 |
Sàn TMĐT sẽ phải gánh thêm trách nhiệm xác minh nguồn gốc hàng hóa |
Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam (VECOM) vừa có văn bản góp ý đối với "Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa".
Theo đó, VECOM cho rằng, nhiều nội dung của dự thảo còn chồng chéo với các Luật hiện hành, gây khó khăn cho doanh nghiệp. Đặc biệt, dự thảo còn một số quy định không khả thi.
Cụ thể, Điều 1.35 của dự thảo yêu cầu các sàn giao dịch TMĐT thực hiện xác minh, truy xuất nguồn gốc hàng hóa trước và trong quá trình vận hành nền tảng.
“Tuy nhiên, các yêu cầu này không phù hợp với vai trò trung gian của sàn TMĐT và vượt quá khả năng thực hiện trên thực tế”- văn bản của VECOM nêu.
Theo VECOM, sàn TMĐT không có đủ công cụ và thẩm quyền để thực hiện các yêu cầu của dự thảo, ở các điểm sau: sàn TMĐT không có chức năng điều tra, kiểm định, phân tích kỹ thuật hay thẩm quyền can thiệp vào quy trình sản xuất, lưu thông hàng hóa để xác minh tính xác thực của thông tin sản phẩm.
Trên thực tế, các nền tảng TMĐT chỉ có thể yêu cầu người bán cung cấp thông tin, tài liệu theo quy định pháp luật, lưu trữ và cung cấp thông tin đó cho cơ quan có thẩm quyền khi được yêu cầu. Việc yêu cầu sàn “xác minh nguồn gốc” và “giám sát chất lượng” một cách chủ động là bất hợp lý, đẩy doanh nghiệp vào vai trò mà cả về pháp lý lẫn kỹ thuật đều không đảm bảo, và tiềm ẩn nguy cơ bị quy trách nhiệm đối với các hành vi nằm ngoài tầm kiểm soát.
Bên cạnh đó, cơ sở pháp lý và thực tiễn để giao nghĩa vụ xác minh, truy xuất nguồn gốc cho sàn TMĐT hiện còn thiếu. Theo pháp luật Việt Nam hiện hành và thông lệ quốc tế (Luật Hải quan, Luật Quản lý ngoại thương, Nghị định 43/2017/NĐ-CP về nhãn hàng hóa...), trách nhiệm xác minh xuất xứ, truy xuất nguồn gốc thuộc về nhà sản xuất, nhà nhập khẩu, cơ quan quản lý chuyên ngành hoặc tổ chức đánh giá sự phù hợp – không phải là các nền tảng TMĐT.
Do đó, việc chuyển giao trách nhiệm này sang cho các sàn TMĐT là khiên cưỡng và thiếu căn cứ.
Ở một góc nhìn khác, việc giao cho doanh nghiệp tư nhân – cụ thể là các sàn TMĐT – thực hiện các biện pháp vốn thuộc trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước có thể bị coi là hình thức “xã hội hóa trách nhiệm” một cách cực đoan. Điều này không chỉ làm gia tăng chi phí tuân thủ, mà còn tạo ra sự bất bình đẳng giữa các loại hình doanh nghiệp, đặc biệt khi các sàn TMĐT xuyên biên giới thường không chịu sự giám sát tương đương.
“Một hệ quả nghiêm trọng kéo theo từ việc quy định trách nhiệm không phù hợp và vượt quá vai trò pháp lý của sàn TMĐT là nguy cơ tạo rào cản cho doanh nghiệp trong nước và làm suy yếu năng lực cạnh tranh của toàn bộ hệ sinh thái TMĐT tại Việt Nam”- VECOM nêu.
Từ các phân tích trên, VECOM kiến nghị các cơ quan có liên quan rà soát và bãi bỏ toàn bộ quy định tại khoản 34 và khoản 35 Điều 1 (bổ sung Điều 44a và 44b) của dự thảo Luật.
Trong trường hợp cơ quan soạn thảo vẫn cho rằng cần thiết phải quy định trách nhiệm liên quan đến xác minh, truy xuất nguồn gốc, xuất xứ hàng hóa trong môi trường TMĐT, VECOM kiến nghị chỉ quy định theo hướng dẫn chiếu tới các quy định của pháp luật quản lý chuyên ngành về TMĐT, nhằm bảo đảm tính thống nhất và tránh chồng chéo trong hệ thống pháp luật hiện hành.
