- Trung Quốc triển khai chiến đấu cơ trái phép ở Hoàng Sa
- Nhật Bản phản đòn trên Biển Hoa Đông
- Mỹ cảnh báo Trung Quốc phát động khả năng quân sự ở Biển Đông
Đảo Phú Lâm thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam
Tờ Washington Times của Mỹ cho rằng, hành động này là một động thái rõ ràng chứng tỏ Bắc Kinh tiếp tục kế hoạch quân sự hóa Biển Đông. Theo Washington Times, việc Trung Quốc tăng cường sức mạnh quân sự trên những đảo chiếm đóng bất hợp pháp ở Biển Đông nhằm kiểm soát phần lớn tuyến đường biển có vị trí chiến lược quan trọng này.
Trong một bài viết đăng ngày 13-4 trên trang Scribd.com, Giáo sư Carl Thayer, Học viện Quốc phòng Australia cho biết, hồi tháng 2 năm nay, Trung Quốc đã đưa 8 tên lửa đất đối không HQ-9 đến Phú Lâm, trong đó 4 chiếc đã sẵn sàng hoạt động. Những tên lửa này có tầm bắn gần 220km.
Giờ đây, Trung Quốc triển khai thêm chiến đấu cơ J-11 và radar điều khiển hoả lực đến để có thể theo dõi chính xác hơn hoạt động của máy bay xung quanh quần đảo Hoàng Sa. Hệ thống này có thể theo dõi cùng một lúc nhiều mục tiêu và thu thập dữ liệu về phạm vi, độ cao, đường đi và tốc độ của mục tiêu, để hướng dẫn tên lửa bắn từ hệ thống HQ-9.
Giáo sư Carl Thayer cho rằng, có nhiều nguyên nhân có thể giải thích cho hành động này của Trung Quốc. Trong đó có 4 diễn biến đáng chú ý: Thứ nhất, cuộc tập trận quân sự chung Balikatan (Vai kề vai) đang diễn ra ở Philippines với sự tham gia của quân đội Mỹ và lực lượng quân sự một số nước khác; Thứ hai, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter thăm Philippines; Thứ ba, Mỹ thông báo cuộc tuần tra thực thi tự do hàng hải FONOP kế tiếp sẽ sớm diễn ra và cuối cùng, Hội nghị Ngoại trưởng G7 vừa kết thúc với tuyên bố đặc biệt về an ninh hàng hải bày tỏ quan ngại về hoạt động của Trung Quốc ở Biển Đông.
Theo ông Carl Thayer, về dài hạn, Trung Quốc đang gửi tín hiệu đến Mỹ rằng các nguy cơ rủi ro sẽ tăng lên nếu Mỹ tiếp tục trinh sát trên không quanh các căn cứ quân sự nhạy cảm của Trung Quốc. Bắc Kinh cũng có thể đang phô diễn năng lực triển khai số lượng nhỏ máy bay chiến đấu hiện đại, tên lửa đất đối không và radar điều khiển hỏa lực trong thời gian ngắn tới các đường băng trên đảo nhân tạo ở Biển Đông.
Các nguồn tin tình báo quốc phòng ở Canberra (Australia) lo ngại rằng, Trung Quốc tiếp tục đẩy mạnh kiểm soát các đảo chiếm đóng bất hợp pháp ở quần đảo Trường Sa bằng việc bắt đầu xây dựng trên bãi cạn Scarborough. Đây có thể là một phần trong phản ứng đã được lên kế hoạch trước của Trung Quốc trước bất kỳ phán quyết bất lợi nào của Toà Trọng tài Thường trực ở The Hague (Hà Lan) về vụ kiện của Philippines nhằm yêu cầu tòa ra phán quyết bác bỏ yêu sách “đường lưỡi bò” phi lý của Trung Quốc ở Biển Đông.
Báo Guardian của Anh dẫn lời một số nhà phân tích cho rằng nhiều khả năng Trung Quốc cũng muốn thử phản ứng của cộng đồng quốc tế để chuẩn bị cho bước quân sự hóa các đảo nhân tạo bất hợp pháp trên Biển Đông, thậm chí lập Vùng nhận dạng phòng không (ADIZ) ở vùng biển này. Tuy nhiên, theo Reuters, ngày 30-3 vừa qua, Thứ trưởng Quốc phòng Mỹ Robert Work khẳng định Mỹ sẽ không công nhận một vùng cấm như vậy trên Biển Đông như đã từng không công nhận vùng cấm trên Biển Hoa Đông mà Trung Quốc tuyên bố hồi năm 2013.
Theo nhà nghiên cứu Riley Walters tại Trung tâm Chính sách an ninh quốc gia và đối ngoại Allison thuộc Tổ chức Heritage Foundation có trụ sở tại Mỹ, đã đến lúc Washington và các đối tác trong khu vực nhắc nhở Trung Quốc rằng bất kỳ thay đổi nguyên trạng mang tính đơn phương nào có thể tiếp tục làm trầm trọng thêm môi trường an ninh sẽ không được chấp nhận.
Trong khi đó, Giáo sư Carl Thayer cho rằng, các nước trong khu vực cũng như Mỹ, Australia và Nhật Bản cần theo dõi chặt chẽ các hoạt động của Trung Quốc ở Biển Đông và chia sẻ thông tin kịp thời. Bên cạnh đó, Mỹ cần tái khẳng định sẽ duy trì cam kết tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông.
