“Mỹ và Iran không có mối quan hệ lành mạnh nhất. Chúng tôi theo dõi họ và họ theo dõi chúng tôi”, Phó Đô đốc John Miller, Tư lệnh Bộ tư lệnh Trung tâm Hải quân Mỹ (NAVCENT), cho biết tại cuộc triển lãm hải quân NavDex ở Abu Dhabi hôm 21-2.
Trong khi đó, Phó Đô đốc Philip Jones, Tư lệnh hạm đội Hải quân Hoàng gia Anh, đã tái khẳng định cần phải duy trì sự hiện diện hải quân trong khu vực. “Có rất nhiều lợi ích hàng hải chung tại khu vực này. Hòa bình trên biển sẽ không tự nó duy trì được”, ông Jones cho biết tại Abu Dhabi hôm 19-2. Hiện khoảng 20% sản phẩm thương mại dầu khí thế giới được xuất khẩu hàng ngày từ đây, hầu hết là bằng đường biển.
Bắc Vịnh Ả-rập không còn nhiều tàu chiến đồng minh hoạt động như trong Chiến dịch Iraq tự do nhưng Mỹ và Anh vẫn triển khai thường trực khoảng 27 tàu chiến tại khu vực này, trong đó Mỹ có 19 tàu và Anh 8 tàu. Từ căn cứ ở Bahrain, các tàu này thường xuyên di chuyển tới Nam Vịnh Ả-rập và hộ tống các tàu qua eo biển Hormuz ra vào Vịnh Oman và Biển Ả-rập.
Theo NAVCENT, hơn 40 tàu hải quân Mỹ đang hoạt động hàng ngày tại vùng đảm trách của bộ tư lệnh này. Cùng với các tàu thuộc Lực lượng Hải quân đánh bộ hỗn hợp và liên quân, có hơn 70 tàu chiến đang hoạt động tại khu vực này.
Mỹ thường xuyên duy trì một biên đội tàu sân bay tại khu vực này
Luôn có ít nhất một nhóm tác chiến tàu sân bay của Mỹ hoạt động tại đây, ngoài ra, nhiều phi đội không quân khác cũng hoạt động tại vùng đảm trách của NAVCENT, bao gồm các phi đội và đơn vị máy bay chiến đấu, máy bay tác chiến điện tử, tuần tra, đặc nhiệm, trực thăng hàng hải, trực thăng yểm trợ, và máy bay không người lái (UAV).
Theo NAVCENT, Mỹ đang triển khai hơn 5.000 lính hải quân tại chiến trường này (không kể binh lính biên chế trên nhóm tác chiến tàu sân bay và tàu chiến khác), trong đó, hơn 4.000 quân đồn trú tại Bahrain.
Mỹ sẽ chi khoảng 500 triệu USD để nâng cấp các cơ sở quân sự tại Bahrain, bao gồm nâng cấp các cầu cảng quan trọng để hỗ trợ tốt hơn cho các tàu quét mìn và tuần tra cao tốc đồn trú tại đây. Một chiếc cầu dẫn mới cũng sẽ được xây dựng để nối trực tiếp Căn cứ yểm trợ hải quân tới các cầu cảng này.
Các hoạt động nâng cấp này là nhằm gửi một thông điệp tới khu vực rằng Mỹ sẽ không sớm rời khỏi đây nhằm thuyết phục các đối tác vùng Vịnh rằng họ có thể dựa vào người Mỹ.
“Mỹ, Anh và Pháp đã chỉ rõ rằng họ có lợi ích lâu dài trong việc duy trì hiện diện tại khu vực này”, ông Eric Thompson, giám đốc nghiên cứu chiến lược thuộc Trung tâm phân tích hải quân ở Washington, cho biết hôm 20-3.
Bản đồ khu vực vịnh Persian
Các nhà lãnh đạo khu vực đều cho rằng người Iran đã ít đối đầu hơn trong những tháng gần đây, các tàu cao tốc nhỏ của Iran ít tiếp cận mang tính khiêu khích với các tàu chiến đồng minh hơn.
Tuy nhiên, hoạt động không quân của Iran lại gia tăng, với nhiều đợt máy bay tuần tra hơn, bao gồm cả việc tăng cường sử dụng UAV, và có nhiều hành động gây hấn đối với các UAV của Mỹ. Hôm 12-3, một chiếc máy bay chiến đấu F-4 của Iran đã bám theo chỉ cách 16 dặm với chiếc UAV MQ-1 Predator của Mỹ đang hoạt động trên vùng biển quốc tế. Chiếc F-4 đã phải rút lui sau khi nhận được cảnh báo từ hai chiếc máy bay hộ tống của Mỹ.
Ngay ngày hôm sau, phát ngôn viên Lầu Năm Góc George Little cho biết “Mỹ đã thông báo với Iran rằng chúng tôi sẽ tiếp tục tiến hành các phi vụ giám sát trên các vùng biển quốc tế theo thông lệ đã tồn tại từ lâu và theo cam kết của chúng tôi đối với an ninh khu vực. Chúng tôi cũng thông báo rằng chúng tôi có quyền bảo vệ tài sản quân sự, cũng như các lực lượng của chúng tôi, và chúng tôi sẽ tiếp tục làm vậy”.
Đây là những sự kiện mà trong môi trường chiến tranh lạnh có thể dẫn đến hậu quả nguy hiểm hơn. Hầu hết, nhưng không phải tất cả, các quan chức có liên quan đến câu chuyện này đều cho rằng sự đối đầu Mỹ-Iran có kịch bản giống như một cuộc chiến tranh lạnh.
