- Đường Thái Lan ồ ạt vào Việt Nam, Bộ Công Thương điều tra chống bán phá giá
- Nhà nước không bao cấp cho ngành mía đường
 |
Người trồng mía đang điêu đứng vì đường nhập khẩu giá rẻ tràn vào |
Hàng loạt nhà máy đường đóng cửa
Chia sẻ tại hội thảo “Giải pháp cho ngành mía đường Việt Nam trong tình hình mới” diễn ra sáng nay (1/12), đại diện Hiệp hội mía đường Việt Nam cho biết, từ ngày 1/1/2020, Việt Nam bắt đầu thực hiện cam kết theo Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN (ATIGA) đối với ngành đường bằng cách không giới hạn lượng đường nhập khẩu từ các nước ASEAN và áp dụng mức thuế nhập khẩu 5%.
Việc thực hiện hiệp định này lập tức tác động đến ngành sản xuất mía đường trong nước. Theo số liệu của Tổng cục Hải quan, trong 10 tháng đầu năm 2020, lượng đường nhập khẩu vào Việt Nam đã tăng nhanh. Sau khi trừ đi lượng đường đã xuất theo loại hình sản xuất xuất khẩu, số lượng đường nhập khẩu thâm nhập vào thị trường trong nước lên đến 884.285 tấn, còn lớn hơn cả lượng đường sản xuất từ mía trong nước.
Trong đó, lượng đường mía nhập khẩu trực tiếp từ Thái Lan vào Việt Nam chiếm tỷ lệ chủ yếu (87,67%). Bên cạnh đó, lượng đường nhập khẩu từ các nước Malaysia, Campuchia, Indonesia, Myanma cũng gia tăng.
Dưới tác động của “dòng thác” đường giá rẻ tràn vào thị trường trong nước, giá đường thị trường nội địa của Việt Nam đã giảm xuống mức rất thấp, từ đó dẫn đến giá mía của Việt Nam cũng rất thấp. Giá mua mía thấp khiến nhiều nông dân trồng mía lâm vào cảnh nợ nần, phải bỏ ruộng mía vì càng đầu tư càng lỗ. Và đây chính là nguyên nhân khiến diện tích mía nguyên liệu trong niên vụ vừa qua suy giảm trầm trọng.
Bên cạnh đó, nếu như trước đây, cả nước có 40 nhà máy mía đường hoạt động thì trong niên vụ 2019-2020 chỉ còn 29 nhà máy mía hoạt động. Niên vụ 2020-2021, dự báo sẽ là một năm tiếp tục nhiều khó khăn với ngành mía đường Việt Nam, đặc biệt trong điều kiện dịch Covid-19 vẫn diễn biến phức tạp. So với niên vụ 2019-2020, dự kiến sẽ có thêm 4 nhà máy đường gồm: Sơn Dương, Nông Cống, Vạn Phát và Phổ Phong tiếp tục đóng cửa do không đảm bảo nguồn nguyên liệu, hoạt động không có hiệu quả.
Nêu lên thực tế đau lòng tại địa phương, bà Trần Thị Yến (Phú Yên) cho biết, nhiều hộ gia đình tại địa phương trước đây làm giàu từ cây mía, giờ đã nhiều trường hợp phải bỏ xứ đi làm thuê hoặc không có công ăn việc làm ổn định.
Đường Thái Lan bán phá giá vào Việt Nam?
Theo Hiệp hội Mía Đường Việt Nam, ngành mía đường Việt Nam đã bị thiệt hại nặng nề từ các năm trước do gian lận thương mại đường nhập lậu, với đường nhập lậu chính là loại đường phá giá xuất phát từ Thái Lan. Trong khi các nước sản xuất mía đường khác trong ASEAN gồm: Thái Lan, Philippines và Indonesia dù đã hoàn thành việc thực thi cam kết ATIGA từ năm 2010 và 2015, nhưng thực tế vẫn áp dụng các biện pháp quản lý để bảo vệ ngành mía đường của họ.
Ông Nguyễn Văn Lộc- quyền Tổng thư ký Hiệp hội Mía Đường Việt Nam cho hay: “Hiệp hội đã có đầy đủ cơ sở dữ liệu để xác định đường nhập khẩu có nguồn gốc từ Thái Lan là đường phá giá và được trợ cấp để bán phá giá ra thị trường nước ngoài (theo các định nghĩa của quy tắc thương mại của WTO), gây thiệt hại đáng kể cho ngành sản xuất trong nước”.
Theo ông Nguyễn Văn Lộc, Việt Nam hoàn toàn có thể quyết định áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại phù hợp với luật pháp quốc tế và các quy tắc giao thương của WTO đối với đường nhập khẩu.
Liên quan đến việc này, đại diện Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công Thương) cho biết, trên cơ sở hồ sơ yêu cầu của các doanh nghiệp đại diện cho ngành, tháng 9/ 2020, Bộ Công Thương ban hành Quyết định số 2466/QĐ-BCT về việc tiến hành điều tra áp dụng biện pháp chống bán phá và chống trợ cấp đối với một số sản phẩm đường mía có xuất xứ từ Thái Lan.
Trước đó, tháng 6/ 2020, Bộ Công Thương ban hành Quyết định số 1715/QĐ-BCT về việc tiến hành điều tra áp dụng biện pháp chống bán phá giá đối với một số sản phẩm đường lỏng chiết xuất từ tinh bột ngô (còn gọi là HFCS) có xuất xứ từ Trung Quốc và Hàn Quốc. Hiện tại, cả hai vụ việc đều đang trong quá trình điều tra.
Để bảo vệ ngành sản xuất mía đường trong nước, các đại biểu cho rằng, bên cạnh việc áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại, cơ quan quản lý cần quyết liệt ngăn chặn đường nhập lậu và tái cơ cấu ngành, góp phần làm lành mạnh hóa thị trường này.
