Họa sĩ Võ Tấn Thành
Nhận diện đối tượng
Tìm gặp họa sĩ Võ Tấn Thành bây giờ cũng không phải dễ bởi vì kể từ khi làm “trinh sát” ông mang giá vẽ đi khắp nơi để hỗ trợ lực lượng công an phá án. Vợ ông nói rằng, có bận ông đi dăm bữa, nửa tháng mới về. Phải đôi lần gọi điện, thì ông mới thu xếp thời gian cho một cuộc gặp gỡ, trò chuyện.
Con người họa sĩ Võ Tấn Thành có vẻ ngoài rắn chắc, sương gió. Khi trò chuyện ông cũng tâm sự một cách thẳng thắn, cởi mở. Lý lịch của ông kể ra cũng khá đơn giản, sinh năm 1950, học rồi tốt nghiệp trường Mỹ nghệ Thực hành Biên Hòa và là hội viên Hội Văn học Nghệ thuật Đồng Nai. Ông cũng không ngờ rằng với tài hội họa của mình lại có ngày giúp ích cho đời, cho dân, làm cộng tác viên cho công an để phá án. Ông xác nhận: “Tôi bắt đầu tham gia hỗ trợ phá án từ năm 1999 đến nay, đã góp phần vẽ nên chân dung biết bao nhiêu tướng cướp khét tiếng”.
Vụ án ấn tượng đầu tiên mà ông kể cho chúng tôi đó là vào thời điểm cuối năm 1998, đầu năm 1999 dọc Quốc lộ 51, đoạn đường thông suốt từ Đồng Nai đi Bà Rịa - Vũng Tàu liên tiếp xảy ra những vụ trộm, cướp và hiếp dâm gây kinh hoàng và phẫn nộ trong dư luận. Bước đầu công an địa phương ghi nhận có hàng loạt vụ xảy ra với thủ đoạn của kẻ gây án là lợi dụng đêm hôm khuya khoắt, hung thủ dùng dao đột nhập vào các hàng quán ven Quốc lộ 51 để khống chế, đa phần nạn nhân là phụ nữ rồi cướp tài sản; trước khi tẩu thoát kẻ gây án đã hãm hiếp nạn nhân. Xác định tính chất nghiêm trọng của hàng loạt vụ án, Công an tỉnh Đồng Nai xác lập chuyên án mang bí số ĐB-99 quyết bắt bằng được kẻ gây án. Nhưng khi vào cuộc ban chuyên án đã gặp không ít khó khăn vì quá trình khám nghiệm hiện trường ngay khi xảy ra quá sơ sài, chứng cứ, dấu vết hung thủ để lại không có gì đáng ghi nhận, chỉ duy nhất là khai báo của các nạn nhân. Ban chuyên án cũng nhận định hàng loạt vụ cướp - hiếp có cùng thủ đoạn. Khả năng là do cùng 1 đối tượng thực hiện. Nhiệm vụ đặt ra là phải phác thảo được chân dung đối tượng. Qua sự giới thiệu của 1 cán bộ Phòng Công tác chính trị, Công an tỉnh Đồng Nai và đích thân Đại tá Nguyễn Phi Hùng (lúc đó là Giám đốc Công an tỉnh Đồng Nai, hiện là Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Cảnh sát Phòng chống tội phạm, Bộ Công an phía Nam), họa sĩ Võ Tấn Thành đã vào cuộc.
Họa sĩ Thành đã bỏ ra nhiều ngày tiếp xúc với rất nhiều nạn nhân. Được nạn nhân cung cấp thông tin đối tượng là 1 gã đàn ông khoảng 30 đến 40 tuổi, cao 1,6-1,7m, mặt xương, tóc dài chấm vai, da ngăm đen, người nặng mùi hôi khó chịu, hút thuốc lá liên tục... Bằng cách ghi nhận và phác họa, họa sĩ Thành đã vẽ ra chân dung rõ nét của hung thủ gây án. Nhiều nạn nhân đã nhìn vào phác họa của họa sĩ Thành đưa ra đã thốt lên, “giống kẻ gây án đến 80%-90%”. Từ đó, ban chuyên án đã căn cứ vào phác họa chân dung mà họa sĩ Thành vẽ ra để truy lùng kẻ gây án, kết hợp với nhiều biện pháp nghiệp vụ công an xác định kẻ tình nghi là Phó Văn Chính (SN 1963, ở quận Gò Vấp, TP.HCM, tạm trú huyện Tân Thành, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu), từng bị án 36 tháng tù về tội “trộm cắp tài sản”. Đầu tháng 9-1999, cảnh sát mật phục tại dốc 47, ấp Thiện Bình, xã Tam Phước, huyện Long Thành, tỉnh Đồng Nai đã phát hiện kẻ tình nghi, nổ 12 phát súng nhưng hắn tẩu thoát vào rừng tràm bỏ lại dao và nhiều tang vật. Đúng vào ngày cuối cùng của tháng 9 năm ấy, cũng tại địa điểm trên, kẻ nghi vấn đang đi xe đạp đã bị cảnh sát phục kích thêm lần nữa, hắn bỏ chạy vào rừng nấp nhưng cuối cùng vẫn không thoát.
Hung thủ khai nhận là Phó Văn Chính, chân dung giống như đúc mà họa sĩ Thành đã phác họa qua lời kể của các nạn nhân. Chính khai, từ đầu năm 1997 đến khi sa lưới đã thực hiện thành công 58 vụ trộm, cướp và hiếp dâm dọc Quốc lộ 51. Từ lời khai của Chính, hàng loạt các tên khác, tiêu thụ tài sản của Chính cướp được đã bị bắt giữ. Khởi sự bằng phác họa chân dung do họa sĩ Thành đưa ra, qua 40 ngày đêm truy lùng ban chuyên án ĐB-99 đã đưa Phó Văn Chính ra trước pháp luật, với cái án tử hình thích đáng.
Chân dung tên cướp hàng loạt Phó Văn Chính qua phác thảo của họa sĩ Võ Tấn Thành
Được Bộ Công an mời vào cuộc vụ tướng cướp Dũng “chim xanh”
Thời điểm khoảng năm 2001, địa bàn tỉnh Đồng Nai nói riêng và các tỉnh thành Đông Nam bộ nói chung tương đối phức tạp, trong đó nổi lên tình trạng các băng nhóm cướp bóc, gây bất ổn trong dân chúng. Sau chuyên án ĐB-99 thành công, họa sĩ Võ Tấn Thành tiếp tục giúp Công an Đồng Nai phá án. Đôi bàn tay tài hoa của ông tiếp tục được sử dụng để đấu tranh với tội phạm; đặc biệt là chuyên án 510C triệt phá băng cướp đặc biệt nguy hiểm của Dũng “chim xanh”.
Đó là giai đoạn đầu năm 2001 địa bàn tỉnh Đồng Na xảy ra 1 số vụ cướp táo tợn. Điển hình là vụ án xảy ra ở đoạn đèo Con Rắn thuộc Quốc lộ 56, qua địa phận huyện Long Khánh. 2 kẻ bịt mặt đi xe máy, trang bị 2 khẩu súng ngắn đã tập kích chặn 1 ôtô tải, bắn vỡ kính chắn gió cướp 3,8 triệu đồng rồi tẩu thoát. Do vụ cướp có tính chất nghiêm trọng, Công an tỉnh Ðồng Nai và huyện Long Khánh xác lập chuyên án mang bí số 410C để đấu tranh. Công an xác định vỏ đạn thu giữ tại hiện trường là đạn của súng K54 do Trung Quốc sản xuất. 2 nạn nhân mô tả, 2 tên cướp hơn 30 tuổi, cao từ 1,6-1,8m, 1 tên nói giọng Bắc mặt bầu, tên còn lại giọng miền Nam gầy, mặt dài, má tóp…
Nhận báo cáo của ban chuyên án 410C, Tổng cục Cảnh sát phòng chống tội phạm Bộ Công an phía Nam nhận thấy trong giai đoạn đầu năm 2001 tại các tỉnh thành khác thuộc miền Ðông Nam bộ như Tây Ninh, Bình Dương, Bình Phước, Bà Rịa, Vũng Tàu… lẫn TP.HCM cũng xảy ra các vụ cướp tương tự. Thủ đoạn của các vụ này được nhìn nhận là nhóm cướp chuyên tập kích bằng xe máy chặn đầu các xe tải đường dài, bắn vỡ cửa kính uy hiếp tài xế, phụ xe để cướp tài sản. Có vụ lực lượng công an phát hiện tổ chức truy đuổi, chúng lái xe tốc độ dùng súng bắn trả lại thành thục. Ðáng nói là vỏ đạn thu giữ trong các vụ cướp này được giám định đều bắn ra từ súng K54, có số series 38-79, tức là những vụ khắp các tỉnh thành do cùng 1 băng nhóm gây ra. Chính vì nhận định này, Bộ Công an xác nhập chuyên án 410C của Công an tỉnh Ðồng Nai cùng với các chuyên án mà công an các tỉnh thành khác đang triển khai, để thành chuyên án mang bí số 510C, do Thiếu tướng Nguyễn Việt Thanh (bấy giờ là Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Cảnh sát phòng chống tội phạm Bộ công an phía Nam, nay đã nghĩ hưu) làm Trưởng ban chuyên án.
Tiến hành cùng lúc nhiều biện pháp nghiệp vụ, đồng thời ban chuyên án 510C đã mời họa sĩ Võ Tấn Thành vào cuộc. Từ đây nút thắt của hàng loạt vụ cướp náo động khu vực Ðông Nam bộ đã được tháo bỏ dần qua nét vẽ chân dung của họa sĩ Võ Tấn Thành… Ông đã vẽ nên chân dung của tướng cướp Dũng “chim xanh” khét tiếng như thế nào?
