Những người chết và bị thương tại hiện trường vụ nổ
Tấn công ngay sau lưng cảnh sát
Truyền thông nhà nước Trung Quốc ngày 23-5 đưa tin, 5 nghi can đã “tự cho nổ tung thân mình” trong vụ tấn công đẫm máu hôm 22-5 tại khu chợ đông đúc ở Urumqi, làm ít nhất 31 người thiệt mạng và 94 người bị thương. Thời báo Hoàn Cầu dẫn lời giới chức Tân Cương cho biết cơ quan an ninh địa phương đang điều tra xem liệu những nghi can này có đồng bọn hay không. Vụ tấn công kinh hoàng được mô tả chi tiết với những kẻ khủng bố lái hai chiếc ô tô không biển số lao vào khu chợ và quăng thuốc nổ vào khu vực đang có đông người đi mua sắm.
Một số hình ảnh đã được đăng tải trên mạng xã hội Weibo của Trung Quốc cho thấy, cột khói bốc cao quá nóc khu chợ gần một công viên, phía sau một trạm gác của cảnh sát. Một ngày sau vụ tấn công, không khí sợ hãi vẫn còn bao trùm trong dân chúng, một người chứng kiến sự việc kể lại trên Weibo: “Có nhiều tiếng nổ lớn, tôi thấy lửa cháy ngùn ngụt, khói đen dày đặc trong khi mọi người bỏ chạy tán loạn”. Bà Phạm Phương Phương, chủ một siêu thị nhỏ ở đường Park North gần hiện trường các vụ nổ nói rằng, bà giật mình tỉnh giấc sau những tiếng nổ lớn. “Tôi nghe thấy ít nhất 6 hoặc 7 tiếng nổ. Thật khủng khiếp. Tôi thậm chí còn không dám đi ra ngoài xem”, bà Phương nói. Theo bà Phương, người bán và người mua hàng tại khu chợ được thiết lập trên đoạn đường dài 800m này chủ yếu là người Hán.
“Những người đến đây là thường dân vô tội: Bà nội trợ, người về hưu và những người bán hàng làm việc chăm chỉ. Tại sao có kẻ lại muốn tấn công chúng tôi theo cách này. Tôi có thể đi đâu để được an toàn trong thành phố này? Không đâu an toàn cả. Tôi cảm thấy rất lo lắng”, bà Phương chia sẻ.
Hiện an ninh đã được thắt chặt ở khu chợ ngay sau vụ nổ, trong khi xe cảnh sát tuần tra liên tục các con đường ở Urumqi. Cảnh sát chống khủng bố đứng dày đặc quanh khu chợ, người mua sắm đã trở lại nhưng không khí sợ hãi vẫn bao trùm nơi đây.
Trừng trị nghiêm khắc
Ngay sau khi xảy ra vụ việc, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã ra chỉ thị, yêu cầu các lực lượng chức năng nhanh chóng điều tra vụ việc, trừng trị nghiêm các phần tử khủng bố, và đề phòng khả năng xảy ra hiệu ứng dây chuyền, tiếp diễn các vụ tấn công khác. Cũng ngay trong ngày 22-5, Bộ trưởng Bộ Công an Trung Quốc Quách Thanh Côn đã dẫn đầu đoàn công tác đặc biệt đến Tân Cương chỉ đạo điều tra vụ án. Sau khi tới thị sát hiện trường vụ nổ và được nghe báo cáo về quá trình gây án, ông Quách Thanh Côn nhấn mạnh, vụ tấn công cho thấy bản chất của bọn khủng bố là chống lại người dân và xã hội. Ông Quách Thanh Côn yêu cầu nhanh chóng điều tra toàn diện vụ việc và trừng trị nghiêm khắc những kẻ khủng bố trước pháp luật. Bộ trưởng Công an Trung Quốc cũng kêu gọi áp dụng chính sách “bàn tay sắt” chống lại chủ nghĩa khủng bố ở Tân Cương, đề nghị chính quyền địa phương tăng cường tuần tra vũ trang tại các khu vực tập trung đông người, sớm phát hiện những mối đe dọa tiềm tàng và nỗ lực hơn nữa thúc đẩy đoàn kết sắc tộc, đảm bảo ổn định xã hội.
Tối cùng ngày, phát biểu tại Hội nghị Truyền hình khẩn cấp công tác chống khủng bố trên cả nước Trung Quốc, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thứ Ủy ban Chính pháp Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc Mạnh Kiến Trụ chỉ rõ, vụ khủng bố bạo lực nghiêm trọng xảy ra ở Urumqi đã phản ánh đầy đủ tình hình đấu tranh chống khủng bố hiện nay cực kỳ cam go và phức tạp. Ông Mạnh Kiến Trụ yêu cầu phải kiên quyết chặn đứng xu thế hoạt động khủng bố xảy ra dồn dập ở Tân Cương, kiên quyết dập tắt sự ngạo mạn của phần tử khủng bố bằng biện pháp cứng rắn và toàn diện.
Thách thức không nhỏ
Vụ tấn công hôm 22-5 xảy ra ngay sau khi Trung Quốc kết án tù 39 đối tượng vì tội truyền bá các đoạn băng ghi hình khủng bố trong bối cảnh nước này đang thắt chặt an ninh sau hàng loạt vụ tấn công đẫm máu tại các khu vực công cộng thời gian gần đây. Theo một đánh giá trong “Sách xanh về an ninh quốc gia Trung Quốc năm 2014” mới được công bố cho thấy, tình hình khủng bố ở Trung Quốc có chiều hướng gia tăng cả về số lượng cũng như tính chất nghiêm trọng. Các đối tượng khủng bố sử dụng vũ khí thô sơ như dao và chất nổ tự chế, mục tiêu tấn công không chỉ nhằm vào trụ sở cơ quan công quyền và đồn cảnh sát mà còn tấn công các địa điểm tập trung đông dân cư, gây khó khăn cho lực lượng chức năng trong công tác phòng ngừa, đặc biệt là gây tâm lý hoang mang lo sợ trong dân chúng.
Trong vụ tấn công mới nhất, theo Tân Hoa xã, những bằng chứng thu thập được tại hiện trường cho thấy, đây là vụ tấn công có tổ chức và đã được lên kế hoạch từ trước. Ông Joseph Cheng, Giáo sư khoa học chính trị tại trường Đại học Thành thị Hồng Kông (Trung Quốc) cho rằng, việc trấn áp hơn nữa nhằm vào người Duy Ngô Nhĩ trong khu vực sẽ không giải quyết được vấn đề. Trong khi đó, theo ông Hu Xingdou, Giáo sư Kinh tế thuộc Viện Công nghệ Bắc Kinh, chính khoảng cách chênh lệch giàu nghèo gia tăng giữa người Hán và người Duy Ngô Nhĩ là nguyên nhân gây ra sự bất mãn trong xã hội và càng trấn áp thì càng dẫn đến sự phản kháng. “Chính phủ cần tạo thêm công ăn việc làm và cải thiện điều kiện sống cho người dân địa phương. Nhưng việc này không phải một sớm một chiều là giải quyết được mà cần có thời gian”, Giáo sư Hu nhận định.
Bộ trưởng Bộ Công an Trung Quốc Quách Thanh Côn
thị sát hiện trường vụ nổ tại Urumqi
