- Hà Nội yêu cầu khẩn trương kết luận thanh tra trách nhiệm việc chậm tính tiền sử dụng đất
- Sau kết luận thanh tra của Bộ Công Thương: EVN kiểm điểm tập thể, cá nhân ra sao?
 |
Thanh tra Chính phủ kết luận nhiều sai phạm của Bộ Công Thương và các Tập đoàn trong việc thực hiện Quy hoạch Điện VII và Quy hoạch Điện VII điều chỉnh |
Ngày 25-12, Thanh tra Chính phủ ban hành thông báo kết luận thanh tra việc chấp hành chính sách, pháp luật trong quản lý, thực hiện quy hoạch và đầu tư xây dựng các công trình điện theo Quy hoạch điện VII và Quy hoạch điện VII điều chỉnh.
Nhiều dự án không có quy hoạch
Kết luận của Thanh tra Chính phủ cho biết, theo Quy hoạch điện VII điều chỉnh (giai đoạn 2011-2020, có xét đến năm 2030) đặt mục tiêu lắp đặt 850 MW công suất điện mặt trời.
Tuy nhiên, Bộ Công Thương đã tham mưu, trình Thủ tướng phê duyệt bổ sung vào Quy hoạch điện lực cấp tỉnh 114 dự án điện mặt trời với tổng công suất 4.166MW có tiến độ vận hành trong giai đoạn 2016-2020; trong đó 92 dự án với tổng công suất 3.194MW phê duyệt bổ sung riêng lẻ vào Quy hoạch phát triển điện lực của 23 tỉnh trên cơ sở đề nghị của UBND các tỉnh xuất phát từ đề nghị của các chủ đầu tư.
15 trong số 23 tỉnh nêu trên không quy hoạch đầu tư điện mặt trời trong Quy hoạch phát triển điện lực tỉnh và không có quy hoạch điện mặt trời đến năm 2020 của 63 tỉnh, thành phố. Do đó, việc phê duyệt các dự án này là không có căn cứ pháp lý về quy hoạch.
Theo Thanh tra Chính phủ, tổng công suất nguồn điện mặt trời đến năm 2020 được phê duyệt tại Quy hoạch điện VII điều chỉnh là 850MW. Tuy nhiên, Bộ Công Thương đã tham mưu, trình Thủ tướng phê duyệt bổ sung riêng lẻ 54 dự án với tổng công suất 10.521MW vào Quy hoạch điện VII điều chỉnh trên cơ sở đề nghị của UBND các tỉnh xuất phát từ đề nghị của các chủ đầu tư, trong khi không lập Quy hoạch phát triển điện mặt trời quốc gia đến năm 2020 theo yêu cầu tại Quyết định 11/2017 của Thủ tướng.
Vì vậy, việc phê duyệt 54 dự án này cũng là không có căn cứ pháp lý về quy hoạch.
Với việc phê duyệt 168 dự án điện mặt trời với tổng công suất 14.707MW (cao gấp 17,3 lần so với tổng công suất được phê duyệt tại Quy hoạch điện VII điều chỉnh), trong đó đáng chú ý là phê duyệt riêng lẻ 137 dự án với tổng công suất 9.366MW có tiến độ vận hành trong giai đoạn 2016-2020; tính đến cuối năm 2020, tổng công suất nguồn điện mặt trời nối lưới đã đầu tư thực tế là 8.642MW, cao gấp 10,2 lần so với công suất đến năm 2020 được phê duyệt tại Quy hoạch điện VII điều chỉnh (850MW), thậm chí vượt công suất quy hoạch đến năm 2025 (4.000MW).
Ngoài ra, nguồn điện mặt trời mái nhà cũng đã được đầu tư nhanh với công suất lớn (7.864MW), nâng tổng công suất nguồn điện mặt trời lên thành 16.506MW, cao gấp 19,42 lần so với công suất phê duyệt tại Quy hoạch điện VII điều chỉnh.
Theo Thanh tra Chính phủ, các quyết định này dẫn đến cơ cấu công suất nguồn điện mặt trời theo Quy hoạch điện VII điều chỉnh đã tăng từ 1,4% lên 23,8%. Chưa kể, còn có 6 dự án/phần dự án (452,62MW) đã hoàn thành nhưng chưa được vận hành thương mại.
Đề nghị chuyển hồ sơ 8 vụ việc sang Bộ Công an
Căn cứ trên kết luận thanh tra, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng giao Bộ Công an tiếp nhận hồ sơ, tài liệu vụ việc để xem xét, điều tra theo quy định 8 vụ việc.
Cụ thể, việc Bộ Công Thương phê duyệt bổ sung và tham mưu và Thủ tướng Chính phủ phê duyệt bổ sung 154 dự án điện mặt trời tổng công suất 13.837 MW không có căn cứ,cơ sở pháp lý về quy hoạch trong đó phê duyệt 123 dự án với tổng công suất 8.496 MW có tiến độ vận hành trong giai đoạn 2016-2020 là nguyên nhân chính dẫn đến mất cân đối giữa nguồn và lưới, mất cân đối về cơ cấu nguồn điện, vùng miền, gây khó khăn cho công tác quản lý vận hành hệ thống điện, gây lãng phí nguồn lực xã hội… thể hiện sự buông lỏng quản lý, có dấu hiệu của tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng quy định tại Điều 360 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017).
Đáng chú ý, Thanh tra Chính phủ chuyển thông tin, kèm theo tài liệu đến Bộ Công an để xem xét đối với Bộ Công Thương trong việc ban hành hướng dẫn và tham mưu ban hành cơ chế khuyến khích phát triển điện mặt trời mái nhà có những sơ hở, khuyết điểm, vi phạm, dẫn đến nhiều hệ thống, cụm hệ thống điện mặt trời mái nhà đã đầu tư xây dựng nhanh với công suất lớn (xấp xỉ 01 MW) trên đất nông, lâm nghiệp với diện tích lớn dưới mô hình đầu tư trang trại nuôi trồng, vi phạm quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất nhưng được hưởng cơ chế ưu đãi của hệ thống điện mặt trời mái nhà, giá FIT 8,38 Uscent/kWh, áp dụng trong 20 năm.
Ngoài ra, Thanh tra Chính phủ cũng chuyển hồ sơ sang Bộ Công an các vụ việc làm Bộ Công Thương tham mưu trái chỉ đạo của Thủ tướng, Thông báo của Văn phòng Chính phủ, làm làm tăng chi phí mua điện, giảm lợi nhuận của doanh nghiệp Nhà nước (EVN); các vụ việc sử dụng đất đầu tư các dự án điện mặt trời, điện gió không đúng Quy hoạch tại các tỉnh: Ninh Thuận, Đắk Lắk; Đắk Nông…
Bộ Công Thương phải kiểm điểm, xử lý trách nhiệm
Cũng theo thông báo kết luận, Thanh tra Chính phủ chuyển kết luận thanh tra đến Ủy ban Kiểm tra Trung ương để xem xét, xử lý theo thẩm quyền đối với cán bộ thuộc diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý do có liên quan đến những tồn tại, khuyết điểm, vi phạm nêu tại kết luận thanh tra.
Kết luận của Thanh tra Chính phủ yêu cầu Bộ Công Thương cần phải tổ chức kiểm điểm, xử lý trách nhiệm theo quy định của pháp luật đối với các tổ chức, cá nhân có liên quan đến những khuyết điểm, vi phạm trong việc tham mưu ban hành điều kiện để các dự án điện mặt trời nối lưới được áp dụng giá FIT 7,09 UScent/kWh tại khoản 1 Điều 5 Quyết định số 13/2020, Thanh tra Chính phủ chỉ rõ trách nhiệm thuộc về Bộ Công Thương.
Ngoài ra, Thông báo kết luận cũng nêu trách nhiệm liên quan của các bộ, cơ quan: Tài chính, Tư pháp, Kế hoạch và Đầu tư, Tài nguyên và Môi trường, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Khoa học và Công nghệ, Xây dựng, Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp, Văn phòng Chính phủ và Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN).
Bộ Công Thương cũng phải chỉ đạo tổ chức kiểm điểm, xử lý trách nhiệm đối với EVN, các ban tham mưu, các đơn vị thành viên có liên quan, Ban Quản lý các dự án điện về những khuyết điểm, vi phạm.
Về xử lý kinh tế, Thanh tra Chính phủ đề nghị Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành liên quan đề xuất giải pháp xử lý về kinh tế đối với 14 dự án điện mặt trời đã và đang hưởng cơ chế giá khuyến khích không đúng với nội dung Nghị quyết số 115/2018 của Chính phủ, báo cáo Thủ tướng Chính phủ.
Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với EVN rà soát, xử lý theo quy định của pháp luật đối với các dự án điện mặt trời, điện gió đã được công nhận ngày vận hành thương mại (COD) và hưởng giá FIT khi chưa được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền có văn bản chấp thuận kết quả nghiệm thu công trình xây dựng của chủ đầu tư.
