Đường ngang tự phát cản tham vọng đường sắt cao tốc Bắc - Nam

ANTĐ - Từ đầu năm 2015 đến nay, TNGT đường sắt gia tăng nhức nhối do ý thức người tham gia giao thông còn quá kém. Tuyến đường sắt Bắc - Nam còn hàng nghìn đường ngang dân sinh không rào chắn, không cảnh báo trong khi ngành đường sắt đang tính toán làm đường sắt cao tốc Bắc - Nam với tham vọng “cà phê sáng Hà Nội, ăn tối ở Sài Gòn”.

Đường ngang tự phát cản tham vọng đường sắt cao tốc Bắc - Nam ảnh 1“Xe ôm” đỗ xe chờ khách ngay trên đường ray có đường dân sinh cắt ngang
Ảnh: THUẦN THƯ

Báo động TNGT đường sắt

6 tháng đầu năm 2015 đã xảy ra 242 vụ TNGT đường sắt (tăng 62 vụ, tương đương 43%), làm chết 109 người (tăng 24 người, tương đương 28%), làm bị thương 152 người (tăng 42 người, tương đương 38,8%). Tuyến đường sắt xảy ra nhiều tai nạn nhất là tuyến Hà Nội - TP.HCM (chiếm khoảng 75% tổng số vụ). 

Ông Đoàn Duy Hoạch, Phó Tổng giám đốc Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam (VNR) cho biết, hầu hết các vụ TNGT đường sắt xuất phát từ nguyên nhân khách quan, xảy ra tại các điểm giao cắt đồng mức giữa đường sắt và đường bộ, nhất là tại các lối đi dân sinh tự mở trái phép qua đường sắt. Vừa qua, các vụ tai nạn có tính chất nghiêm trọng do va chạm giữa ô tô và tàu hỏa gia tăng mạnh. Từ đầu năm đến nay, có hơn 50 vụ ô tô đâm va vào tàu, trong đó 20 vụ có người chết và bị thương, đặc biệt, có vụ nạn nhân tử vong chính là lái tàu hỏa. Đây là điều hiếm thấy trong các vụ TNGT đường sắt trước đây, chứng tỏ mức độ nghiêm trọng và nguy hiểm của TNGT đường sắt đang rất đáng báo động. 

Con số thiệt hại do TNGT đường sắt gây ra cũng rất lớn. Trong 6 tháng đầu năm nay, con số này lên tới 50 tỷ đồng. Ngoài ra, TNGT còn gây thiệt hại về thương hiệu, hiệu quả sản xuất do ùn tắc chính tuyến gây chậm tàu. Thiệt hại lớn nhưng không có khả năng thu hồi, bồi thường do người chịu trách nhiệm về vụ tai nạn không có khả năng thanh toán.

Ông Vũ Tá Tùng, Tổng Giám đốc VNR thừa nhận, đường sắt đang mất an toàn nghiêm trọng. “Chúng tôi có trách nhiệm phải kéo giảm số vụ TNGT đường sắt liên quan đến đường ngang nhưng đã có sự chủ quan. Hiện nay, VNR đang chuẩn bị đầu tư, cải tạo 291 đường ngang dân sinh, đã trình Bộ GTVT xem xét, phê duyệt”, ông Vũ Tá Tùng cho hay. Theo đó, 291 đường ngang này sẽ được đầu tư rào chắn tự động, rút bớt nhân lực để đưa về những đường ngang chưa có rào chắn và người gác. Cả nước hiện có gần 6.000 đường ngang dân sinh, song chỉ 10% số này có người gác. 

Ngổn ngang giấc mơ “đường sắt cao tốc”

Trong khi TNGT đường sắt đang diễn biến phức tạp, nguồn vốn đầu tư cải tạo hàng nghìn đường ngang dân sinh chưa có lời giải thì ngành đường sắt lại đang tái khởi động dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam.

Ông Nguyễn Ngọc Đông, Thứ trưởng Bộ GTVT thông tin, từ nay đến năm 2020, cần tập trung đầu tư nâng cấp, cải tạo đường sắt hiện hữu để nâng cao năng lực khai thác, cụ thể là nâng tốc độ của vận tải hành khách lên khoảng 80-90 km/h, vận tải hàng hóa khoảng 40-50 km/h. Cùng với đó, sẽ nghiên cứu để xây dựng đường sắt tốc độ cao trong tương lai, dự kiến xây dựng sau năm 2020. “Đường sắt cao tốc trong tương lai chắc chắn phải có thì mới đáp ứng được nhu cầu vận tải. Tuy nhiên, ngay từ bây giờ, chúng ta phải nghiên cứu, đề xuất thông qua chủ trương, thu xếp vốn…”, ông Nguyễn Ngọc Đông nhận định.

Theo chiến lược đã hoạch định, tàu cao tốc Bắc - Nam, giai đoạn đầu sẽ khai thác tốc độ 100-200 km/h. Giai đoạn sau có thể nâng vận tốc lên cao hơn, thời gian di chuyển từ Hà Nội vào Sài Gòn chỉ mất 5-6 tiếng. Theo định hướng phát triển, nguồn vốn cần khoảng 40 - 50 tỷ USD từ nay đến năm 2050. Số vốn này vừa huy động từ ngân sách, nguồn vốn xã hội hóa trong nước và kêu gọi nhà đầu tư nước ngoài. 

Dù vậy, với tình trạng hiện nay, hàng nghìn đường ngang không rào chắn, không người canh gác vẫn đe dọa ATGT đường sắt thì đường sắt cao tốc xem ra còn là chuyện xa vời. Ông Vũ  Tá Tùng cho biết, mục tiêu đặt ra đến năm 2020 sẽ nâng tốc độ chạy tàu Bắc - Nam lên 92km/h, nhưng với tình trạng đường ngang như hiện nay thì không thể làm được…