Thị trường béo bở
Trương Hải, người Hà Bắc là một “nguồn cung” thận điển hình. Lao động thời vụ, thu nhập thấp, lại ham chơi bời, Trương Hải tìm cách kiếm tiền từ chính “vốn tự có” của mình. Qua internet, Trương Hải tìm được thông tin liên lạc với một người đàn ông tên là Trịnh Vỹ, chấp nhận bán thận với giá 25.000NDT. Ngày đến Bắc Kinh, Trương Hải được đưa tới một nhà trọ bên sông Tiêu Hà, quận Hải Điến. Tại đây cũng có khá nhiều người bán thận khác đang chờ để tìm được bên nhận thích ứng. Ngày 25-11-2010, tại một bệnh viện tư ở quận Hải Điến, ca mổ lấy thận của Trương Hải được tiến hành chớp nhoáng. “Tôi cũng không biết quả thận của mình sẽ được chuyển cho ai, chỉ biết nhận tiền và ra về”, Trương Hải cho hay. Điều mà anh ta hoàn toàn không thể biết là khi đến tay Vương Ức, một bệnh nhân tiểu đường, giá trị của quả thận đã tăng lên gấp 9 lần - 220.000NDT.
Cũng giống Trương Hải, hàng chục người khác đã trở thành nạn nhân của đường dây tội phạm do Trịnh Vỹ cầm đầu. Trịnh Vỹ vốn làm môi giới nhà đất tự do ở Bắc Kinh. Một lần tình cờ, Trịnh Vỹ đọc được thông tin về hoạt động mua bán tạng, lập tức nhận thấy đây là một thị trường béo bở. Ban đầu anh ta làm môi giới trung gian, kết nối bên bán-mua, song tiền công mỗi “phi vụ” thành công chỉ được độ 10.000NDT, nên Trịnh Vỹ bắt đầu tính toán đến hướng “làm tất, ăn cả”. Đầu năm 2010, qua sự giới thiệu của bạn bè, Trịnh Vỹ gặp và làm quen với Chu Bằng, bác sỹ một bệnh viện ở huyện Tiêu, tỉnh An Huy, tự giới thiệu mình là bác sỹ ở một bệnh viện nổi tiếng tại Bắc Kinh, muốn mở một cơ sở chuyên cấy ghép tạng.
Trịnh Vỹ cam kết với Chu Bằng mỗi ca phẫu thuật ghép thận sẽ trả cho vị bác sỹ này 55.000-65.000NDT. Chu Bằng lập tức thuê phòng phẫu thuật của một bệnh viện ở huyện Đồng Sơn, thành phố Từ Châu, Giang Tô, sau đó “chiêu nạp” thêm các bác sỹ ngoại khoa Triệu Kiện, Dương Quốc Trung, bác sỹ gây mê Triệu Huy ở bệnh viện tỉnh lẻ này. Ban đầu nhóm Kiện, Trung, Huy cũng thấy hơi nghi ngờ vì bản thân vốn chỉ là bác sỹ ở bệnh viện huyện, lại được một bác sỹ ở Bắc Kinh giới thiệu làm các ca phẫu thuật lấy thận, song vì được trả công cao nên cũng “cho qua”.
Trong tòa biệt thự im lìm
Từ tháng 3 đến 6-2010, bọn Chu Bằng đã mổ hơn 20 cơ thể sống, lấy thận sau đó chuyển đến Bắc Kinh cấy ghép. Để tiện cho việc vận chuyển, Trịnh Vỹ mua hẳn 6 thùng chuyên chuyển thận ở một hãng vận chuyển thiết bị y tế với giá 690NDT. Tháng 6-1011, vì chiếc xe vận chuyển gặp tai nạn giao thông, 3 quả thận bị hỏng không thể sử dụng, Trịnh Vỹ tính tới việc tổ chức một “bệnh viện đen” ngay tại Bắc Kinh.
Tháng 9-2010, Trịnh Vỹ thuê tòa biệt thự ở Hải Điến với giá 7.000NDT/tháng, sau đó đầu tư 500.000NDT để mua các thiết bị y tế, thuê y tá điều dưỡng, lập hẳn một cơ sở phẫu thuật với đầy đủ trang thiết bị tại đây. Đó là một tòa biệt thự kiểu Tây 4 tầng nằm khuất nẻo trong khu dân cư ở sơn trang Di Hòa, Hải Điến, Bắc Kinh.
Đầu tháng 10-2010, các hộ dân xung quanh thấy có người dọn đến, nhưng vì tòa biệt thự khá cách biệt với nhà dân xung quanh nên ít người để ý họ làm gì bên trong. Mỗi lần cần làm phẫu thuật, Trịnh Vỹ gọi nhóm bác sỹ từ Giang Tô đến vào buổi sáng, trong ngày hôm đó sẽ mổ liên tục 3-6 ca, sau đó để các bác sỹ này rời Bắc Kinh ngay trong đêm trên một chuyến bay đặt sẵn. Trong điều kiện hết sức giản đơn, môi trường y tế không được khử trùng, các chất gây mê, thiết bị cấp cứu cũng giản tiện tới mức thấp nhất, hàng chục ca phẫu thuật đã được tiến hành.
Sau nhiều tháng điều tra, ngày 10-12-2010, Công an thành phố Bắc Kinh phá án, bắt Trịnh Vỹ. Tuy nhiên, việc làm rõ các mắt xích không mấy dễ dàng, mãi tới đầu tháng 3-2012, 16 đối tượng trong đường dây mới bị khởi tố về tội mua bán tạng người trái phép.
Có bao nhiêu “bệnh viện đen”?
Khi vụ án được công khai, điều mà nhiều người nghi ngờ là nguồn cung cấp thận cho các đường dây tội phạm không đơn giản chỉ là từ phía người bán tự nguyện. Bằng chứng là cuối tháng 2-2012, tại thị trấn Ma Dũng, Đông Quản, Quảng Đông đã xảy ra một vụ lấy cắp thận. Nạn nhân Thư Phúc, một người đàn ông gốc Trùng Khánh cho biết, trung tuần tháng 2, anh ta đến Ma Dũng với mục đích kiếm việc. Ngày 19-2, Thư Phúc đột nhiên bất tỉnh trên đường phố. Cho tới đêm 23-2, anh ta mới tỉnh dậy trong một nhà nghỉ ở thị trấn, trên người có hơn 20.000 NDT. Thấy đau ở bụng, Thư Phúc đến bệnh viện khám thì được bác sỹ cho biết thận bên trái của anh mới bị cắt bỏ.
Sự manh động của tội phạm, cộng với sự giúp sức không nhỏ của những bác sỹ thiếu y đức, chạy theo đồng tiền đã khiến người dân tỉnh lẻ Trung Quốc không khỏi lo lắng về những nguy cơ có thể xảy đến với mình. Tháng 9-2011, ở Bá Châu, Hà Bắc cũng từng phát hiện một trường hợp bác sỹ bắt tay với y tá lấy cắp thận của bệnh nhân. Theo hồ sơ cảnh sát địa phương, ngày 23-9, khi họ ập vào một cơ sở y tế tư nhân tại đường Hưng Hóa, phát hiện kíp phẫu thuật gồm 3 người đã sẵn sàng, người “hiến thận” chuẩn bị được gây mê. 2 trong số đó là bác sỹ Lý Phương Quân, nguyên Phó Chủ nhiệm khoa Tiết niệu và Trương Hiếu Văn, nguyên Phó Chủ nhiệm khoa Gây mê thuộc một bệnh viện ở Đức Châu, Sơn Đông, còn lại là một y tá. Một trong 3 đối tượng khai, kẻ cầm đầu đường dây khi đó ở Sơn Đông, chuyên đưa người đến để họ làm phẫu thuật lấy thận. “Mỗi năm ở Trung Quốc có 1,5 triệu người chờ ghép thận, song chỉ hơn 10.000 người được đáp ứng. Chính vì vậy, dù bị xử nghiêm, tội phạm trong lĩnh vực mua bán tạng bất hợp pháp vẫn tồn tại và sẽ còn tồn tại lâu dài”, Tiến sỹ tội phạm học Trương Long nhận định.
