Ngày 5/6, tại Hà Nội, Bộ Công an đã tổ chức hội thảo khoa học với chủ đề “Chuyển đổi số hoạt động thư viện trong CAND đến năm 2030: Thực trạng và giải pháp”.
Phát biểu đề dẫn hội thảo, Trung tướng Nguyễn Ngọc Toàn, Trợ lý Ủy viên Bộ Chính trị - Bộ trưởng Bộ Công an, Cục trưởng Cục Công tác Chính trị cho biết, với quyết tâm đến năm 2030 thực hiện chuyển đổi số một cách căn bản, toàn diện, đồng bộ, Bộ Công an đã đưa nhiệm vụ chuyển đổi số ngành thư viện là một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong Chương trình Chuyển đổi số trong CAND.
 |
Toàn cảnh hội thảo |
Năm 2021, Bộ Công an ban hành Kế hoạch số 143/KH-BCA-X03 “Triển khai Chương trình chuyển đổi số ngành thư viện đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 trong Công an nhân dân” theo Đề án cua Chính phủ với mục tiêu “Ứng dụng mạnh mẽ, toàn diện công nghệ thông tin, nhất là công nghệ số nhằm nâng cao năng lực hoạt động của các thư viện và hình thành mạng lưới thư viện hiện đại; bảo đảm cung ứng dịch vụ đáp ứng nhu cầu của người sử dụng; thu hút đông đảo cán bộ chiến sĩ quan tâm, sử dụng dịch vụ thư viện, góp phần xây dựng lực lượng CAND chính quy, tinh nhuệ, hiện đại”.
Triển khai Kế hoạch, đã có 89/122 (73%) công an đơn vị, địa phương có kế hoạch triển khai cụ thể như: Đầu tư hạ tầng công nghệ thông tin, trang thiết bị, số hoá tài liệu, hợp tác liên kết và chia sẻ dữ liệu dùng chung trên hệ thống các thư viện ngoài lực lượng, tận dụng mọi tiện ích của công nghệ để thúc đẩy liên kết, chia sẻ cớ sở dữ liệu, hạ tầng công nghệ, phát triển hoạt động thư viện trong thời kỳ chuyển đổi số.
Hội thảo đã nhận được nhiều bài tham luận. Trên cơ sở đó, Ban tổ chức đã biên tập và lựa chọn 32 bài có chất lượng để đưa vào kỷ yếu khoa học của Hội thảo ngày hôm nay.
 |
Trung tướng Nguyễn Ngọc Toàn, Trợ lý Ủy viên Bộ Chính trị- Bộ trưởng Bộ Công an, Cục trưởng Cục Công tác Chính trị phát biểu. |
Đóng góp tham luận cho hội thảo, Chủ tịch Hội Thư viện Việt Nam Nguyễn Hữu Giới cho rằng, để thiết thực triển khai có hiệu quả chuyển đổi số trong hoạt động thư viện, góp phần nâng cao văn hóa đọc cho các tầng lớp nhân dân, cần có 3 trụ cột chính là Big data-xây dựng cơ sở dữ liệu lớn, Technology - Trang thiết bị, phương tiện và Human- Con người.
Trong đó, xây dựng cơ sở dữ liệu lớn cho các thư viện ở Việt Nam, phục vụ văn hóa đọc cho nhân dân là nhiệm vụ quan trọng số 1 hiện nay, khi mà chúng ta đang quyết tâm xây dựng xã hội số-kinh tế số và chính phủ số (đó là 3 trụ cột của chuyển đổi số quốc gia). Bởi lẽ trong xã hội hiện đại, trong kỷ nguyên số hiện nay; nếu không có dữ liệu lớn trong các thư viện (với nhiều cơ sở dữ liệu toàn văn, các bộ sưu tập số phong phú và đa dạng...) thì chúng ta sẽ không thể chia sẻ tài nguyên thông tin cho các thư viện trong và ngoài hệ thống và phục vụ bạn đọc hiệu quả được.
Bên cạnh đó, việc xây dựng cơ sở hạ tầng thông tin, trang thiết bị thư viện, phục vụ việc chuyển đổi số, liên kết mạng thư viện, góp phần nâng cao văn hóa đọc cho nhân dân là yếu tố cực kỳ quan trọng trong việc đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số.
 |
Phó Cục trưởng Cục Văn hóa cơ sở, Gia đình và Thư viện (Bộ VHTTDL)-Đoàn Quỳnh Dung phát biểu. |
Và cuối cùng là yếu tố con người - nguồn nhân lực (gồm cán bộ thư viện và cán bộ CNTT...) là những yếu tố quan trọng nhất quyết định thành công cho việc chuyển đổi số thư viện ở nước ta, góp phần nâng cao văn hóa đọc cho nhân dân. Cần lưu ý, cán bộ thư viện thời đại công nghệ 4.0, phải là những cán bộ có bản lĩnh chính trị vững vàng, đạo đức tốt, tinh thông nghiệp vụ, đặc biệt là ứng dụng thành thạo CNTT, chuyển đổi số, để vận hành và duy trì mạng thông tin hiệu quả nhất với những “Thư viện thông minh”.
Về thực trạng chuyển đổi số trong thư viện CAND, trong bài tham luận của Thiếu tướng Nguyễn Công Bẩy, Phó Cục trưởng Cục Công tác chính trị và Trung tá Đỗ Thu Thơm Phó trưởng phòng Văn hoá, văn nghệ, Giám đốc Thư viện Công an nhân dân đã chỉ ra, hệ thống thư viện trong 11 học viện, trường CAND có nguồn nhân lực được đào tạo chuyên môn về nghiệp vụ thư viện chiếm 24,7%, chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển của thư viện hiện đại.
Vốn tài liệu của thư viện bước đầu đã được số hoá, tuy nhiên tài liệu in truyền thống vẫn chiếm tỷ lệ cao, một số thư viện chưa có trang thiết bị hiện đại để triển khai đồng bộ phục vụ nhu cầu đọc điện tử hoặc truy cập thông tin cho bạn đọc. Một số học viện, trường CAND tuy đã có dịch vụ tương tác hiện đại với bạn đọc trong hoạt động mượn trả, tra cứu tìm kiếm thông tin, tuy nhiên hoạt động này chỉ chiếm tỷ lệ nhỏ.
Về hạ tầng kỹ thuật công nghệ thông tin, một số đơn vị đã có chú trọng đầu tư, bước đầu áp dụng công nghệ thông tin nhằm từng bước hiện đại hóa công tác thông tin - thư viện như: trang thiết bị tin học; kết nối internet; thiết lập mạng cục bộ LAN; xây dựng các cơ sở dữ liệu để tra cứu trên mạng intranet và mạng internet; tăng cường trang thiết bị sao lưu, bảo quản, lưu trữ thông tin, phục vụ bạn đọc... song số lượng còn rất hạn chế và đầu tư không đồng bộ.
Về ứng dụng phần mềm quản trị hoạt động thư viện: theo kết quả thống kê, khối học viện, trường CAND có gần 100% thư viện ứng dụng phần mềm quản lý thư viện và cơ sở dữ liệu, tuy nhiên đến thời điểm hiện tại một số đơn vị phần mềm cần được nâng cấp; việc áp dụng các chuẩn nghiệp vụ thư viện chưa triệt để và hiệu quả. Về hợp tác liên thư viện, hình thức hợp tác chủ yếu là trao đổi dữ liệu truyền thống như trao tặng, sách...
Tại hội thảo, các đại biểu đã đóng góp ý kiến nhằm thúc đẩy quá trình chuyển đổi số trong thư viện Công an nhân dân.
ThS. Đoàn Quỳnh Dung, Phó Cục trưởng Cục Văn hóa cơ sở, Gia đình và Thư viện (Bộ VHTTDL) nhấn mạnh đến công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức về chuyển đổi số, về ý nghĩa, tầm quan trọng, nội dung chuyển đổi số nhằm tạo được sự chuyển đổi mạnh mẽ trong nhận thức cho mọi thành viên trong hệ thống để có sự chuẩn bị về tâm lý, điều kiện, kỹ năng cần thiết để thích ứng và sẵn sàng tham gia chủ động, tích cực. Bên cạnh đó cần tiếp tục hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về chuyển đổi số và liên thông thư viện, tạo hành lang pháp lý và môi trường thuận lợi cho việc triển khai chuyển đổi số và liên thông thư viện. Ngoài ra cần quan tâm hỗ trợ, tăng cường công tác đào tạo, tập huấn, bồi dưỡng, đào tạo kỹ năng công nghệ thông tin cho người lao động; các thư viện cần nhanh chóng hoàn thiện và xây dựng hạ tầng số...
Tổng kết hội thảo, Trung tướng Nguyễn Ngọc Toàn cho biết, các ý kiến tham luận đã bám sát yêu cầu, nhiệm vụ cụ thể trong thực hiện chuyển đổi số hoạt động thư viện và đưa ra các giải pháp toàn diện, lâu dài đối với công tác chuyển đổi số thư viện trong CAND. Hội thảo cũng đã thống nhất nhận thức chung của hoạt động chuyển đổi số thư viện, đồng thời nêu bật nhiệm vụ trọng tâm đối với lực lượng CAND trong thực hiện chuyển đổi số hoạt động thư viện.
Ban Tổ chức sẽ nghiêm túc tiếp thu các ý kiến tham luận của các đại biểu, các nhà khoa học, đặc biệt là các ý kiến có tính phát hiện và khái quát cao về tác động của chuyển đổi số hoạt động thư viện, từ đó báo cáo, đề xuất lãnh đạo Bộ Công an ban hành các chỉ thị, Chương trình, nhiệm vụ về chuyển đổi số hoạt động thư viện trong CAND triển khai trong toàn lực lượng đến năm 2030, định hướng đến năm 2045.
