Tàu Trung Quốc (phải) hung hăng phun vòi rồng vào tàu Việt Nam tại khu vực giàn khoan Hải Dương 981 trong vùng biển của Việt Nam
Trung tâm Nghiên cứu Pew của Mỹ ngày 14-7 công bố kết quả khảo sát cho biết, các nước láng giềng của Trung Quốc ở châu Á ngày càng lo ngại những tranh chấp trên biển của Bắc Kinh với các nước như Việt Nam hay Philippines… sẽ dẫn tới xung đột quân sự. Cuộc thăm dò do Trung tâm nghiên cứu dư luận của Mỹ tiến hành từ 17-3 tới 5-6 vừa qua với 48.643 người dân ở 44 quốc gia trên thế giới.
Trong đánh giá chung về kết quả khảo sát, Trung tâm Nghiên cứu Pew của Mỹ cho biết, tại 11 quốc gia châu Á được thăm dò trong năm 2014, khoảng một nửa hoặc hơn số người được hỏi lo ngại tranh chấp lãnh thổ giữa Trung Quốc và các nước láng giềng sẽ dẫn tới xung đột quân sự. Theo đó, người dân Philippines bày tỏ lo lắng nhiều nhất khi có tới 93% số người được hỏi cho rằng khả năng trên có thể xảy ra, ở Nhật Bản là 85%, Việt Nam là 84%, Hàn Quốc là 83%...
Đáng chú ý, kết quả thăm dò tại Trung Quốc cho thấy, có 62% người được hỏi khẳng định căng thẳng lãnh thổ giữa Trung Quốc với các nước láng giềng có thể dẫn đến xung đột vũ trang. Trong khi đó, chính Trung Quốc lại là quốc gia lớn tiếng tuyên bố chủ quyền với hầu hết diện tích Biển Đông, chồng lấn với các nước Đông Nam Á là Việt Nam, Philippines, Malaysia và Brunei.
Cuộc khảo sát của Trung tâm Nghiên cứu Pew diễn ra trong bối cảnh Trung Quốc không chỉ đơn phương tuyên bố yêu sách chủ quyền tại nhiều vùng tranh chấp lãnh thổ với các quốc gia láng giềng khu vực mà còn đẩy mạnh các hành động hung hăng, gây hấn… để hiện thực hóa các đòi hỏi này, nhất là đối với Nhật Bản,
Philippines, Việt Nam... Điều đó có thể thấy qua các tranh chấp giữa Trung Quốc với Nhật Bản ở quần đảo Shenkaku/Điếu Ngư hay giữa Trung Quốc với Philippines tại bãi cạn Scarborough.
Đặc biệt là việc Trung Quốc ngang nhiên hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương 981 vào sâu trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam đã làm dấy lên quan ngại sâu sắc không chỉ ở châu Á mà trên khắp thế giới. Do vậy, không ngạc nhiên khi kết quả khảo sát của Trung tâm Nghiên cứu Pew cho thấy, đa số những người được hỏi ở Nhật Bản, Philippines và Việt Nam đều xem Trung Quốc là mối đe dọa lớn nhất.
Trước khi Trung tâm Nghiên cứu Pew công bố kết quả khảo sát trên, Trung Quốc tiếp tục có việc làm sai trái khi công bố tấm bản đồ chiều dọc. Tất cả các bản đồ của Trung Quốc trước đây đều theo chiều ngang với cực nam là đảo Hải Nam, nay tấm bản đồ chiều dọc đã “vẽ” thêm 1 đoạn, đưa “đường lưỡi bò” từ 9 đoạn lên 10 đoạn và kèm theo đó là yêu sách lãnh thổ trên Biển Đông cũng tăng từ 80% lên 90%, đồng thời đưa các vùng biển tranh chấp với Nhật Bản, vùng đất tranh chấp với Ấn Độ… vào lãnh thổ Trung Quốc.
Tương lai hòa bình, ổn định và an ninh tại châu Á sẽ ra sao nếu Trung Quốc tiếp tục có những hành động dùng sức mạnh để hiện thực hóa tham vọng đòi hỏi lãnh thổ, chủ quyền trong tranh chấp lãnh thổ với các quốc gia láng giềng? Nỗi lo ngại sâu sắc của người dân châu Á phản ánh qua kết quả khảo sát của Trung tâm Nghiên cứu Pew hoàn toàn có cơ sở xác đáng.
