- Áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu, Viettel và PVN sẽ ảnh hưởng ra sao?
- Nếu không áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu, 12.000 tỷ đồng tiền thuế có thể "chảy" khỏi Việt Nam
Trong đó, Bộ Tài chính đề xuất 2 chính sách: Thứ nhất là quy định Thuế bổ sung tối thiểu nội địa đạt chuẩn (QDMTT) và thứ hai là quy định Tổng hợp thu nhập chịu thuế tối thiểu (IIR).
122 tập đoàn nước ngoài có thể phải nộp bổ sung thuế tại Việt Nam
Đối với chính sách Thuế bổ sung tối thiểu thiểu nội địa đạt chuẩn sẽ áp dụng đối với các đối tượng sau: Công ty thành viên hoặc tập hợp các Công ty thành viên của Tập đoàn đa quốc gia có doanh thu nêu trong báo cáo tài chính hợp nhất của Công ty mẹ tối cao có ít nhất 2 năm trong 4 năm liền kề trước năm tính thuế tương đương 750 triệu EUR trở lên, có hoạt động sản xuất kinh doanh tại Việt Nam, có lợi nhuận tại Việt Nam vượt ngưỡng trong năm tính thuế và có mức thuế suất thực tế tại Việt Nam thấp hơn thuế suất tối thiểu trong năm tính thuế.
Các trường hợp loại trừ, gồm: Các tổ chức của chính phủ, tổ chức quốc tế, tổ chức phi lợi nhuận, quỹ hưu trí, quỹ đầu tư là Công ty mẹ tối cao, tổ chức đầu tư bất động sản là Công ty mẹ tối cao, hoặc Tổ chức có ít nhất 85% giá trị tài sản thuộc sở hữu trực tiếp hoặc gián tiếp thông qua các các đối tượng vừa nêu theo quy định của Chính phủ.
Theo Bộ Tài chính, nếu Việt Nam áp dụng quy định về Thuế bổ sung tối thiểu nội địa đạt chuẩn thì sẽ thu thêm thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) bổ sung đối với những doanh nghiệp thuộc đối tượng áp dụng có dự án đang được hưởng ưu đãi đầu tư về thuế TNDN tại Việt Nam với số thuế thực tế thấp hơn mức tối thiểu (15%) và sẽ góp phần tăng thu ngân sách nhà nước về thuế TNDN từ những đối tượng này.
 |
Nhiều tập đoàn FDI sẽ chịu ảnh hưởng nếu Việt Nam áp dụng Thuế tối thiểu toàn cầu |
Đến nay, Việt Nam đã thu hút đầu tư nước ngoài từ 142 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới và là quốc gia nhập khẩu vốn đầu tư nước ngoài. Trong đó, có khoảng 335 dự án có số vốn đầu tư đăng ký trên 100 triệu USD và đang được hưởng ưu đãi thuế TNDN thấp hơn 15%.
Theo rà soát của Tổng cục Thuế thì hiện có 619 Tập đoàn MNE (khoảng 1.017 công ty thành viên tại Việt Nam) có doanh thu hợp nhất trong năm 2021 đạt khoảng 750 triệu EUR trở lên, trong đó có 438 Tập đoàn có một công ty thành viên tại Việt Nam và 181 Tập đoàn có nhiều công ty thành viên tại Việt Nam (576 công ty thành viên).
Theo số liệu quyết toán thuế TNDN năm 2022, Tổng cục Thuế tính toán sơ bộ có khoảng 122 Tập đoàn trong số trên chịu ảnh hưởng của Thuế tối thiểu toàn cầu nếu thuế này được áp dụng từ năm 2024.
Nếu các quốc gia khác đều áp dụng Thuế tối thiểu toàn cầu bắt đầu từ năm 2024 mà Việt Nam không áp dụng thì các quốc gia có công ty mẹ sẽ được thu thêm phần thuế chênh lệch năm 2024 ước tính khoảng trên 14.600 tỷ đồng (Hàn Quốc hơn 10.700 tỷ đồng; Nhật Bản hơn 250 tỷ đồng; các quốc gia còn lại hơn 3.560 tỷ đồng…)
Tăng thu ngân sách, giảm thiểu chuyển giá, trốn thuế
Đối với Chính sách quy định Tổng hợp thu nhập chịu thuế tối thiểu (IIR), nếu Việt Nam áp dụng đối với những doanh nghiệp Việt Nam đầu tư ra nước ngoài (có doanh thu hợp nhất đạt tối thiểu 750 triệu EUR…) cũng có thể góp phần tăng thu ngân sách nhà nước.
Hiện Việt Nam cũng có các nhà đầu tư ra nước ngoài như: Viettel, PVN, Vingroup, Tổng công ty Cao su Việt Nam (VRG), Petrolimex và các ngân hàng thương mại... Trong đó có 2 Tập đoàn của Việt Nam có đầu tư lớn ra nước ngoài là Viettel và PVN.
Đối với Viettel, mức thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp tại các nước đầu tư đều trên 15%, trừ tại Viettel Đông Timor. Như vậy, nếu Việt Nam áp dụng Thuế tối thiểu toàn cầu (Quy định IIR) mà Đông Timor không áp dụng quy định QDMTT thì sẽ có khả năng thu thêm phần thuế TNDN chênh lệch giữa thuế tối thiểu toàn cầu so với mức thuế thực tế Viettel phải nộp tại Đông Timor.
Còn với PVN, các dự án đầu tư ra nước ngoài của Tập đoàn tập trung chủ yếu là các dự án trong lĩnh vực dầu khí, chịu mức thuế suất thuế TNDN hoặc loại thuế tương tự tại các quốc gia khá cao từ 30% đến 60%.
Do đó việc áp dụng Thuế tối thiểu toàn cầu hiện tại không ảnh hưởng đến hoạt động đầu tư ra nước ngoài của PVN.
Theo Bộ Tài chính, việc thực hiện áp dụng thuế TNDN bổ sung theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu tại Nghị quyết của Quốc hội sẽ giúp Việt Nam tăng nguồn thu ngân sách nhà nước từ phần thu thuế bổ sung.
Đồng thời sẽ giảm thiểu hiện tượng trốn thuế, tránh thuế, chuyển giá, chuyển lợi nhuận.
Việc các nước ban hành các chính sách ưu đãi thuế TNDN để thu hút đầu tư nước ngoài khiến cho hiện tượng trốn thuế, tránh thuế, chuyển giá, chuyển lợi nhuận diễn ra ngày càng phức tạp. Các doanh nghiệp đã lợi dụng các cơ hội để chuyển lợi nhuận từ nước có thuế suất cao sang nước có thuế suất thấp hơn, từ đó xảy ra tình trạng thất thu thuế.
Do đó, việc áp dụng Thuế tối thiểu toàn cầu sẽ tạo một bằng chung về thuế tại tất cả các quốc gia, từ đó tránh việc cạnh tranh về thuế giữa các nước hiện nay và giảm thiểu tình trạng chuyển giá, chuyển lợi nhuận, giữ vững nguồn thu thuế.
