- Ngân hàng “khóc ròng” vì không thể giải trình việc sử dụng vốn trái phiếu, kiểm toán cũng “bó tay”
- Ngân hàng Nhà nước sửa loạt quy định về việc ngân hàng mua trái phiếu doanh nghiệp
Mới đây, Hiệp hội Trái phiếu Việt Nam (VBMA) đã có kiến nghị Chính phủ cho hoãn thời hạn công bố thông tin báo cáo kiểm toán tình hình sử dụng vốn từ phát hành trái phiếu đối với trái phiếu còn dư nợ cho kỳ công bố thông tin năm 2022 cho các tổ chức phát hành (tổ chức tín dụng, công ty chứng khoán, công ty tài chính) đến ngày 30/6/2023 thay vì ngày 31/3/2023 như quy định.
VBMA cũng kiến nghị Bộ Tài chính sớm có hướng dẫn thực hiện việc kiểm toán tình hình sử dụng vốn từ phát hành trái phiếu của các tổ chức tín dụng trong điều kiện hiện nay, đồng thời đề nghị Chính phủ và Bộ Tài chính xem xét bãi bỏ quy định nói trên.
 |
Các ngân hàng cho biết gặp khó khăn khi giải trình về việc sử dụng nguồn vốn huy động được từ trái phiếu |
Theo VBMA, lý do là với các tổ chức tín dụng, số tiền thu được từ các kênh huy động vốn (vốn trái phiếu) sẽ được gộp và hòa vào tổng nguồn vốn huy động của tổ chức tín dụng để phục vụ các hoạt động nêu trên. Thực tiễn cho thấy tổ chức tín dụng không thể xác định đích danh nguồn tiền vốn trái phiếu thu từ một đợt phát hành trái phiếu cụ thể được sử dụng cho các khoản cho vay, đầu tư cụ thể nào.
Vấn đề còn phức tạp hơn trong trường hợp khá phổ biến là khoản vay sử dụng vốn trái phiếu được khách hàng trả nợ trước khi trái phiếu đáo hạn. Thông thường trong trường hợp này, TCTD cần tái đầu tư vốn trái phiếu vào các khoản cho vay mới.
Các tổ chức tín dụng đều chưa có năng lực công nghệ thông tin để theo dõi dòng tiền từ phát hành trái phiếu và đặc biệt với đặc thù của việc luân chuyển dòng vốn liên tục của các tổ chức tín dụng như đã nêu trên thì việc các tổ chức tín dụng có thể đánh giá, theo dõi sử dụng vốn lần đầu và quay vòng các lần sau là khó khả thi.
Trường hợp không thực hiện được kiểm toán báo cáo tình hình sử dụng số tiền thu được từ phát hành trái phiếu, các tổ chức tín dụng sẽ vi phạm quy định về công bố thông tin, đồng thời không thể phát hành mới các trái phiếu trong năm 2023 và sẽ ảnh hưởng rất lớn đến nguồn vốn của các tổ chức tín dụng.
Liên quan đến vấn đề này, ông Nguyễn Hoàng Dương, Phó Vụ trưởng Vụ Tài chính ngân hàng (Bộ Tài chính) cho biết, Bộ Tài chính đã nhận được văn bản báo cáo của Hiệp hội Thị trường trái phiếu Việt Nam (VBMA) về khó khăn nêu trên. Hiện nay, Bộ Tài chính đang xử lý và sẽ có văn bản trả lời trong thời gian gần nhất.
Tuy nhiên, đại diện Bộ tài chính cũng thông tin sơ bộ: Để tăng cường tính công khai minh bạch và nâng cao trách nhiệm của doanh nghiệp phát hành, đã có quy định doanh nghiệp phải báo cáo về tình hình sử dụng vốn phát hành trái phiếu cho nhà đầu tư.
Quy định hiện hành tại Nghị định 65 và 08 về phát hành trái phiếu có yêu cầu doanh nghiệp phát hành phải có báo cáo kiểm toán về sử dụng vốn từ phát hành trái phiếu.
Ông Dương cho biết, trên thực tế đây không phải là quy định mới, quy định này đã được áp dụng cho doanh nghiệp phát hành công chúng từ trước đến nay và gần đây nhất tại Khoản 1 Điều 9 quy định 155/NĐ/CP có hiệu lực từ ngày 1/1/2021 đã quy định vấn đề này.
“Khi nghị định 65/2022/NĐ/CP quy định bổ sung điều khoản này đối với doanh nghiệp phát hành riêng lẻ cũng đã căn cứ trên khía cạnh bản thân doanh nghiệp tự có trách nhiệm công bố định kỳ về tình hình sử dụng vốn, có chế độ tài chính, kế toán, kiểm toán tuân thủ đúng quy định của pháp luật. Nghị định 65 chỉ thêm quy định hoạt động trên được công ty kiểm toán thực hiện kiểm toán.
Vì vậy, theo công văn của VBMA phản ánh ngân hàng thương mại không có hệ thống công nghệ thông tin, để kiểm tra theo dõi sử dụng nguồn vốn từ phát hành trái phiếu là lý do chưa thực sự phù hợp”, Ông Nguyễn Hoàng Dương nhận định.
Đại diện Bộ Tài Chính cho biết sẽ nghiên cứu những đánh giá và những phản ánh của VBMA để trả lời theo quy định của pháp luật.
