Thu giữ sách lậu tại xưởng gia công sau in Huy Thi (Hà Nội)
Lặn lội hành trình theo kiện
Nhiều năm qua, làng xuất bản Việt Nam phải chứng kiến những “cơn lũ” sách lậu tràn ngập các vỉa hè. Người làm sách đau lòng nhìn chất xám và cả tiền của bị xâm hại, bởi, tất cả những đầu sách hứa hẹn mang lại lợi nhuận đều bị “cướp” thông qua những xảo thuật qua mắt cơ quan quản lý của dân làm lậu. Sau rất nhiều năm kêu gọi độc giả với slogan như: “Mua sách giả là giết chết sách thật” không ăn thua, các nhà sách đành phải tự tìm kế để “sống chung với lũ”.
Có nhà sách đề xuất mức chiết khấu hợp lý hơn với từng khu vực, rồi tặng quà, rồi khuyến mại… Hay như Công ty VHTT Phương Đông chống sách lậu bằng cách in trên giấy đẹp, bìa thúc nổi, phủ UV, chất lượng bản can tốt và ra sách đều đặn… Từ đó, chính độc giả- khách hàng sẽ tự đưa ra quyết định xem có nên chi tiền mua những bản sách kém chất lượng về hay không. Không chọn cách “sống chung”, First News Trí Việt là đơn vị đầu tiên trong làng xuất bản cương quyết đương đầu tuyên chiến với sách lậu.
Nhiều năm qua, đơn vị này bỏ tiền của, công sức, thuê cả thám tử theo sát đối tượng làm lậu, thu thập chứng cứ… Mỗi năm, số lượng sách lậu của First News do cơ quan chức năng thu giữ tại các nhà sách, nhà in, xưởng gia công tư nhân… lên đến hàng chục nghìn cuốn. Bên cạnh đó còn là vô số những sách photo tại các trường ngoại ngữ, cùng băng đĩa sao chép trái phép.
Ông Nguyễn Văn Phước- Giám đốc First News Trí Việt cho biết, nhiều lúc cảm tưởng như mình đơn độc trong cuộc chiến sách lậu. Tuy nhiên, công sức mà đơn vị này bỏ ra rốt cuộc cũng đã được đền bù. Đầu tiên phải kể đến là trường Ngoại ngữ Quốc tế Úc Châu, sau ba phiên hòa giải, đã công khai xin lỗi First News vào ngày 14-6-2012, cam kết không tái phạm và chấp nhận đền bù toàn bộ con số yêu cầu First News đưa ra trước đó là 380 triệu đồng.
Ngày 26-9-2012, trường Ngoại ngữ Quốc tế Hội Việt Úc tiếp tục chấp nhận hòa giải, đền bù First News 390 triệu đồng. Sau hai vụ thắng kiện tại TP.HCM, mới đây nhất First News Trí Việt tiếp tục khởi kiện trường Quốc Tế Mỹ (trụ sở chính ở 115 Kim Mã, quận Ba Đình, Hà Nội) - một Trung tâm ngoại ngữ lớn với nhiều cơ sở đào tạo tiếng Anh được thành lập từ năm 2000, chuyên đào tạo các kỳ thi lấy chứng chỉ quốc tế như TOEFL, IELTS và đặc biệt là TOEIC. Ông Nguyễn Văn Phước cho biết thêm: “Là đơn vị giữ bản quyền các bộ sách học ngoại ngữ này tại Việt Nam nhiều năm nay, chúng tôi đã phát hiện ra hành vi vi phạm bản quyền của trường Quốc Tế Mỹ, kéo dài với mức độ nghiêm trọng. First News đã thu thập đầy đủ chứng cứ cùng Công ty Luật sư Quốc Tế Thiên Việt hoàn tất hồ sơ, gửi đơn kiện Trường Quốc tế Mỹ tới Tòa án nhân dân Hà Nội ngày 20-9-2012, với mức yêu cầu bồi thường thiệt hại lần này là 729.400.000 đồng”.
Thu giữ sách lậu ở một nhà sách trên đường Láng - Hà Nội
“Buông” đồng nghĩa với đầu hàng
Báo chí lâu nay vẫn ra rả nói về việc “Sách lậu giết chết sách thật”, thi thoảng một vài sai phạm bị cơ quan chức năng phát giác, song dường như đâu lại vào đấy. Các NXB, các Công ty sách phần vì mệt mỏi, phần vì không đủ tiềm lực kinh tế để theo kiện đến cùng, đành “buông”. Việc Trí Việt quyết theo kiện và… thắng kiện xem ra mở một lối đi mới cho việc sòng phẳng về bản quyền. Quan trọng hơn cả, việc khởi kiện và thắng kiện đã phá được tiền lệ lâu nay vốn đã đóng băng: “Được vạ thì má đã sưng”. “Chúng tôi kiện không phải để thu được lợi nhuận từ việc thắng kiện mà là để mong giảm thiểu vi phạm bản quyền trong tương lai”- ông Nguyễn Văn Phước, Giám đốc Công ty First News Trí Việt chia sẻ.
Cũng theo ông Phước, mức đền bù của hai vụ thắng kiện tại TP.HCM chỉ là một phần rất nhỏ so với thiệt hại ước tính lên tới khoảng 40 tỉ đồng sau 5 năm bị vi phạm bản quyền. Theo đánh giá của Đại diện Hội Xuất bản Việt Nam, việc Trí Việt quyết tâm theo kiện sách lậu cũng sẽ là động thái tích cực để các NXB, các Công ty sách đồng thanh tuyên chiến với sách lậu, và đó cũng là “lời đe dọa” đối với dân làm lậu. Đại diện Văn phòng Luật sư quốc tế Thiên Việt (thuộc đoàn Luật sư Hà Nội) – luật sư Nguyễn Quang Ngọc cho biết rất ủng hộ First News Trí Việt thúc đẩy các biện pháp chống sách lậu, để Công ước Berne và Luật Bản quyền quốc tế được thực thi thực sự ở Việt Nam.
