Mặt nạ Phoenicia
Nụ cười tử thần cổ đại
Trong kho tàng văn học Hy Lạp cổ đại, người ta thường nhắc tới những xác chết nở nụ cười quái đản trên đảo Sardinia thuộc Italy một cách đầy bí ẩn. Nhà văn Homer, tác giả của 2 cuốn sử thi nổi tiếng “Illyad” và “Odyssey” là người đầu tiên sử dụng thuật ngữ “nụ cười sardonic (mỉa mai)” trong các bài viết về nghi lễ giết người bằng độc tố từ thế kỷ thứ VIII trước Công nguyên. Homer sử dụng thuật ngữ này khi ông biết người Punic sống trên đảo Sardinia đã đầu độc những tội phạm, tù binh hoặc người già không thể tự chăm sóc bản bằng cách bắt uống một loại độc tố bằng thảo mộc sardonic, có thể làm cho những người này cười trước khi chết.
Những hóa chất trong cây thảo mộc sardonic khiến cơ mặt co rút, tạo ra nụ cười kỳ quái. Lý do người cổ đại chọn nụ cười cho người đã khuất là vì họ tin rằng cái chết là sự khởi đầu của cuộc sống mới tốt đẹp hơn, vì thế phải nở nụ cười để bày tỏ sự vui sướng.
Suốt nhiều thập kỷ qua, giới khoa học luôn cố gắng muốn vén bức màn bí ẩn xung quanh những tử thi biết cười, cơ chế tạo ra nụ cười quái đản ấy, song chưa có nghiên cứu nào được cho là đáng thuyết phục. Chỉ mới đây một số chuyên gia của Đại học Cagliari (Italy) tuyên bố họ đã tìm ra lời giải.
Giải mã bí ẩn
Câu chuyện giải mã bí mật của một số chuyên gia của Đại học Cagliari bắt đầu vào khoảng một thập kỷ trước, khi một người chăn cừu Sardinian đã tự tử bằng cách ăn Hemlock water-dropwort (loại cần nước hình ống thuộc họ độc cần), để lại xác với một nụ cười giống với nụ cười của mặt nạ Phoenicia thuộc thế kỷ thứ IV trước Công Nguyên.
Cái chết này đã thúc đẩy Mauro Ballero, nhà thực vật học thuộc Đại học Cagliari tại Sardinia, nghiên cứu tất cả những trường hợp tử vong liên quan đến loại thực vật cần nước hình ống nói trên trong những thập kỷ gần đây. Nhóm nghiên cứu phát hiện ra rằng, trong cây có vài hợp chất hóa học có khả năng khiến các bó cơ trên khuôn mặt co rút, tạo nên nụ cười nhăn nhó. “Phát hiện của chúng tôi củng cố nhận định của nhiều nhà nhân chủng học: Người cổ đại trên đảo Sardinia có tục bôi nhựa cây cần nước lên thi thể trước khi chôn”, Mauro Ballero, một nhà thực vật học của Đại học Cagliari, phát biểu.
Còn trưởng nhóm nghiên cứu Appendino, một nhà hóa học hữu cơ thuộc Đại học Universita degli Studi del Piemonte Orientale tại Italy khẳng định, Hemlock water-dropwort là một hợp chất kịch độc và chính nó đã tạo ra những biểu hiện tương tự như nụ cười sardonic được mô tả trong thời kỳ cổ đại. Mặt nạ Phoenicia thuộc thế kỷ thứ IV trước Công nguyên được tìm thấy tại đảo Tunisia có nụ cười giống với nụ cười trên mặt những nạn nhân của chất độc “nụ cười sardonic”.
Cây Hemlock water-dropwort (họ độc cần) chính là thủ phạm gây ra “nụ cười tử thần”
Ứng dụng trong y học
Theo báo cáo khoa học hiện đại thì Cần nước hình ống là loại thực vật độc nhất ở Bắc Mỹ. Hoa và thân cây thì an toàn nhưng phần rễ cây lại chứa chất nhựa chết người dù chỉ hấp thụ một lượng rất nhỏ, với thành phần chính là chất cicutoxin gây nên chứng co giật mạnh, đau đớn, buồn nôn, nôn, chuột rút và run cơ. Những người sống sót sau ngộ độc thường bị mất trí nhớ.
Cây cần nước hình ống có mối quan hệ họ hàng xa với cà rốt và cây củ cần nhưng có hàm lượng chất độc rất lớn. Kết quả nghiên cứu trên có thể dẫn tới nhiều ứng dụng trong y học hiện đại. Các đặc tính của cây cần nước hình ống có ý nghĩa hết sức quan trọng trong việc chế ra các loại biệt dược nhằm chữa trị cho các bệnh nhân bị liệt cơ mặt. Ông Appendino cho rằng: Đây là tin tốt cho các công ty dược phẩm khi một ngày nào đó, loại thực vật này có thể được sử dụng để tạo ra tác động giống như Botox, có thể làm giảm chứ không phải tăng thêm các nét của một khuôn mặt cười. Nó làm giãn cơ và loại bỏ nếp nhăn.
