Theo cơ quan tố tụng, ngày 28-7-2014, tại vùng biển Quảng Ninh giáp ranh giữa Việt Nam và Trung Quốc, Cục Cảnh sát đường thuỷ (Bộ Công an) và Công an tỉnh Quảng Ninh phát hiện tàu Quang Phúc 08 vận chuyển số than trọng lượng hơn 3.800 tấn nhưng không xuất trình được đầy đủ giấy tờ hợp lệ liên quan. Kết quả giám định số than trên là than cám, loại 6A, giá trị hơn 4,4 tỷ đồng.
Hồ sơ vụ việc sau đó được chuyển đến Cơ quan ANĐT, Bộ Công an để điều tra mở rộng. Kết quả điều tra xác định, đầu năm 2014, Lương Ngọc Tâm (SN 1969), thành viên HĐQT Công ty đầu tư phát triển 324 (Công ty 324) được Công ty 324 giao quản lý phần kho bãi tại TP Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh để tổ chức thu mua than không rõ nguồn gốc.
Đầu tháng 7-2014, Trung Đình Quang (SN 1973), đội viên bảo vệ dân phố phường Cẩm Trung, TP Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh giới thiệu với Tâm đối tác người Trung Quốc tên là Đồng để thoả thuận mua bán khoảng 3.000m3 than cám với giá 800.000 đồng/m3, tổng giá trị hơn 2,5 tỉ đồng. Việc vận chuyển than từ Việt Nam sang Trung Quốc do Tâm chịu trách nhiệm, còn chi phí vận chuyển do bên mua trả. Nhận trước số tiền đặt cọc 1,6 tỉ đồng, trên đường vận chuyển than, thuyền trưởng và thuyền viên tàu Quang Phúc đã bị bắt giữ.