- Nỗ lực chung ngăn chặn yêu sách, chủ quyền phi lý của Trung Quốc ở Biển Đông
- Thông điệp từ các cuộc tập trận của nhóm "Tứ giác kim cương" trên Biển Đông
Địa hình Thái Lan có eo đất Kra thắt lại. 300 năm trước, nước này đã nghĩ đến việc tạo ra một kênh đào ở eo Kra này, nối xuyên Biển Andaman với Vịnh Thái Lan. Đó là ý tưởng nhằm tối đa hóa tiềm năng vị trí trung tâm của Thái Lan, giúp cho hành trình của các tàu chở hàng trên tuyến hàng hải nhộn nhịp nhất thế giới nối Ấn Độ và Trung Đông với châu Á - Thái Bình Dương rút ngắn được khoảng 2 ngày so với đi qua eo biển Malacca.
 |
Tàu hàng container qua một cảng biển ở Thái Lan |
Lập nghiên cứu chính thức
Những tuần gần đây, kế hoạch biến Thái Lan trở thành tiền đồn về logistic quốc tế được nêu ra một lần nữa, nhưng ở phiên bản khác. Thay vì làm kênh đào, nội các Thái Lan tuần trước đã phê chuẩn lập nghiên cứu khả thi trị giá 68 triệu baht (2,2 triệu USD) để xem xét xây một tuyến đường sắt và đường cao tốc có khả năng kết nối 2 cảng nước sâu sẽ được xây dựng ở hai bên eo đất Kra. Tháng trước, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Saksiam Chidchob nói với Bloomberg rằng, khả năng là sẽ xây cây cầu dài 100km thay cho kênh đào để tránh hủy họa môi trường.
Trong khi Thái Lan đang vật lộn để phục hồi kinh tế sau tác động của đại dịch Covid-19, Thủ tướng Prayuth Chan-ocha cho biết, các cảng và cầu đường bộ này sẽ đảm bảo sự ổn định kinh tế của Thái Lan trong thời gian dài, và dần chuyển nền kinh tế phụ thuộc vào du lịch và xuất khẩu sang một định hướng công nghệ hơn.
Đó là một kế hoạch lớn, nhưng người ta nghi ngại bởi rất nhiều lý do: về tài chính và quản lý, các vấn đề an ninh và ngoại giao cũng như tương lai địa chính trị của Thái Lan khi Mỹ và Trung Quốc cạnh tranh ngày càng sâu sắc trong khu vực.
Kênh đào hay xây cầu?
Ông Sumeth Suwanphrom - thành viên của Hiệp hội Nghiên cứu và Phát triển Kênh đào Thái Lan, một nhóm vận động dân sự cho dự án do một số tướng lĩnh đã nghỉ hưu ủng hộ cho biết, nghiên cứu của quốc hội hồi đầu năm đã ước tính chi phí đào kênh xây dựng cảng biển ở hai bên bờ ở mức 2 nghìn tỷ baht. Dự án này sẽ tạo ra việc làm và mang lại sự phát triển rất cần thiết cho các tỉnh phía Nam Thái Lan, đồng thời cũng giúp dập tắt bất ổn âm ỉ kéo dài ở vùng này. Hơn nữa, xây cầu là điều không thực tế, vì các container phải được dỡ xuống tàu ở một đầu và đưa lên tàu khác ở đầu kia, nên lượng thời gian dành cho việc đó sẽ không khác hơn so với tuyến đường qua eo biển Malacca. Tuy nhiên, các nhà phê bình chỉ ra rằng, nếu lập kênh đào Kra, con kênh sẽ ngăn cách các tỉnh miền Nam với phần còn lại của đất nước và điều này chẳng khác nào đổ thêm dầu vào xung đột.
Một yếu tố khác là sự quan tâm và khả năng tham gia của Bắc Kinh vào kênh đào Kra, vốn là chủ đề được nhiều người đồn đoán trong nhiều năm. Hiệp hội Kênh đào Thái Lan từ lâu đã tuyên bố bất kỳ dự án nào như vậy sẽ có sự hỗ trợ từ Trung Quốc, nhưng những người có quan điểm khác, trong đó có Giáo sư kinh tế Aksornsri Phanishsarn của Đại học Thammasat, cho rằng Bắc Kinh không cần đến một con kênh để kết nối hàng hải trong khu vực. “Trung Quốc có các dự án hậu cần khác để kết nối với Ấn Độ Dương, chẳng hạn như cảng nước sâu Kyaukpyu ở bang Rakhine phía Tây Myanmar”, bà Aksornsri Phanishsarn nói.
Trong khi đó, ông Ian Storey, thành viên cấp cao tại Viện ISEAS-Yusof Ishak, nhận định, cả hai phương án xây cầu và đào kênh đều không khả thi về mặt kinh tế. “Vào thời điểm nhu cầu hàng hóa toàn cầu sụt giảm và giá dầu giảm kịch sàn, các công ty vận tải biển không cần phải cắt bớt thời gian vận chuyển 2 ngày để đi đường khác. Các công ty vận tải container kiếm tiền bằng độ tin cậy theo lịch trình chứ không phải thời gian vận chuyển nhanh hơn”, ông nói. Mặt khác, do khủng hoảng kinh tế toàn cầu do Covid-19 gây ra, rất ít nhà đầu tư sẵn sàng bỏ tiền vào các dự án mà lợi nhuận trông thấy khá ít ỏi.
“Đáng ngại hơn cả vẫn là kinh tế trong nước. Dù có xây cầu hay làm kênh đào thì với tình hình suy thoái thương mại toàn cầu hiện tại do dịch Covid-19 và xung đột thương mại Mỹ-Trung, nhiều doanh nghiệp xuất khẩu của Thái Lan không chắc liệu dự án có khả thi không”.
Ông Ghanyapad Tantipipatpong (Chủ tịch Hội đồng xuất khẩu quốc gia Thái Lan)
