Một nhóm buôn lậu khối lượng lớn amphetamine người Malaysia bị bắt ở Indonesia
Báo cáo công bố ngày 30-11 của Văn phòng LHQ về ma tuý và tội phạm (UNODC) cảnh báo rằng việc sản xuất và sử dụng các chất kích thích dạng amphetamine (gọi tắt là ATS) đang tăng nhanh trên toàn cầu. Đáng nói là châu Á, đặc biệt là khu vực Đông Nam Á, đang nổi lên như là tâm điểm của hoạt động sản xuất và buôn lậu thứ ma tuý tổng hợp này.
Các chất kích thích ATS như methamphetamine, ecstasy, ketamine... hiện đã được sử dụng phổ biến nhất thế giới chỉ sau cannabis, vượt xa cả heroine và cocaine. Trong khi lượng sử dụng cannabis, heroine và cocaine hiện vẫn ổn định như mức các năm 2005-2009, thì lượng các chất ATS được sử dụng trên thế giới thời gian qua đã tăng đột biến, đặc biệt ở khu vực Đông Nam Á.
Theo số liệu của UNODC, lượng amphetamine tịch thu ở châu Á đã tăng mạnh từ 32 triệu viên năm 2008 lên tới 136 triệu viên trong năm 2010, tức là gấp 4 lần chỉ trong có 3 năm, trong đó Trung Quốc 58,4 triệu viên, Thái Lan 50,4 triệu và Lào 24,5 triệu viên. Ông Gary Lewis, Đại diện khu vực của UNODC, cho rằng điều đáng lo ngại là ngoài khu Tam giác Vàng thì việc sản xuất amphetamine đã lan ra nhiều nơi trong khu vực.
Trong năm 2010, lực lượng phòng chống ma tuý ở Đông Á và Đông Nam Á đã triệt phá tổng cộng 442 cơ sở chế biến các chất ATS, tăng gấp 5 lần so với năm 2006. Cũng trong năm 2010, có tổng cộng 218.000 người bị bắt giữ liên quan tới chất ma tuý tổng hợp này, tăng 19% so với một năm trước. Số vụ buôn bán methamphetamine bị bắt giữ chiếm 87% trong tổng số vụ ma tuý bị bắt ở Brunei, 83% ở Nhật Bản, 80% ở Thái Lan, 77% ở Philippines và 70% ở Hàn Quốc.
UNODC cho rằng, ưu thế giá rẻ và có thể chế biến ở mọi nơi như nhà bếp, gara ô tô… khiến ATS hấp dẫn cả tổ chức tội phạm lẫn người sử dụng như là nguồn ma túy rẻ, dễ sản xuất, buôn bán thu lợi nhuận cao và dễ thâm nhập các thị trường mới. Ngoài ra, dấu hiệu sử dụng ATS khó phát hiện hơn so với sử dụng heroine và cocaine cũng là nhân tố hấp dẫn khiến số lượng người sử dụng ATS tăng nhanh và ATS dễ dàng thâm nhập được vào các thị trường chưa từng bị tác động của ma tuý.
Có một nguyên nhân rất quan trọng khác khiến các chất ma tuý tổng hợp ATS bùng phát mạnh tại châu Á là do quan niệm và chính sách chưa đúng khi cho rằng thứ chất gây nghiện này không nguy hiểm như heroine hay cocaine. Thậm chí, một bộ phận trong giới trẻ còn lấy làm hãnh diện khi cho rằng "chơi" ecstasy, ketamine... là "sành điệu".
Trong khi đó, giới chuyên gia cho rằng, các chất ma tuý tổng hợp có tác dụng kích thích mạnh và nhanh hơn các chất ma tuý tự nhiên và bán tổng hợp. ATS có tác dụng kích thích nhất thời hệ thống thần kinh trung ương gây hưng phấn và ảo giác hoang tưởng vì thế chúng còn gọi là "các chất loạn thần", "ma tuý điên", "ma tuý bạo lực"... Nguy hại hơn, theo báo cáo của UNODC, việc tăng mạnh dùng ATS sẽ dẫn tới gia tăng số người sử dụng ma túy tiêm chích, từ đó tăng thêm mối lo ngại về sự lây lan của virus HIV và bệnh AIDS.
