- Vì sao tỷ lệ án hành chính bị hủy sửa do nguyên nhân chủ quan còn cao?
- Nhận thức và hành động sâu sát, cụ thể trong triển khai thực hiện Đề án 06 của Chính phủ
- Vụ án hành chính đầu tiên được xét xử trực tuyến tại Tòa án Hà Nội
Theo báo cáo tại cuộc họp, Luật Tố tụng hành chính (Luật TTHC) năm 2015 chính thức có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/7/2016 với sự thay đổi lớn về thẩm quyền quy định tại Điều 32 - Luật Tố tụng hành chính (TTHC). Theo đó, “Khiếu kiện quyết định hành chính, hành vi hành chính của UBND cấp huyện, Chủ tịch UBND cấp huyện trên cùng phạm vi địa giới hành chính với Tòa án” sẽ thuộc thẩm quyền thụ lý giải quyết của TAND cấp tỉnh.
Trong khi ấy, những năm gần, Hà Nội luôn thụ lý gần 1.000 vụ án hành chính/năm, chiếm tỷ lệ 10% án hành chính của cả nước. Số lượng án hành chính trên địa bàn Thủ đô ngày càng có chiều hướng gia tăng. Trong đó, phần lớn liên quan đến lĩnh vực quản lý đất đai, bởi thành phố có nhiều dự án xây dựng thu hồi đất.
 |
Toàn cảnh hội nghị Liên ngành giữa Tòa án và Viện kiểm sát nhân dân TP Hà Nội. |
Nhiều vụ án khiếu kiện đông người như loạt vụ án liên quan Dự án mở rộng đường Phạm Văn Đồng (30 vụ); Dự án xây dựng phát triển khu công nghệ cao – quận Bắc Từ Liêm (17 vụ); Dự án xây dựng tuyến đường bộ trên cao dọc đường vành đai II đoạn từ Cầu Vĩnh Tuy đến Ngã Tư Sở (22 vụ)...
Quá trình giải quyết các vụ án hành chính, Viện Kiểm sát và Tòa án đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, phối hợp liên ngành đưa ra phương thức nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả giải quyết các vụ án hành chính. Tuy nhiên, việc giải quyết án hành chính vẫn còn chậm, số lượng án hành chính quá hạn, bị kéo dài còn nhiều.
Theo bà Nguyễn Thị Hoa (Trưởng phòng 10, Viện Kiểm sát nhân dân TP Hà Nội), án hành chính là một loại án khó, liên quan đến tất cả các lĩnh vực quản lý Nhà nước. Phạm vi giải quyết của vụ án rộng, phải xem xét tính hợp pháp của tất cả các quyết định hành chính, quyết định giải quyết khiếu nại liên quan.
Bà Hoa lý giải các cơ quan tiến hành tố tụng gặp khó khăn trong việc giải quyết, cần thời gian để nghiên cứu văn bản pháp luật nên vụ án phải kéo dài, dẫn đến vi phạm thời hạn giải quyết. Mặt khác, thủ trưởng cơ quan bị kiện thường không tham gia tố tụng mà ủy quyền cho cấp phó. Cấp phó sau đó lại làm đơn xin xét xử vắng mặt. Vì vậy, vụ án không tổ chức đối thoại được mà phải đưa ra xét xử nên rất khó để kết thúc sớm.
 |
Phó Chánh án TAND TP Hà Nội Lưu Tuấn Dũng phát biểu tại hội nghị. |
Đồng tình với nhận định đại diện Viện kiểm sát cùng cấp, thẩm phán Nguyễn Hồng Lam (Phó Chánh Tòa Hành chính, Tòa án nhân dân thành TP Hà Nội) cho rằng, trong các vụ án hành chính, đa phần khi nhận được thông báo thụ lý vụ án, người bị kiện sẽ ủy quyền cho cấp phó của mình tham gia tố tụng. Và lập tức, cấp phó này gửi song song văn bản ủy quyền đó với một đơn xin giải quyết vắng mặt.
Vì vậy, trong quá trình giải quyết, những cơ quan hữu quan này thường không tham gia, không giải quyết vụ việc và không đến Tòa án dự phiên xử. Mặc dù quy định của pháp luật cho phép điều này, nhưng vô hình chung làm cho giải pháp đối thoại không đạt hiệu quả như mong muốn.
Người dân không được trực tiếp nghe cơ quan chức năng giải thích những nội dung liên quan đến yêu cầu khởi kiện của họ, không được giải đáp kịp thời, thỏa đáng những bức xúc… khiến họ dễ có tâm lý cho rằng cơ quan chức năng không hợp tác, thiếu tôn trọng. Điều đó làm người dân càng bức xúc, càng mâu thuẫn, tranh chấp nên vụ án khó đối thoại, khó hòa giải và buộc phải giải quyết bằng việc mở phiên tòa.
Để hạn chế việc các cơ quan hữu quan không hợp tác trong việc đối thoại với người dân, tổ chức có đơn khởi kiện, thẩm phán Nguyễn Hồng Lam cho rằng, cần thiết nhân rộng mô hình đối thoại trực tuyến. Như vậy, người dân ít phải đi lại nhiều lần, đại diện cơ quan bị khởi kiện cũng có điều kiện sắp xếp thời gian tham gia đối thoại, chuẩn bị tài liệu đối thoại, giải đáp những băn khoăn, thắc mắc cho người dân… Qua đó, giúp người dân hiểu, nắm rõ hơn những quy định pháp luật có liên quan đến lĩnh vực khởi kiện.
Nếu người dân thấy những giải đáp của cơ quan chức năng là thỏa đáng thì sẽ tăng tỷ lệ đối thoại thành công, đương sự rút đơn khởi kiện, không cần phải mở phiên tòa để giải quyết những tranh chấp đó nữa, giảm tải những tranh chấp, giảm tải khiếu nại, khiếu kiện... “Đây là một phương án mà Tòa án nhân dân TP Hà Nội đang đề xuất sớm thiết lập một hành lang pháp lý để tổ chức phiên đối thoại trực tuyến” - Phó Chánh tòa Hành chính, Tòa án nhân dân TP Hà Nội nhấn mạnh.
Về phần mình, Phó Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân TP Hà Nội Ngô Hồng Sơn đánh giá, Viện Kiểm sát và Tòa án tuy có chức năng nhiệm vụ khác nhau, nhưng công tác phối hợp là rất quan trọng, giúp đẩy nhanh tiến độ và chất lượng giải quyết án hành chính.
"Việc phối hợp chặt chẽ, cụ thể, tuân thủ đầy đủ các trình tự luật định … sẽ là tiền đề để hạn chế những vụ án bị Tòa án cấp trên cải, sửa, hủy án do có nguyên nhân chủ quan, đảm bảo quyền lợi ích hợp pháp của các tổ chức, cá nhân theo quy định của pháp luật"- Phó Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân TP Hà Nội khẳng định.
Nói về sự phối hợp giữa hai ngành, Phó Chánh án Tòa án nhân dân TP Hà Nội Lưu Tuấn Dũng nhìn nhận, sự phối hợp giữa các Thẩm phán và Kiểm sát viên trong thời gian qua trong quá trình giải quyết các vụ án hành chính là rất nhịp nhàng. Điều này cần phải tiếp phát huy, đồng thời cùng nhau học hỏi, rút kinh nghiệm và đưa ra các giải pháp hữu hiệu hơn để nhanh chóng xóa bỏ những tồn tại, vướng mắc trong giải quyết các vụ án hành chính.
Nhấn mạnh yêu cầu cấp bách hiện nay, Phó Chánh án Tòa án nhân dân TP Hà Nội xác định, cần tập trung toàn bộ, đồng bộ các điều kiện, giải pháp cần thiết để đưa các vụ án hành chính ra xét xử nhanh chóng, kịp thời, đúng pháp luật. Mục tiêu, mục đích cuối cùng đó chính là số lượng tăng, chất lượng tăng và phối hợp tốt.
"Về xét xử trực tuyến, tôi đề xuất trường hợp thấy cần thiết và có thể xét xử trực tuyến thì phải xác định luôn từ khi thụ lý hồ sơ. Từ đó, nhanh chóng áp dụng trình tự cũng như các bước tố tụng trực tuyến để giải quyết vụ án một cách đúng pháp luật, hiệu quả" - Phó Chánh án Tòa án nhân dân TP Hà Nội Lưu Tuấn Dũng nhấn mạnh.
