Hơn 1.000 doanh nghiệp nước ngoài tại Việt Nam chịu ảnh hưởng
Dự kiến các nước có vốn đầu tư ra nước ngoài về cơ bản sẽ áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu từ năm 2024, để thu thêm phần chênh lệch từ mức thuế thực tế so với thuế tối thiểu toàn cầu (15%), trong đó có các nước có số vốn đầu tư lớn vào Việt Nam như Hàn Quốc, Nhật Bản, Hồng Kông, Singapore…
Việc áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu sẽ tạo một bằng chung về thuế tại tất cả các quốc gia, từ đó tránh việc cạnh tranh về thuế giữa các nước hiện nay và giảm thiểu tình trạng chuyển giá, chuyển lợi nhuận, giữ vững nguồn thu thuế.
Tuy nhiên, với các nước nhận vốn đầu tư từ nước ngoài như Việt Nam, việc ưu đãi thuế, phí vẫn luôn là một trong những công cụ quan trọng để thu hút các nhà đầu tư, do đó, việc áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu sẽ phần nào ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh, thu hút đầu tư.
 |
Ông Lưu Đức Huy |
Theo ông Lưu Đức Huy, Vụ trưởng Vụ Chính sách (Tổng cục Thuế), đối với các DN FDI tại Việt Nam, thuế suất thuế thu nhập DN phổ thông ở Việt Nam là 20% về cơ bản đã đảm bảo quy định thuế tối thiểu toàn cầu.
Đồng thời, chính sách ưu đãi về thuế thu nhập DN hiện hành mà nhiều trường hợp được hưởng nếu tính trong cả thời gian hoạt động bình thường của dự án (khoảng 50 năm) thì cũng không ưu đãi hơn so với mức nộp 15% (mức Thuế tối thiểu toàn cầu) suốt đời dự án, trừ trường hợp dự án được kéo dài thời gian ưu đãi về thuế suất thuế thu nhập DN 10% từ 15 năm lên 30 năm và dự án được hưởng ưu đãi theo Quyết định số 29/2021/QĐ-TTg.
Tuy nhiên, do áp dụng ưu đãi thuế suất thấp và được ưu đãi miễn thuế, giảm thuế nên trên thực tế thuế suất đối với các dự án đầu tư của DN FDI có ưu đãi sẽ có thuế suất thực tế trong thời gian được hưởng ưu đãi thấp hơn mức thuế suất tối thiểu là 15%.
Tổng cục Thuế đã rà soát theo số liệu quyết toán thuế thu nhập DN năm 2022, có khoảng 120 Tập đoàn nước ngoài đầu tư vào Việt Nam (với khoảng trên 1.000 DN) chịu ảnh hưởng của thuế tối thiểu toàn cầu nếu thuế tối thiểu toàn cầu được áp dụng từ năm 2024 (sau khi đã loại trừ các trường hợp không phải áp dụng Thuế tối thiểu toàn cầu).
Theo đó, nếu các quốc gia khác đều áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu bắt đầu từ năm 2024, các quốc gia có công ty mẹ sẽ được thu thêm phần thuế chênh lệch năm 2024 ước tính khoảng trên 14.000 tỷ đồng.
 |
Nhiều doanh nghiệp FDI tại Việt Nam sẽ chịu tác động của thuế tối thiểu toàn cầu |
Viettel, PVN có chịu ảnh hưởng?
Ở chiều ngược lại, về phía các tập đoàn của Việt Nam có đầu tư ra nước ngoài thuộc đối tượng áp dụng của thuế tối thiểu toàn cầu, Tổng cục Thuế đã đánh giá sơ bộ ảnh hưởng tới 2 tập đoàn của Việt Nam có đầu tư lớn ra nước ngoài là Tập đoàn Công nghiệp - Viễn thông Quân đội (Viettel) và Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN).
Đối với Viettel, mức thuế suất thuế TNDN tại các nước do Viettel đầu tư trực tiếp hoặc gián tiếp đều trên 15%, trừ tại Viettel Đông Timor mức thuế 10% (được miễn thuế theo từng khu vực, bình quân thuế suất thực tế từ 5-7 %).
Như vậy, nếu Việt Nam áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu mà Đông Timor không áp dụng quy định thuế tối thiểu nội địa bổ sung đạt chuẩn thì sẽ có khả năng thu thêm phần thuế TNDN chênh lệch giữa thuế tối thiểu toàn cầu so với mức thuế thực tế Viettel phải nộp tại Đông Timor.
Còn đối với PVN, các dự án đầu tư ra nước ngoài của PVN tập trung chủ yếu là các dự án trong lĩnh vực dầu khí, chịu mức thuế suất thuế TNDN hoặc loại thuế tương tự tại các quốc gia khá cao, từ 30% đến 60%.
Do đó, việc áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu hiện tại không ảnh hưởng đến hoạt động đầu tư ra nước ngoài của PVN.
"Việc áp dụng các quy định về thuế tối thiểu toàn cầu mang lại cho Việt Nam những cơ hội mới như góp phần tăng nguồn thu ngân sách nhà nước từ phần thu thuế bổ sung. Đồng thời, tăng cường hội nhập quốc tế, cải cách hệ thống thuế theo hướng phù hợp với thông lệ và chuẩn mực quốc tế thông qua việc sửa đổi chính sách thuế TNDN và pháp luật có liên quan.
Bên cạnh đó còn giảm thiểu hiện tượng trốn thuế, tránh thuế, chuyển giá, chuyển lợi nhuận. Bởi việc các nước ban hành các chính sách ưu đãi thuế TNDN để thu hút đầu tư nước ngoài khiến cho các hiện tượng này diễn ra ngày càng phức tạp, có thể dẫn đến tình trạng các doanh nghiệp sẽ lợi dụng cơ hội để chuyển lợi nhuận từ nước có thuế suất cao sang nước có thuế suất thấp hơn, từ đó xảy ra tình trạng thất thu thuế" - ông Lưu Đức Huy cho biết.
Về việc ứng phó với thuế tối thiểu toàn cầu, theo quy định, việc áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu cần phải trình Quốc hội xem xét, quy định.
Hiện nay, Tổng cục Thuế là đơn vị được Bộ Tài chính giao nhiệm vụ nghiên cứu về vấn đề này.
