Tổng thống Guatemala định đóng cửa cơ quan điều tra khi bị cáo buộc tham nhũng

ANTD.VN - Khi tranh cử Tổng thống Guatemala 3 năm trước, khẩu hiệu chiến dịch vận động của ông Jimmy Morales - cựu diễn viên truyền hình là “Không tham nhũng, cũng không phải kẻ trộm”. Vậy mà gần đây, khi bị điều tra cáo buộc tham nhũng, Tổng thống Jimmy Morales quyết định ngăn chặn hoạt động của cơ quan chống tham nhũng “độc nhất vô nhị” tại quốc gia này.

Tổng thống Guatemala định đóng cửa cơ quan điều tra khi bị cáo buộc tham nhũng ảnh 1Tổng thống Guatemala Jimmy Morales cho rằng sứ mệnh của Ủy ban Quốc tế về điều tra tham nhũng đã đến hồi kết

Trong hơn 1 năm qua, Ủy ban Quốc tế chống lại sự miễn trừng phạt ở Guatemala gọi tắt là CICIG đã mở cuộc điều tra nhắm vào Tổng thống đương nhiệm Jimmy Morales, cáo buộc ông ta đã nhận khoảng 1 triệu USD trong các khoản quyên góp bất hợp pháp cho chiến dịch tranh cử vào năm 2015. Đáng nói, anh trai và một cháu trai của Tổng thống đã bị bắt vì gian lận trong vụ việc có liên quan.

Năm ngoái, ông Morales đã cố trục xuất công tố viên Colombia Iván Velásquez, người đứng đầu CICIG - Tổ chức được Liên hợp quốc hậu thuẫn, nhưng Tòa án tối cao đã ngăn chặn động thái này. Mới đây nhất, ông Jimmy Morales ngày 1-9 tuyên bố sẽ không gia hạn cho CICIG, vốn sẽ kết thúc nhiệm vụ vào năm tới. Ông Morales xuất hiện cùng nhiều tướng tá và ngay trước buổi họp báo công bố quyết định trên, một chiếc xe Jeep màu xanh ôliu với binh lính và tháp pháo súng máy đã đứng án ngữ trụ sở chính của CICIG. 

Ngày 4-9, Tổng thống Morales chỉ thị rằng ông Velásquez, người đứng đầu CICIG từ năm 2013, không được phép trở lại Guatemala. Trong khi ông Velásquez vẫn đang ở Mỹ, công việc của Ủy ban CICIG vẫn tiếp tục, phát ngôn viên Matias Ponce nói. Tổ chức có khoảng 200 nhân viên này cũng đang chờ chính phủ Guatemala gia hạn thị thực làm việc cho nhân viên nước ngoài của mình. Ngoài việc chặn ông Velásquez trở lại Guatemala, chính quyền của ông Morales còn cắt giảm 25 nhân viên cảnh sát bảo vệ CICIG, tức chỉ bằng một nửa so với lực lượng thường trực. 

Tổng thống Morales lập luận rằng CICIG là cơ quan nước ngoài nhận tài trợ của Mỹ, do đó vi phạm chủ quyền Guatemala và các vụ việc điều tra như vậy hoàn toàn có thể do cơ quan tư pháp của Guatemala đảm nhiệm. Trong một bức thư gửi Tổng thư ký Liên hợp quốc António Guterres tuần trước, ông Morales cho biết CICIG đã “quá đủ” thời gian thực thi để đạt được các mục tiêu của mình.

Ủy ban Quốc tế chống lại sự miễn trừng phạt ở Guatemala được thành lập vào năm 2006. Vào thời điểm đó, các tổ chức tư pháp của Guatemala rất yếu kém, tình trạng bất ổn lan tràn và những vụ giết người hầu như không được giải quyết. Nhóm được Liên hợp quốc ủng hộ với ý tưởng rằng quét sạch nạn tham nhũng trong giới lãnh đạo quân sự và chính phủ khi Guatemala đã có những bước tiến đáng kể sau hơn 30 năm nội chiến. Gồm các nhà điều tra từ khắp nơi trên thế giới và sử dụng các kỹ thuật điều tra tinh vi, CICIG đã tiến hành các cuộc điều tra nghiêm ngặt về tham nhũng ở cấp cao nhất của chính phủ Guatemala trong hơn một thập kỷ qua và lập kỷ lục ấn tượng - 310 cáo buộc, 34 cải cách pháp lý được đệ trình lên Quốc hội, 2 cựu Tổng thống hiện đang bị giam giữ vì tội tham nhũng và đương kim Tổng thống đang bị điều tra liên quan đến vấn đề tài chính cho chiến dịch tranh cử.

Có thể nói, CICIG đã trở thành một điển hình và là nguồn cảm hứng ở Mỹ Latinh, nơi các đối tượng tham nhũng thường không bị trừng phạt. Mô hình này cũng được đánh giá là thử nghiệm quốc tế tuyệt vời trong điều tra hình sự, cải cách tư pháp và không giống với bất cứ nơi nào trên thế giới. Nhưng rất có thể, tổ chức này sẽ không còn hoạt động khi Tổng thống Guatemala tìm mọi cách để bảo vệ quyền lợi cá nhân mình.