HOSE: 21 năm khởi tạo và phát triển thị trường chứng khoán

0:00 / 0:00
0:00
  • Nam miền Bắc
  • Nữ miền Nam
  • Nam miền Nam
ANTD.VN -  Ngày 20/ 7 / 2000, Trung tâm Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (tiền thân của Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM – HOSE) chính thức khai trương, đánh dấu sự ra đời của thị trường chứng khoán Việt Nam. Đến nay, qua 21 năm hoạt động, thị trường chứng khoán nói chung và Sở Giao dịch chứng khoán TP.HCM (HOSE) nói riêng đã khẳng định vai trò là kênh huy động vốn hiệu quả cho hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp; đồng thời góp phần nâng cao năng lực quản trị, hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp…

Kênh huy động và phân bổ vốn hiệu quả

Trung tâm Giao dịch Chứng khoán TP.HCM chính thức khai trương hoạt động vào ngày 20/7/2000 và có phiên giao dịch đầu tiên vào ngày 28/07/2000. Trong ngày đầu tiên giao dịch, chỉ có 2 cổ phiếu niêm yết là REE (Công ty Cổ phần Cơ điện lạnh) và SAM (Công ty CP Cáp và Vật liệu viễn thông).

Trong năm đầu tiên đi vào hoạt động, trên HOSE có 5 cổ phiếu và 4 trái phiếu được niêm yết với tổng giá trị niêm yết lần lượt đạt 321,178 tỷ đồng và 1.183 tỷ đồng. Tính đến hết ngày 30/06/2021, trên HOSE có 385 mã cổ phiếu, 02 mã chứng chỉ quỹ đóng, 07 mã chứng chỉ quỹ ETF, 29 mã trái phiếu và 65 mã chứng quyền có bảo đảm đang niêm yết. Tổng khối lượng cổ phiếu niêm yết đạt hơn 103,9 tỷ cổ phiếu. Giá trị vốn hóa niêm yết đạt hơn 5,28 triệu tỷ đồng, xấp xỉ 85% GDP năm 2020. Trong đó, có tới 37 doanh nghiệp có giá trị vốn hóa trên 1 tỷ USD. Tổng giá trị chứng khoán được mua bán trao đổi qua HOSE sau 21 năm đạt gần 11 triệu tỷ đồng (trên 475 tỷ chứng khoán).

Tổng giá trị vốn huy động thông qua phát hành thêm trên thị trường cổ phiếu kể từ năm 2000 đến nay ước đạt hơn 318.000 tỷ đồng với trên 890 đợt phát hành. Trong đó, giai đoạn tái cấu trúc nền kinh tế 2010-2015 mức huy động tăng hơn 5 lần so với giai đoạn 2004-2009. Trên 68% công ty niêm yết trên HOSE đã thực hiện tăng vốn điều lệ sau khi niêm yết trên thị trường chứng khoán, giúp các công ty nâng cao năng lực tài chính, đầu tư cho các dự án mới, mở rộng sản xuất kinh doanh, tăng sức cạnh tranh và hiệu quả hoạt động.

Trong số đó, nhiều công ty có mức tăng vốn điều lệ lên tới hàng chục đến xấp xỉ 50 lần như: Công ty cổ phần Vincom, Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam, Công ty cổ phần Cơ điện lạnh, Công ty cổ phần Sữa Việt Nam…Tính từ năm 2006, khi ngân hàng thương mại đầu tiên lên niêm yết, đến nay đã có 16 ngân hàng thương mại niêm yết trên HOSE. Tốc độ trưởng vốn của nhóm này đạt khoảng 20,3%/năm.

Trên 68% công ty niêm yết trên HOSE đã thực hiện tăng vốn điều lệ sau khi niêm yết

Trên 68% công ty niêm yết trên HOSE đã thực hiện tăng vốn điều lệ sau khi niêm yết

Suốt 21 năm phát triển, thị trường chứng khoán đã ngày càng trở thành kênh đầu tư hấp dẫn, thu hút không chỉ nhà đầu tư trong nước mà cả các nhà đầu tư, quỹ đầu tư nước ngoài. Sức hút của thị trường càng thể hiện mạnh mẽ trong những năm gần đây, khi số lượng tài khoản chứng khoán mở mới tăng mạnh. Tính đến nay đã có tới gần 3,4 tài khoản chứng khoán, trong đó có trên 37.600 tài khoản nhà đầu tư nước ngoài.

Từ quy mô trăm tỷ đến trên 5 triệu tỷ đồng

Tính đến cuối năm 2000, chỉ số VN-Index đạt mốc 206,83 điểm, tăng 106,8% so với phiên giao dịch đầu tiên, tổng giá trị giao dịch đạt 92 tỷ đồng với tổng khối lượng giao dịch hơn 3,66 triệu cổ phiếu. Giá trị vốn hóa thị trường đạt 986 tỷ đồng, tương đương 0,24% GDP.

Từ những bước đầu sơ khai như vậy, Sở Giao dịch chứng khoán TP.HCM đã có những bước phát triển không ngừng. Từ giai đoạn ban đầu (2000-2005) với giá trị vốn hóa thị trường chưa đến 1% GDP, thị trường đã có sự tăng trưởng liên tục, giá trị vốn hóa thị trường đã đạt trên 30% GDP vào năm 2015. Năm 2021, giá trị vốn hóa thị trường tại HOSE đã lên đến 5,3 triệu tỷ đồng, tương đương gần 85% GDP năm 2020.

Năm 2020, thanh khoản thị trường của HOSE nằm trong nhóm dẫn đầu các thị trường chứng khoán trong khu vực ASEAN, với giá trị giao dịch bình quân ngày là 6.425 tỷ đồng. Đặc biệt, trong 6 tháng đầu năm 2021, mặc dù tình hình dịch bệnh Covid-19 có những tác động tiêu cực đến thị trường, giá trị giao dịch bình quân ngày đạt 18.554 tỷ đồng, tăng gấp nhiều lần so với thời kỳ ban đầu.

Góp phần thúc đẩy quá trình cổ phần hóa doanh nghiệp, thoái vốn nhà nước

Kể từ phiên đấu giá cổ phần hóa doanh nghiệp đầu tiên vào năm 2005, HOSE cũng đã thực hiện 569 cuộc đấu giá cổ phần các doanh nghiệp, bán được hơn 4.609 triệu cổ phần và gần 123 triệu quyền mua cổ phần, qua đó thu về hơn 236.554 tỷ đồng cho nhà nước và các doanh nghiệp. Trong đó, có 351 đợt chào bán cổ phần của doanh nghiệp nhà nước cổ phần hóa, thu về hơn 74.830 tỷ đồng.

Công tác cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước gắn với việc đưa cổ phiếu vào giao dịch trên thị trường chứng khoán là nguồn cung quan trọng trong việc gia tăng quy mô niêm yết, góp phần nâng cao tính minh bạch trong hoạt động và quản trị và năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp.

Nhà nước đã thu về hàng trăm nghìn tỷ đồng thông qua cổ phần hóa, thoái vốn trên HOSE

Nhà nước đã thu về hàng trăm nghìn tỷ đồng thông qua cổ phần hóa, thoái vốn trên HOSE

Là một doanh nghiệp cổ phần hóa từ những năm 2005 sau đó niêm yết trên HOSE vào năm 2006, VINAMILK đã đạt được những kết quả vượt bậc: Vốn điều lệ tăng 13 lần; Vốn chủ sở hữu tăng xấp xỉ 16 lần; Tổng tài sản tăng hơn 17 lần; Lợi nhuận sau thuế tăng 23 lần. Vốn hóa thị trường cũng tăng trưởng không ngừng và đạt gấp 94 lần so với khi còn là doanh nghiệp nhà nước. Đây là kết quả mà Lãnh đạo VINAMILK tại thời điểm bắt đầu cũng không thể nghĩ tới.

Thiết lập các chuẩn mực về công tác quản trị doanh nghiệp, nâng cao tính minh bạch của thị trường và chất lượng của các doanh nghiệp niêm yết.

Trên nền tảng khung pháp lý và các quy định về Quản trị công ty ngày càng hoàn thiện, HOSE đã thường xuyên hướng dẫn các doanh nghiệp niêm yết trong việc thực thi các quy định, phối hợp cùng các đối tác trong và ngoài nước tổ chức các chương trình đào tạo cho doanh nghiệp niêm yết các quy định mới về quản trị công ty và các thực hành tốt theo thông lệ quốc tế.

Mới đây, HOSE đã hoàn tất việc triển khai giải pháp kỹ thuật xử lý trình trạng quá tải hệ thống giao dịch và chính thức vận hành từ ngày 05/07/2021. Giải pháp mới nâng cao năng lực xử lý của hệ thống, giúp khắc phục tình trạng quá tải hệ thống giao dịch trong thời gian qua, củng cố niềm tin của nhà đầu tư.

Năm 2020 và 06 tháng đầu năm 2021, đánh dấu sự tăng trưởng vượt bậc của thị trường chứng khoán. Thanh khoản thị trường cổ phiếu trong tháng 6/2021 đạt bình quân 735,16 triệu cổ phiếu tương ứng giá trị giao dịch bình quân đạt trên 23.680 tỷ đồng/phiên.

Tính chung 6 tháng đầu năm 2021, giá trị giao dịch cổ phiếu bình quân phiên đạt trên 18.554 tỷ đồng/phiên với khối lượng giao dịch bình quân phiên đạt 688,5 triệu cổ phiếu, tương ứng tăng 285,5% về giá trị và tăng 141,7% về khối lượng so với thanh khoản 6 tháng đầu năm 2020.

Tính đến cuối tháng 6/2021, tốc độ tăng trưởng chỉ số trên thị trường chứng khoán Việt Nam tiếp tục dẫn đầu so với các nước Đông Nam Á, với mức tăng 27,6% so với cuối năm 2020, cao hơn các nước trong khu vực như: Singapore (+9,5%), Thái Lan (+8,1%), Indonesia (-2%), Malaysia (-4,4%).

Các doanh nghiệp sau khi niêm yết trên HOSE có sự cải thiện rõ rệt về chất lượng quản trị công ty và hiệu quả hoạt động. Cuộc bình chọn Doanh nghiệp niêm yết là sự kiện thường niên được HOSE khởi xướng từ năm 2008, đã trở thành biểu tượng cho sự minh bạch và quản trị công ty tốt trên thị trường chứng khoán. Từ cuộc bình chọn báo cáo thường niên với mục tiêu minh bạch thông tin trên thị trường, Cuộc bình chọn Doanh nghiệp niêm yết đã mở rộng các nội dung bình chọn hướng đến các thông lệ quốc tế về quản trị công ty và phát triển bền vững nhằm phù hợp với xu hướng đầu tư có trách nhiệm ngày càng được các nhà đầu tư quan tâm.

Đồng hành cùng xu thế phát triển bền vững trong hoạt động đầu tư, HOSE đã trở thành một đối tác của Sáng kiến Sở GDCK Phát triển bền vững (SSE) của Liên Hiệp Quốc từ năm 2015. Năm 2017, HOSE đã ra mắt chỉ số Phát triển bền vững (VNSI) gồm 20 cổ phiếu được chọn lọc từ chỉ số VN100 có điểm đánh giá phát triển bền vững cao nhất dựa trên 3 yếu tố Môi trường (E), Xã hội (S) và Quản trị (G) nhằm nâng cao nhận thức của doanh nghiệp niêm yết về phát triển bền vững, hướng đến nguyên tắc đầu tư có trách nhiệm. Trong giai đoạn dịch Covid-19 tiếp tục diễn biến phức tạp, chỉ số VNSI đã thể hiện được sự ổn định với mức tăng trưởng tốt trên thị trường, đạt 2.262,2 điểm vào cuối tháng 6/2021, tăng 51,3% so với cuối năm 2020.

Với những nỗ lực này, chất lượng hàng hóa trên thị trường chứng khoán ngày càng được nâng cao. Nhiều doanh nghiệp đã đưa vai trò của quản trị công ty và phát triển bền vững vào tầm nhìn và chiến lược phát triển dài hạn, qua đó nâng cao giá trị doanh nghiệp, gia tăng niềm tin của nhà đầu tư. Chất lượng công bố thông tin của doanh nghiệp niêm yết đã có sự cải thiện đáng kể, thể hiện ở tính chuyên nghiệp, minh bạch và kịp thời của thông tin, các vi phạm qui định về công bố thông tin đã giảm rõ rệt.

Qua 21 năm hoạt động, dường như thị trường chứng khoán Việt Nam vẫn còn khá non trẻ, quy mô vốn hóa thị trường còn tương đối khiêm tốn so với các thị trường trong khu vực và thị trường vốn vẫn đang trong giai đoạn tái cơ cấu để phát huy hơn nữa vai trò của mình. Do vậy, việc phát triển nhanh, bền vững thị trường chứng khoán, nâng cao năng lực cạnh tranh cho các thành viên thị trường vẫn là một thách thức không nhỏ với cơ quan quản lý, với HOSE và các thành viên thị trường nói chung.

Sở Giao dịch chứng khoán TP.HCM (HOSE) tiền thân là Trung tâm Giao dịch Chứng khoán TP.HCM được thành lập năm 1998 theo Quyết định số 127/1998/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính Phủ. Trung tâm Giao dịch Chứng khoán TP.HCM, chính thức khai trương hoạt động vào ngày 20/7/2000 và có phiên giao dịch đầu tiên vào ngày 28/07/2000 với 02 doanh nghiệp niêm yết, 6 công ty chứng khoán thành viên.

Năm 2007, theo Quyết định số 599/2007/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, Trung tâm Giao dịch Chứng khoán TP.HCM được chuyển đổi thành Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM với vốn điều lệ ban đầu là 1.000 tỷ đồng và Bộ Tài chính là cơ quan đại diện chủ sở hữu. Đến năm 2015, vốn điều lệ của HOSE đã được điều chỉnh lên thành 2.000 tỷ đồng.

Ngày 23/12/2020, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 37/2020/QĐ-TTg về việc thành lập Sở Giao dịch Chứng khoán Việt Nam. Theo đó, Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM và Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội trở thành các công ty con do Sở Giao dịch Chứng khoán Việt Nam nắm giữ 100% vốn điều lệ.