- Biển Đông vào chương trình nghị sự Thượng đỉnh ASEAN và Đông Á
- Đô đốc Mỹ lên án Trung Quốc quân sự hóa bất hợp pháp ở Biển Đông
- Trung tướng Trần Việt Khoa: "Việt Nam sẵn sàng với các phương án xảy ra trên Biển Đông"
Hội nghị cấp cao Đông Á diễn ra trong 2 ngày 3 và 4-11 tại Thái Lan. Trong khi Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường, Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe và Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi đều tham dự, phái đoàn Mỹ đã cử Cố vấn an ninh quốc gia mới được bổ nhiệm Robert OedomBrien và Bộ trưởng Thương mại Wilbur Ross.
Xu Liping, giáo sư tại Viện nghiên cứu châu Á-Thái Bình Dương thuộc Viện Khoa học xã hội Trung Quốc cho biết, sự hiện diện của các quan chức Mỹ ở cấp tương đối thấp hơn có thể được hiểu là một dấu hiệu cho thấy sự chú ý của Tổng thống Mỹ Donald Trump đối với khu vực đã giảm bớt. “Nhưng điều đó không có nghĩa là cuộc đấu tranh quyền lực giữa Trung Quốc và Mỹ đang suy giảm”, ông nói.
Hội nghị cấp cao Đông Á là hội nghị thường niên gồm các nhà lãnh đạo 10 thành viên thuộc Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) và đại diện từ Trung Quốc, Mỹ, Nga, Hàn Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ và Australia.
Năm nay sẽ là lần đầu tiên kể từ khi Mỹ tham gia sự kiện năm 2011 mà không cử đại diện là Tổng thống hoặc một bộ trưởng cao cấp, mặc dù thực tế là căng thẳng chiến lược giữa Bắc Kinh và Washington, đặc biệt là ở Biển Đông vẫn tiếp diễn.
Trung Quốc tuyên bố chủ quyền ở hầu hết Biển Đông - tuyến đường thủy giàu tài nguyên, bất chấp phản đối của các quốc gia như Việt Nam, Philippines, Malaysia và Brunei - tất cả đều là thành viên của ASEAN. Vì điều này, Bắc Kinh cũng bị Mỹ và các quốc gia khác thách thức về quyền tự do hàng hải ở khu vực này.
Ngay trước thời điểm diễn ra Hội nghị cấp cao Đông Á, các quan chức Bộ Ngoại giao và Lầu Năm góc Mỹ tiếp tục chỉ trích Trung Quốc về vấn đề Biển Đông. Hôm 31-10, ông David Stilwell, Trợ lý Bộ trưởng ngoại giao phụ trách khu vực Đông Á - Thái Bình Dương, cho biết các thành viên ASEAN nên hợp tác để chống lại các nỗ lực của Bắc Kinh nhằm quân sự hóa Biển Đông.
Một ngày trước đó, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Mike Pompeo nói tại sự kiện do Học viện Hudson - một nhóm chuyên gia cố vấn ở New York tổ chức rằng Mỹ nên làm nhiều hơn khi Trung Quốc đe dọa các nước láng giềng như Việt Nam và Philippines khi họ tuyên bố chủ quyền ở toàn bộ Biển Đông.
