NHK cho biết, thảo luận về vấn đề các hoạt động của hải quân Trung Quốc đang ngày càng gia tăng trong thời gian gần đây, hai bên đều bày tỏ thái độ không hài lòng và cùng tuyên bố kiên quyết không cho phép bất cứ nước nào (chỉ Trung Quốc) được đơn phương phá bỏ hiện trạng trên biển Đông và biển Hoa Đông, Bắc Kinh phải tôn trọng luật pháp quốc tế.
Trong cuộc hội đàm phía Nhật Bản đã đã đưa ra ý kiến về vấn đề tàu công vụ chấp pháp Trung Quốc thường xuyên xâm phạm khu vực Senkaku và hoạt động tuần tra, chấp pháp trái phép, đồng thời cũng tăng cường các hoạt động hải dương khác như diễn tập hải quân, cử tàu lặn thăm dò đáy biển…
Phía Philippines cũng đề cập đến vấn đề Trung Quốc gia tăng các hoạt động diễn tập trên biển Đông, vây ép lực lượng Philippines ở khu vực Scaborough và đảo Ayungin (tức là bãi Cỏ Mây thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam), đòi chủ quyền trên hầu hết khu vực biển Đông dẫn đến quan hệ Philippines - Trung Quốc ngày càng thêm căng thẳng.
Bộ trưởng Itsunori Onodera phát biểu trong cuộc hội đàm: “Nhật Bản và Philippines đều là quốc đảo, tăng cường bảo vệ lãnh hải, hải đảo và bảo vệ quyền lợi hải dương là vấn đề quan trọng nhất trong bảo vệ chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ, là vấn đề chung mà 2 nước đang phải đối mặt”.
Ông Itsunori Onodera khẳng định: “hiện 2 nước Nhật - Philippines đang có mâu thuẫn chung về vấn đề lãnh hải, lãnh thổ với Trung Quốc. Nhật và Philippines quyết không cho phép bất cứ nước nào đơn phương thay đổi hiện trạng trên biển Đông và biển Hoa Đông, phải giải quyết các tranh chấp theo luật pháp quốc tế”.
Tư lệnh hải quân Philippines Jose Luis Alano đã thể hiện sự nhất trí cao với Bộ trưởng Onodera và bày tỏ hy vọng các bên sẽ giải quyết các tranh chấp trên biển Đông và biển Hoa Đông thông qua các biện pháp hòa bình, không để căng thẳng tiếp tục leo thang ảnh hưởng đến hòa bình, ổn định trong khu vực.
Ngày 21/06 vừa qua, Philippines đã bắt giữ một tàu hàng Trung Quốc xâm phạm và thả neo trái phép ở khu vực “Khu bảo tồn biển” nằm giữa 2 đảo Carnasa và Malapascua ở phía bắc tỉnh Cebu, miền Trung Philippines.
Tiếp theo, từ ngày 27/06 đến ngày 02/07, hải quân Philippines và hải quân Mỹ cũng sẽ tổ chức cuộc diễn tập song phương “CARAT-2013”, có ý nghĩa là “Hợp tác huấn luyện và sẵn sàng chiến đấu trên biển”. Lực lượng hải quân, bảo vệ bờ biển và lực lượng chấp pháp biển của Philippines đều được điều động tham gia cuộc diễn tập này.
Theo Hãng tin Pháp AFP (Agence France-Presse), địa điểm diễn tập chủ yếu cách khu vực bãi cạn Scaborough (đảo Hoàng Nham) khoảng 108km, bao gồm một vùng biển rộng trên 10.000 km2. Điều đáng nói là có những khoa mục diễn tập sẽ diễn ra chỉ cách Scaborough vẻn vẹn 37 hải lý.
Điều này là Trung Quốc rất lo lắng bởi vì họ sợ liên quân Mỹ - Philippines sẽ có những động thái đe dọa đến lực lượng xây dựng công trình của họ, tại khu vực bãi cạn Scaborough hoặc táo bạo hơn là uy hiếp để giành lại quyền kiểm soát bãi cạn thuộc khu vực biển giàu tài nguyên và là một ngư trường khổng lồ này.
