- Diễn tiến mới nhất vụ án đánh bạc nghìn tỷ liên quan đến Phan Sào Nam
- [Clip] Điều tra viên 'bóc' chiêu trò 'rửa tiền' trong đường dây đánh bạc nghìn tỷ
Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đang xây dựng Dự án Luật Phòng chống rửa tiền (sửa đổi) và phối hợp với các bộ, ngành có liên quan đề xuất đưa vào chương trình xây dựng Luật của Quốc hội.
Theo đó, NHNN đề nghị bổ sung các tổ chức, cá nhân kinh doanh 4 dịch vụ: trung gian thanh toán; kinh doanh tiền ảo, tài sản ảo; cho vay online; cầm đồ vào danh sách đối tượng phải báo cáo theo Luật Phòng chống rửa tiền.
Theo đó, các đối tượng trên thực hiện nghĩa vụ báo cáo, cung cấp, lưu giữ thông tin theo quy định của Luật Phòng chống rửa tiền, thực hiện nghĩa vụ “người gác cổng”, có trách nhiệm báo cáo NHNN khi nghi ngờ hoặc có cơ sở hợp lý để nghi ngờ tài sản trong giao dịch có nguồn gốc do phạm tội mà có hoặc liên quan tới rửa tiền.
Theo lý giải của NHNN, các tổ chức, cá nhân trong các lĩnh vực trên có rủi ro rửa tiền nhưng chưa được đưa vào đối tượng báo cáo theo Luật Phòng chống rửa tiền.
 |
Dịch vụ cầm đồ có thể sẽ phải báo cáo theo Luật Phòng chống rửa tiền |
Cụ thể:
Đối với các tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán, điển hình là các ví điện tử, NHNN cho biết, tính đến nay, tại Việt Nam có hơn 30 tổ chức không phải ngân hàng được cấp Giấy phép cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán.
Ví điện tử đang ngày càng trở thành một hình thức thanh toán quen thuộc của người tiêu dùng, đặc biệt là giới trẻ để giao dịch qua kênh thương mại điện tử và thanh toán hóa đơn tiện ích và hứa hẹn tiềm năng phát triển mạnh mẽ trong tương lai.
Tuy nhiên, bên cạnh tiện ích, ví điện tử cũng có dấu hiệu bị lợi dụng cho các hoạt động bất hợp pháp (đánh bạc online, cá độ bóng đá, lừa đảo chiếm đoạt tài sản…).
Tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán chưa được quy định là đối tượng báo cáo trong Luật Phòng chống rửa tiền năm 2012. Tuy nhiên, nhận thức được rủi ro rửa tiền đối với lĩnh vực này và sự thiếu hụt trong quy định của pháp luật về phòng chống rửa tiền nên trong quy định cấp phép của lĩnh vực này, NHNN đã yêu cầu các tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán phải xây dựng và thực hiện quy định nội bộ theo quy định của pháp luật.
Dù vậy, về bản chất, tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán vẫn chưa là “đối tượng báo cáo” theo Luật Phòng chống rửa tiền.
Lực lượng đặc nhiệm tài chính (FATF) cũng khuyến nghị, các tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán (đặc biệt là cung ứng dịch vụ ví điện tử) cần phải chịu sự điều chỉnh của pháp luật về phòng chống rửa tiền, tài trợ khủng bố.
Các tổ chức, cá nhân cung cấp dịch vụ tài sản ảo
Với lợi thế dễ dàng trao đổi trên phạm vi toàn cầu nên tiền ảo là một kênh hữu hiệu để tội phạm lợi dụng để rửa tiền, tài trợ khủng bố khi chúng có thể dễ dàng chuyển đổi các khoản tiền thu được thông qua những hoạt động bất hợp pháp thành tiền "sạch" hoặc chuyển các khoản tài trợ cho khủng bố thông qua việc mua bán, trao đổi đồng tiền ảo ở các quốc gia khác nhau.
Báo cáo của Bộ Tư pháp trước đây cũng đã đề cập đến việc tiền ảo, tài sản ảo có nguy cơ bị lạm dụng để thực hiện các hoạt động phi pháp trong đó có rửa tiền, tài trợ khủng bố (chủ yếu do tính ẩn danh khi các thông tin cụ thể được mã hóa và chỉ có người sở hữu khóa cá nhân mới truy cập được vào các thông tin này).
FATF cũng đã nhiều lần chỉ ra các rủi ro tiềm tàng về rửa tiền, tài trợ khủng bố của tiền ảo và khuyến nghị, yêu cầu các quốc gia phải đảm bảo các tổ chức, cá nhân cung cấp dịch vụ tài sản chịu sự điều chỉnh của pháp luật về phòng chống rửa tiền, tài trợ khủng bố, được đăng ký, cấp phép và chịu sự quản lý giám sát.
Dịch vụ cho vay trực tuyến (cho vay ngang hàng - P2P lending)
Hình thức này cho phép người cho vay và người vay tiền giao dịch trực tiếp trên nền tảng internet mà không thông qua ngân hàng hoặc các tổ chức trung gian tài chính khác.
Hiện trên thị trường có khoảng 100 công ty trong lĩnh vực P2P lending, bao gồm công ty đã hoạt động chính thức lẫn trong giai đoạn thử nghiệm, trong đó, nhiều công ty có nguồn gốc từ Trung Quốc, Nga, Singapore, Indonesia….
Do đó, cơ quan quản lý cho rằng hoạt động cho vay trực tuyến tiềm ẩn nhiều rủi ro (rủi ro cho vay, rủi ro thông tin, rủi ro phòng chống rửa tiền, rủi ro an ninh mạng...) tác động bất lợi, bất ổn đến an sinh xã hội.
Dịch vụ cầm đồ
Theo NHNN, hoạt động cầm đồ ngày càng có sự phát triển mạnh mẽ cả về số lượng hiệu cầm đồ cũng như quy mô vốn. Nếu như trước đây hoạt động cầm đồ chủ yếu là cầm cố những tài sản có giá trị không lớn thì ngày nay hoạt động này đã chuyển mạnh mẽ sang cầm cố các tài sản có giá trị lớn nhưng lại rất khó kiểm soát như giấy tờ có giá trị lớn, ô tô, đồ trang sức đắt tiền… trong đó có cả việc nhận cầm cố, tiêu thụ tài sản do phạm tội mà có.
Đây cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng, dịch vụ cầm đồ đang có dấu hiệu “biến tướng” tiếp tay cho hoạt động “tín dụng đen”, là nơi tiêu thụ các tài sản do phạm tội mà có do đó tiếp tay cho tội phạm lừa đảo, trộm cắp, cờ bạc… trong thời gian qua.
