chưa thể lay chuyển quyết định của chính quyền Netanyahu. Phát biểu ngay trước thềm chuyến thăm Mỹ ngày 22-3, Thủ tướng Netanyahu khẳng định Israel vẫn cứ xây dựng khu định cư Do thái ở Đông Jerusalem.
Thái độ đó của người đứng đầu chính quyền cánh hữu tại Israel đã khiến Ngoại trưởng Hillary phải lên tiếng cáo buộc Tel Aviv đang làm mất uy tín của Mỹ. Theo bà, việc mở rộng khu định cư Do thái đe dọa tới nỗ lực của chính quyền Obama trong việc thiết lập một nhà nước Palestine độc lập và khiến Mỹ khó trở thành nhà trung gian đáng tin cậy.
Lời qua tiếng lại gay gắt như vậy giữa Mỹ và Israel khiến giới quan sát cho rằng thật khó để hai ông Obama và Netanyahu có thể tìm được tiếng nói chung trong cuộc gặp gỡ tại Nhà Trắng. Không buộc được chính quyền Israel ngừng xây dựng khu định cư Do thái, chính quyền Obama sẽ chẳng có cách nào tái khởi động con tàu hòa bình Trung Đông.
Việc chính quyền cánh hữu Israel cố tình phớt lờ sức ép của chính quyền Tổng thống Obama khiến không ít người ngạc nhiên. Bởi ai cũng thấy Tel Aviv phải trông cậy vào Washington quá nhiều, từ đảm bảo an ninh cho tới khoản viện trợ quân sự trị giá tới 3 tỷ USD mỗi năm cũng như bênh vực Tel Aviv trên trường quốc tế.
Thế nhưng, nhìn trở lại cũng thấy Mỹ có lợi ích rất lớn trong quan hệ với Israel, đồng minh thân cận số một tại khu vực Trung Đông. Lựa chọn ưu tiên giữa quan hệ đồng minh với Israel hay tiến trình hòa bình Trung Đông không phải lúc nào cũng dễ dàng với Washington.
HOÀNG TUẤN
