Theo tin cho biết, Hợp đồng mua sắm “Máy bay chiến đấu đa năng hạng trung” (MMRCA) bị trì hoãn chủ yếu nguyên nhân là do Công ty Dassault đề nghị ký 2 hợp đồng riêng rẽ với Chính phủ Ấn Độ. Trong đó, hợp đồng thứ nhất quy định Dassault sẽ sản xuất 18 chiếc Rafale cho không quân Ấn Độ.
Hợp đồng thứ 2 là nguồn gốc rắc rối với nội dung Dassault sẽ chuyển giao công nghệ cho HAL chế tạo 108 chiếc còn lại. Chính phủ Ấn Độ cho rằng, yêu cầu của Dassault là trái với quy định ban đầu của cuộc đấu thầu. Ngoài ra, chính công ty Dassault cũng không hài lòng hệ thống thiết bị sản xuất và trình độ công nghệ của HAL.
Sở dĩ cả 2 bên đều không hài lòng về hợp đồng này xuất phát từ những rắc rối mà HAL đã gặp phải trong thời gian gần đây. Rất nhiều ý kiến, trong đó có cả các chuyên gia Nga cho rằng, thiết bị và trình độ công nghệ của HAL quá yếu kém đã dẫn đến hàng loạt sự cố, là nguyên nhân chủ yếu khiến tai nạn máy bay Ấn Độ cao bất thường.
Theo thông tin của trang mạng “Không gian quốc phòng” Pháp, trong 1 hội nghị diễn ra vào tháng 3/2012, Bộ trưởng quốc phòng Ấn Độ A.K.Anthony đã thừa nhận, trong 4 năm qua đã diễn ra 50 vụ tai nạn của không quân Ấn Độ. Chỉ tính riêng trong 3 năm nay, hầu như tất cả các loại máy bay chiến đấu hiện có trong không quân Ấn Độ đều từng gặp tai nạn, bao gồm cả những loại hiện đại bậc nhất thế giới như: 3 chiếc Su-30MKI, 2 chiếc Mirage-2000, 1 chiếc Jaguar, 27 chiếc Mig các loại và 10 máy bay trực thăng, làm 19 phi công thiệt mạng.
Cuối năm 2011, một bản báo cáo của không quân Ấn Độ về kết quả điều tra hơn 1000 vụ tai nạn máy bay trong vài chục năm nay đã nêu lên nguyên nhân chủ yếu của các vụ rơi máy bay như sau: sự cố kỹ thuật của máy bay chiếm 39,5%, thao tác sai của phi công 39%, va chạm với chim 9%, sai sót của nhân viên mặt đất 1,5% và khiếm khuyết trong công nghệ sản xuất máy bay 0,6%.
Thế nhưng, một số chuyên gia công nghệ khẳng định, tỷ lệ phát sinh sự cố cao của không quân Ấn Độ chắc chắn có sự “đóng góp” không nhỏ của HAL - nhà sản xuất máy bay chủ yếu của không quân Ấn Độ. Lật lại hồ sơ sản xuất hoặc bảo trì của các vụ tai nạn từ năm 2004 - 2007 người ta mới nhận ra một sự thực kinh hoàng: Trong 29 máy bay rơi thì có 26 chiếc do HAL lắp ráp hoặc đại tu.
Xa hơn nữa, trong giai đoạn 1992 - 2004, công ty này cũng lập được một thành tích “vô tiền khoáng hậu” là trong số 10 chiếc Mig-21 có liên quan đến họ (lắp ráp 2 và đại tu 8) thì có 8 chiếc bị rơi; lắp ráp 3 và đại tu 5 chiếc Jaguar thì 6 chiếc tai nạn; đại tu 4 chiếc Mirage-2000 thì cả 4 chiếc đều… đâm xuống đất; đại tu 3 chiếc Mig-29 thì cả 3 cũng rơi nốt; chiếc Su-30MKI thiệt hại năm 2009 cũng là “sản phẩm hoàn hảo” của HAL.
Tuy chưa có kết luận cụ thể nào quy trách nhiệm cho HAL nhưng tỷ lệ máy bay rơi "như trong phim hành động" trong các dự án mà HAL tham gia không thể là trùng hợp ngẫu nhiên: Dự án Mig-21 là 80%; dự án Jaguar chiếm 75%; còn Mirage-2000, Mig-29 là tỷ lệ 100%. Có thể nói, kế hoạch nào có HAL tham gia là có máy bay rơi, thậm chí 2 dự án sau, tỷ lệ rơi là… tuyệt đối!
Các chuyên gia công nghệ hàng không Nga đã bóng gió đề cập đến vấn đề, trong quy trình lắp ráp và đại tu của HAL có sai sót trầm trọng mới dẫn đến tỷ lệ rơi máy bay quá cao như vậy, làm sao các đơn vị sửa chữa, bảo dưỡng của không quân Ấn Độ có thể khắc phục nổi?
Lo ngại trước các con số thống kê kinh hoàng này, không quân Ấn Độ đã từ chối không cho HAL tham gia tiếp phần còn lại của kế hoạch nâng cấp Jaguar. Đến nay, nếu để HAL tham gia vào dự án lắp ráp Rafale liệu có bảo đảm chất lượng không hay tỷ lệ máy bay rơi lại ngày càng nhiều hơn? Đây là bài toán đau đầu cho cả Chính phủ Ấn Độ và Công ty Dassault, là nguyên nhân cơ bản khiến hợp đồng chưa được hoàn thành.
