Những công nhân trong nhà máy sản xuất giầy củ hàng Nike ở Indonesia
Indonesia sẽ dần xóa bỏ quan niệm chung cho rằng thời nhân công giá rẻ đã kết thúc và nước này không phải là “nơi trú ẩn” cho các nhà đầu tư muốn khai thác nguồn lao động dồi dào giá rẻ. Đó là tuyên bố của Tổng thống Susilo Bambang Yudhoyono trong cuộc họp ngày 29-11 với các nhà lãnh đạo chính quyền, quân đội và cảnh sát.
Tổng thống Yudhoyono đưa ra tuyên bố mang tính thay đổi bước ngoặt trên sau khi diễn ra một loạt cuộc bãi công, biểu tình đòi tăng lương gây ra những căng thẳng trong xã hội quốc gia đông dân nhất Đông Nam Á này. Những cuộc biểu tình và đình công trên khắp cả nước đòi tăng 30% lương tối thiểu và giảm tối đa tình trạng sử dụng lao động thời vụ không được hưởng các chế độ bảo hiểm.
Trước áp lực rất lớn của người lao động và các nghiệp đoàn, chính quyền nhiều tỉnh, thành phố ở Indonesia đã phải đồng ý tăng lương tối thiểu cho người lao động từ đầu năm 2013. Để phòng ngừa áp lực tiềm tàng, Chính quyền thủ đô Jakarta thậm chí còn quyết định tăng 44% lương tối thiểu, cao hơn so với mức 25% mà các nghiệp đoàn lao động yêu cầu.
Sử dụng đình công như một thứ vũ khí lợi hại để người lao động đòi tăng lương và cải thiện điều kiện làm việc không chỉ có ở Indonesia mà còn nhiều quốc gia châu Á khác. Bởi cũng như Indonesia, nhiều nước châu Á đang phát triển đã từng coi lao động giá rẻ như một hấp lực quan trọng để thu hút đầu tư nước ngoài nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
Tuy nhiên, khi kinh tế ngày càng phát triển thì cuộc sống người dân, trong đó có người lao động, cũng ngày càng được cải thiện. Kéo theo đó là đòi hỏi thu nhập ngày càng tăng cao, đi đôi với việc cải thiện điều kiện làm việc của đông đảo người lao động.
Nguồn nhân công giá rẻ từng đóng vai trò then chốt giúp kinh tế Trung Quốc tăng trưởng trên dưới 10% mỗi năm trong suốt 30 năm qua nhưng “bảo bối” này đang dần hết hiệu nghiệm khi giá nhân công ở Trung Quốc đã tăng liên tục thời gian qua. Tính ra, giá nhân công ở khu vực miền Nam Trung Quốc, nơi có các “đại công xưởng” của nước này, đã tăng trung bình 10-20%/năm, khiến nhiều nhà đầu tư phải tính tới việc chuyển nhà máy sang các nước châu Á vì không chịu nổi giá nhân công cao.
Áp lực tăng lương, cải thiện điều kiện làm việc đã đặt chính quyền Indonesia, Trung Quốc cũng như nhiều quốc gia châu Á khác trước sự lựa chọn không dễ dàng. Nếu chấp nhận đòi hỏi của người lao động sẽ ảnh hưởng nhất định tới môi trường đầu tư, qua đó là tăng trưởng kinh tế, song ngược lại có thể dẫn tới những bức xúc xã hội khó lường.
Tuyên bố của Tổng thống Yudhoyono cho thấy Indonesia đã chọn sự phát triển ổn định hơn là tăng trường cao song tiềm ẩn những nguy cơ mất ổn định xã hội. Đó cũng là lựa chọn của nhiều nước khác như Malaysia, Ấn Độ, Trung Quốc… khi chấp thuận nâng lương tối thiểu hàng năm cho dù đang trong thời kỳ khó khăn, chịu ảnh hưởng nặng của khủng hoảng kinh tế thế giới.
