Đặng Thanh Phương sau khi kết thúc phiên tòa phúc thẩm do
Tòa phúc thẩm - TANDTC tại TP.HCM xét xử sáng 25-7-2011
Trong số báo ANTĐ Cuối tuần số 332, ra ngày 19-6-2011 có đăng bài “Một bản án cần xem xét lại” nói về vụ án cố ý làm trái và tham ô tài sản xảy ra tại Công ty Điện báo - điện thoại Bạc Liêu từ năm 2006 với 3 bị cáo: Quách Văn Đồng (Giám đốc Công ty Điện báo - điện thoại Bạc Liêu), Nguyễn Minh Trí (Trưởng phòng Kế toán) và Đặng Thanh Phương (Phó trưởng phòng Kế toán).
Bản cáo trạng của VKSND tỉnh Bạc Liêu đã kết luận cả 3 bị cáo vì không thực hiện đúng chức trách, nhiệm vụ, lợi dụng vào chức vụ, quyền hạn, sử dụng tài sản là tiền của công chi sai nguyên tắc với số lượng lớn. Trong đó, Quách Văn Đồng chỉ đạo sai nguyên tắc số tiền 301 triệu đồng, Nguyễn Minh Trí 420 triệu đồng. Riêng đối với Đặng Thanh Phương đã chiếm đoạt hàng hóa về sử dụng cho mục đích cá nhân số tiền hơn 70 triệu đồng. Trong quá trình điều tra, các bị can đã nộp khắc phục toàn bộ thiệt hại về tài sản.
Bản án sơ thẩm số 02/2011/HSST ngày 21-1-2011 của TAND tỉnh Bạc Liêu đã tuyên phạt: Bị cáo Quách Văn Đồng và Nguyễn Minh trí mỗi bị cáo 3 năm tù treo, thử thách 5 năm về tội cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng. Đặng Thanh Phương 7 năm tù về tội tham ô tài sản.
Vậy là bị cáo có hành vi nhẹ nhất, hậu quả ít nghiêm trọng nhất thì phải nhận mức án cao nhất, còn hai bị cáo đầu vụ với hành vi và hậu quả nghiêm trọng hơn thì được hưởng án treo. Ngay từ khi vụ án khởi tố, Đặng Thanh Phương đã một mực kêu oan, cho rằng mình không phạm tội. Và khi vụ án được xử sơ thẩm, Phương tiếp tục kháng cáo toàn bộ bản án.
Để truy tố và xét xử Phương, người ta đã đưa ra 8 hóa đơn hàng hóa với số tiền hơn 70 triệu đồng rồi kết luận Phương đặt mua hàng hóa bằng tiền của Công ty nhưng không đưa về đơn vị mà chiếm đoạt. Đây là điều hết sức vô lý bởi ngay từ quá trình điều tra, các chứng cứ đã không được thu thập một cách toàn diện. Cụ thể, nhiều lần Phương đề nghị được đối chất với người mua hàng cũng như những người được nhận hàng trong công ty nhưng không được chấp thuận. Mặt khác, theo quy định của Bưu điện tỉnh Bạc Liêu, hàng hóa mua về trị giá dưới 10 triệu đồng đều được cấp cho nhân viên sử dụng ngay, không cần phải làm các thủ tục nhập kho rồi mới xuất hàng vì hầu hết những hàng hóa này chỉ sử dụng trong một thời gian ngắn rồi tự hỏng. Nếu theo logic này thì hành vi phạm tội của Phương được hiểu như thế nào và tài sản bị chiếm đoạt có phải là con số thực tế không bởi tội tham ô tài sản có cấu thành vật chất và giữa hành vi và hậu quả phải có mối quan hệ nhân quả với nhau.
Cần phải nói rõ một chi tiết quan trọng: tại thời điểm vụ án xảy ra, Phương là cấp dưới của Đồng và Trí, nghĩa là mọi chức trách, nhiệm vụ đều dưới sự chỉ đạo của hai người này chứ Phương không thể tự ý làm tất cả. Trong nhiều bút lục, bị cáo Đồng và Trí cũng thừa nhận Phương không có quyền quyết định gì mà mọi việc chỉ khi Đồng và Trí phân công, Phương mới được phép làm. Rõ ràng trong vụ án này, Phương không hề lạm quyền cũng như không thực hiện đúng chức trách của mình. Như vậy, nếu Phương có hành vi vi phạm thì trách nhiệm chính phải thuộc về Đồng và Trí cũng như không thể buộc Phương phải chịu trách nhiệm hình sự cao hơn Đồng và Trí.
Ngày 25-7-2011, Tòa phúc thẩm - TANDTC tại TP Hồ Chí Minh đã xử phúc thẩm vụ án trên. Phiên tòa có khá đông người tham dự và điều khiến những người quan tâm tới vụ án cảm thấy an lòng chính là việc Hội đồng xét xử đã dành nhiều thời gian để thẩm vấn bị cáo Đặng Thanh Phương cũng như xem xét lại toàn bộ nội dung kháng cáo. Cũng trong quá trình thẩm vấn, nhiều vấn đề được mổ xẻ để từ đó đi tới nhận định, các chứng cứ quan trọng trong vụ án chưa được thu thập trong quá trình điều tra dẫn tới những kết luận thiếu khách quan, công bằng cho bị cáo Phương như: Lời khai của những người bán háng, những người nhận hàng, đối chất giữa các bên chưa được tiến hành; các hóa đơn do Phương lập ra không hề trái với quy định của Bưu điện tỉnh Bạc Liêu và không chứng minh được thiệt hại thực tế từ những việc làm của Phương. Một khi những nội dung này không được sáng tỏ thì việc buộc tội Phương là hoàn toàn thiếu căn cứ.
Từ những lẽ đó, Hội đồng xét xử đã quyết định hủy một phần bản án sơ thẩm hình sự số 02/2011/HSST ngày 21-1-2011 của TAND tỉnh Bạc Liêu, trả hồ sơ cho VKSND tỉnh Bạc Liêu để điều tra bổ sung và xét xử lại vụ án từ giai đoạn sơ thẩm. Vậy là một phần sự thật đã được sáng tỏ. Tuy nhiên, để sáng tỏ toàn bộ vụ án, nhiều ý kiến cho rằng, việc điều tra bổ sung theo quyết định của bản án phúc thẩm là điều không tưởng vì một phần vụ án xảy ra quá lâu, một phần vì… không có thiệt hại thực tế. Cho nên, đình chỉ điều tra là một việc làm cần thiết và đó mới là quyết định khách quan, công bằng.
