- Dùng ngân sách để cứu trái phiếu: Có thể xem xét nhưng không dễ thực hiện
- Huy động vốn tăng chậm lại, áp lực lên các ngân hàng càng lớn thêm
Lãi suất tăng, NIM có sự phân hóa
Trung tâm Phân tích và Tư vấn đầu tư Chứng khoán SSI (SSI Reseach) vừa phát hành báo cáo cập nhật ngành Ngân hàng.
Theo đó, lợi nhuận trước thuế (LNTT) quý III của nhóm ngân hàng trong phạm vi nghiên cứu duy trì mức tăng trưởng 54% so với cùng kỳ (so với mức nền so sánh thấp trong quý III/2021). Đa phần các ngân hàng ghi nhận NIM (biên lãi ròng) ổn định, thu nhập phí thuần giảm tốc so với quý trước và chi phí dự phòng vẫn trong tầm kiểm soát.
Lãi suất tiếp tục tăng lên và tỷ lệ CASA giảm đi là những diễn biến quan sát được tại hầu hết các ngân hàng. Cụ thể, lãi suất tiền gửi bình quân tại các NHTM Nhà nước tăng trung bình 30 điểm cơ bản so với quý trước, và tại các NHTM cổ phần tăng trung bình 43 điểm cơ bản. Lãi suất cho vay trung bình tại hai nhóm ngân hàng này cũng đã tăng lần lượt là 31 điểm cơ bản và 39 điểm cơ bản so với quý trước.
 |
Thanh khoản các ngân hàng đang khó khăn hơn |
Chênh lệch tín dụng/huy động (LDR) khiến NIM có xu hướng phân hóa giữa các ngân hàng. Trong khi các NHTM Nhà nước chứng kiến NIM giảm 5 điểm cơ bản so với quý trước (xuống 3,1%), thì các NHTM cổ phần lại ghi nhận NIM tăng 33 điểm cơ bản so với quý trước lên 5,68%.
Thu nhập phí thuần tăng trưởng tích cực so với cùng kỳ với mức tăng trưởng 37% so với quý III/2021 nhưng đã chững lại so với quý trước.
SSI Reseach dự báo năm 2023, các ngân hàng có thể ghi nhận lợi nhuận trước thuế là 231 nghìn tỷ đồng (tăng 10% so với cùng kỳ, thấp hơn mức dự báo tăng 17% trước đó).
Bảng cân đối kế toán, chất lượng tài sản có dấu hiệu xấu đi
Dù lợi nhuận các ngân hàng vẫn tăng trưởng khá, song SSI đánh giá bảng cân đối kế toán các nhà băng đang có dấu hiệu yếu đi. Trong đó, các chỉ tiêu thanh khoản là tâm điểm chú ý.
Trên thị trường 1, chênh lệch giữa số dư huy động vốn và dư nợ đã chuyển sang trạng thái âm kể từ tháng 7 khi tăng trưởng tín dụng (11,4% so với đầu năm) vượt xa đáng kể so với tăng trưởng tiền gửi (4,8% so với đầu năm).
Điều này diễn ra ngay cả trong bối cảnh các ngân hàng tăng mạnh lãi suất tiền gửi ở mức 300-400 điểm cơ bản so với đầu năm. Hiện tại, mức lãi suất huy động phổ biến của kỳ hạn 6 tháng và 12 tháng lần lượt dao động trong khoảng 8-9% và 10-10,5% tại các NHTM cổ phần.
Tình trạng này có thể được giải thích một phần do vòng quay tiền mặt tại các khách hàng doanh nghiệp giảm đi đáng kể cùng với những thách thức trong việc huy động vốn/vay vốn.
Đồng thời VND mất giá (giảm 8,6% so với đầu năm so với USD) cũng khiến việc nắm giữ USD và các tài sản khác trở nên hấp dẫn hơn. Trong khi tình trạng trì trệ của thị trường bất động sản đã khiến khoảng 7-8% tổng tín dụng bị mắc kẹt, đặc biệt trong khi bối cảnh hạn mức tăng trưởng tín dụng tương đối hạn chế, đã dẫn đến dư địa để các ngân hàng giải ngân cho các lĩnh vực phi bất động sản không còn dư dả.
Một phần lượng tiền mặt bị đóng băng/quay vòng chậm đã ảnh hưởng đến tình trạng thanh khoản chung của các ngân hàng.
Trong khi đó, tỷ lệ LDR thuần đã vượt quá 99%, trong khi tỷ lệ LDR theo Thông tư 22 (bao gồm cả tiền gửi liên ngân hàng) vẫn được giữ ở mức thấp hơn 85%. Đó là chưa kể một số ngân hàng tư nhân cho vay qua UPAS LC (thư tín dụng trả chậm) nhưng không tính vào hệ số LDR.
Theo đánh giá của các chuyên gia, hiện thanh khoản hệ thống ngân hàng đang bị mắc kẹt ở cả các khoản cho vay nhóm ngành bất động sản, các khoản đầu tư trái phiếu doanh nghiệp và các khoản phải thu.
Để thu hút thêm nguồn vốn từ tiền gửi của khách hàng, việc tiếp tục tăng thêm lãi suất dường như là khó tránh khỏi.
“Chúng tôi cho rằng mặc dù ghi nhận kết quả tích cực trong quý III/2022, nhưng NIM đã đạt đỉnh và dự kiến sẽ sớm chịu áp lực” – SSI nhận định.
Không chỉ vậy, chất lượng tín dụng trong quý III năm nay cho thấy kết quả không khả quan, khi tỷ lệ nợ xấu tăng lên (1,47%, tăng 20 điểm cơ bản so với đầu năm và 8 điểm cơ bản theo quý), trong khi tỷ lệ dự phòng giảm (164% so với 165% vào cuối quý II/2022). Các khoản vay nhóm 2 cũng tăng 23 điểm cơ bản lên 1,45%.
Theo SSI, nợ xấu nói chung gia tăng một phần là do các khoản nợ tái cơ cấu do Covid đã hết hạn cơ cấu. Tổng dư nợ tái cơ cấu do Covid-19 tại các ngân hàng đã giảm 33% theo quý (giảm 58% so với đầu năm).
“Điểm đáng lưu ý là chúng tôi cho rằng tác động từ việc tăng lãi suất cho vay và sự suy yếu gần đây của thị trường bất động sản chưa được phản ánh trong kết quả kinh doanh quý III/2022.
Do việc ghi nhận nợ xấu ở Việt Nam chưa phản ánh đầy đủ các tác động có thể xảy ra trong tương lai, nên các chỉ tiêu phản ánh chất lượng tín dụng có thể chưa bị ảnh hưởng mạnh cho đến năm 2023” – SSI lưu ý.
