Tây Ban Nha ứng phó khẩn với làn sóng di cư đột biến từ Morocco

• Mâu thuẫn vì làn sóng di cư
• Bất động sản ấm lên và làn sóng di cư về Hà Nội

Thủ tướng Tây Ban Nha Pedro Sánchez đã hủy chuyến công du Paris để thực hiện chuyến thăm đột xuất tới Ceuta, nơi Tây Ban Nha đã triển khai quân tăng viện và cảnh sát dọc biên giới. Vậy chuyện gì đang diễn ra tại đây?

Người di cư Morocco bị quân đội Tây Ban Nha chặn lại trên đảo Ceuta hôm 18-5-2021

3 ngày xuất hiện gần 8.000 người di cư

Ceuta là một thành phố ven biển ở Bắc Phi do Tây Ban Nha quản lý từ thế kỷ 16. Giống như Melilla, một phần lãnh thổ khác của Tây Ban Nha trên bờ biển Moroco, Ceuta trong những thập kỷ gần đây đã trở thành điểm nóng cho những người di cư từ Morocco và châu Phi cận Sahara tìm cách vào châu Âu. Năm ngoái, khoảng 2.200 người đã xâm nhập Ceuta và Melilla bằng cách vượt qua hàng rào biên giới hoặc bơi từ phía Morocco. Ceuta có dân số 85.000 người và được kết nối với đất liền Tây Ban Nha bằng tuyến phà qua eo biển Gibraltar.

Những người di cư thường xuyên qua biên giới với số lượng nhỏ, nhưng quy mô của các cuộc vượt biên trong tuần này là rất đặc biệt. Hàng nghìn người đã có thể đến khu vực biên giới mà không bị chính quyền Morocco ngăn chặn. Khoảng 8.000 người, trong đó có 2.000 người được cho là trẻ vị thành niên, đã đến Ceuta trong 3 ngày qua bằng cách bơi hoặc chèo thuyền nhỏ qua đê chắn sóng ngăn cách hai nước. Tây Ban Nha đã triển khai quân đội và xe bọc thép tới biên giới hôm 18-5, vây bắt những người di cư trên một bãi biển và trục xuất họ trở lại Morocco qua một cổng ở hàng rào biên giới. Hội Chữ thập đỏ cho biết, một thanh niên đã chết và hàng chục người được điều trị triệu chứng hạ thân nhiệt.

Bộ Nội vụ Tây Ban Nha cho biết, khoảng một nửa trong số những người vượt biên đã bị đưa trở lại Morocco. Theo thỏa thuận kéo dài 3 thập kỷ giữa hai nước, chính quyền Tây Ban Nha có thể trao trả những người trưởng thành vượt biên bất thường. Hôm 18-5, các binh sĩ Tây Ban Nha được nhìn thấy đưa người di cư về phía một cửa khẩu, có lúc họ dùng dùi cui để đẩy đoàn người đi nhanh lên.

Rạn nứt trong quan hệ Tây Ban Nha - Morocco?

Morocco gần như không phát ngôn gì về lý do tại sao họ nới lỏng các biện pháp kiểm soát biên giới. Nhiều người nghi ngờ đây là hành động trả đũa Tây Ban Nha vì nước này đã cho phép thủ lĩnh của một nhóm chiến binh, Brahim Ghali, được điều trị y tế tại một bệnh viện ở Tây Ban Nha. Ghali đứng đầu Mặt trận Polisario, lực lượng đang chiến đấu đòi độc lập cho Tây Sahara, một thuộc địa cũ của Tây Ban Nha mà Morocco sáp nhập vào những năm 1970. Nhân vật này đã phải nhập viện tại thành phố Logrono của Tây Ban Nha vào tháng trước. Điều này khiến chính phủ Morocco tức giận và cảnh báo rằng sẽ có “hậu quả”. Một số chuyên gia nói rằng vấn đề không đơn thuần là chuyện liên quan đến nhân vật đối lập Ghali. Sâu xa hơn, Morocco muốn Tây Ban Nha ủng hộ chủ quyền của nước này đối với Tây Sahara.

Diễn biến ở Ceuta đã trở thành một trong những cuộc khủng hoảng lớn nhất trong quan hệ giữa Tây Ban Nha và Morocco kể từ năm 2002, khi tranh chấp lãnh thổ nổ ra xung quanh một hòn đảo hoang ngoài khơi bờ biển Morocco. Đó là thách thức nhân đạo, ngoại giao và chính trị đối với chính phủ của ông Pedro Sánchez. Trong những năm gần đây, Tây Ban Nha đã chứng kiến sự gia tăng đột biến về lượng người di cư đến bờ biển phía Nam cũng như ở quần đảo Canary, làm dấy lên lo ngại rằng vấn đề di cư đã giúp thúc đẩy sự trỗi dậy của Vox, một đảng cực hữu đã gia nhập Quốc hội vào năm 2019. Vox đã nhanh chóng đổ lỗi cho tình hình ở Ceuta là do chính phủ “không hành động” và lãnh đạo đảng này đã đến thăm thành phố hôm 18-5.

Các quốc gia khác thuộc Liên minh châu Âu đang theo dõi sát những diễn biến ở Ceuta. Kể từ cuộc khủng hoảng người di cư ở châu Âu vào năm 2015, EU đã cố gắng giảm bớt dòng người di cư bất thường đến châu Âu, một phần nhờ thỏa thuận với các nước trung chuyển bao gồm Maroc, Thổ Nhĩ Kỳ và Libya để giữ chân người di cư. Ủy viên Nội vụ của khối Ylva Johansson gọi dòng người Ceuta là “đáng lo ngại” và lưu ý rằng biên giới của Tây Ban Nha với Morocco cũng là biên giới bên ngoài của EU. Bà Ylva Johansson kêu gọi Morocco ngăn chặn hiện tượng vượt biên bất thường gần đây.