Áp lực thu hẹp các khoản vay dưới chuẩn là nguyên nhân chính của tình trạng bán tháo trên thị trường chứng khoán

ANTD.VN - Tỷ lệ vay dưới chuẩn tăng trong 2 năm qua, nay phải thu hẹp và duy trì ở mức thấp trong bối cảnh thị trường chứng khoán “đại tu”, là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng bán tháo hỗn loạn trên thị trường thời gian qua.

Đây là nhận định được đưa ra trong Báo cáo chiến lược tháng 5 của Chứng khoán Maybank (MBKE). Theo nhận định của các chuyên gia trong báo cáo này thì các sự kiện từ FLC và Tân Hoàng Minh đã khiến chỉ số VN-Index giảm 17,5% vào giữa tháng 4 dẫn đến thanh khoản thấp.

Tuy nhiên, lý giải cho sư suy giảm này, Maybank cho rằng: Sự suy giảm thanh khoản diễn ra trước tình trạng hỗn loạn (chủ yếu do đòn bẩy cao của các nhà đầu tư cá nhân) đã giải thích phần lớn tình trạng bán tháo.

Theo các chuyên gia, cho vay ký quỹ (cả đúng luật và dưới chuẩn) đã tăng trong 2 năm đại dịch và ngày càng đóng vai trò quan trọng trong sức mua của các nhà đầu tư. Tỷ lệ margin vượt trội chính thức tăng lên 201.000 nghìn tỷ đồng (tương đương 8 tỷ USD) vào cuối tháng 3/2022, cao hơn 4 lần so với mức năm 2019 và đóng góp 8% sức mua của các nhà đầu tư (không bao gồm Nhà nước và khối ngọai) so với 3% trước đại dịch.

Khi tỷ lệ vay theo quy định bùng nổ, tỷ lệ vay dưới chuẩn cũng tăng trong 2 năm qua do sự mở mới của các nhà đầu tư cá nhân. “Chúng tôi ước tính lợi nhuận do các bên cho vay bên thứ 3 cung cấp có thể lên đến hàng trăm triệu USD. Những người cho vay này cung cấp đòn bẩy cao hơn nhiều (ví dụ: tỷ lệ ký quỹ 2: 8 so với quy định 5: 5) và do đó phải thu hẹp và duy trì ở mức thấp trong bối cảnh thị trường đại tu” – các chuyên gia Maybank nhận định.

Danh mục chứng khoán của nhiều nhà đầu tư bị thanh lý bắt buộc để thu hồi các khoản vay dưới chuẩn

Danh mục chứng khoán của nhiều nhà đầu tư bị thanh lý bắt buộc để thu hồi các khoản vay dưới chuẩn

Trong khi margin dưới chuẩn phải duy trì ở mức thấp trong một thời gian, theo Chứng khoán Maybank, margin theo quy định cũng có thể phải giảm quy mô trong những tháng tới do tâm lý thích mạo hiểm và cổ phiếu rác và cổ phiếu bất động sản vốn hóa vừa và nhỏ cũng tiêu thụ một lượng đáng kể lượng vay ký quỹ của công ty chứng khoán. “Theo quan điểm của chúng tôi, điều này sẽ làm suy yếu nhu cầu (so với thời kỳ bất ổn trước) và kéo dài vài tháng” – các chuyên gia đưa ra nhận định.

Đối với thị trường trái phiếu doanh nghiệp, khoảng 40% số phát hành gần đây được thế chấp bằng cổ phiếu (cả niêm yết và chưa niêm yết). Do đó, khi thị trường trái phiếu doanh nghiệp, đặc biệt là đối với các công ty bất động sản, đang được giám sát chặt chẽ, các đợt phát hành trong tương lai để luân chuyển trái phiếu hết hạn ngày càng không chắc chắn, điều này cũng tạo ra áp lực bán đối với cổ phiếu thế chấp.

Mặc dù tác động có thể sẽ kéo dài thêm vài tháng nữa, nhưng MBKE không thấy những ảnh hưởng đáng kể trong dài hạn. Khi nền kinh tế đang tăng tốc, lợi nhuận các công ty niêm yết tăng (+28,3% so cùng kỳ trong quý I/2022 mặc dù có mức so sánh cao của quý I/2021).

Các ngành được hưởng lợi từ việc thế giới mở cửa biên giới trở lại bao gồm bán lẻ, logictis, xuất khẩu thủy sản và ngân hàng có hoạt động tốt nhất trong quý I/2022 và có khả năng sẽ tiếp tục duy trì trong những quý tới.

“Chúng tôi kỳ vọng tâm lý chấp nhận rủi ro sẽ đảo chiều thanh khoản trở lại nhóm cổ phiếu lớn và bluechip, giúp chỉ số VN-Index tiếp tục xu hướng tăng dài hạn” – chuyên gia MBKE nhận định.